Baliqlar sinfini o'rganishning zamonaviy usullari reja: Baliqlar ekologiyasi

Pelagik baliqlar – ochiq suv muhiti baliqlari suvning yuzidan to bir necha yuz metr chuqurlikkacha boradigan barida yashaydi. Ular juda tez suza olishi bilan xarakterlanadi. Vakil: Akula, seld, sudak, losos va boshqalar.

Bental – baliqlar. Suvlikning o’rta qismida yashaovchi baliqlar. Skatlar, kambalalar, bichoklar, chuchuk suvda yashovchi karp, karas, som, lin, sterlyad va boshqalar.

Litoral – baliqlar. Chuqurlik baliqlari bularni rangi muhit qanday rangda bo’lsa bular ham shu rangda bo’ladi. Ba’zilari esa suv ostida qumda, balchiqqa kirib ketadi.

Baliqlarning jinsiy etilishi – turlariga qarab turli yoshlarda kuzatiladi.

Masalan: Hamsa baliida 1 yoshda, karp simon va okunsimonlarda 3-4 yoshda, osyotr va sevryuga 10-15 yoshga, beluga 14-17yoshda hatto 20yoshda kuzatiladi. Bizning sharoitimizda yashaydigan chuchuk suv baliqlarning ko’p qismi yilning iliq faslida ikra tashlaydi bundan (cho’rtak - erta bahorda, nalim-qishda) mustasnodir. Ikra tashlash vaqti kelganda baliqlarda anchagina o’zgarishlar seziladi, ularning rangi o’zgaradi, tanasining ba’zi qismlarida o’zgarish yuz beradi.
Masalan: garbushada ikra tashlash vaqtida tanada kumush-qo’nir, qora dolar hosil bo’ladi.
Ko’pgina baliqlar o’rchishdan oldin uzoq uzoq masofalarni bosib o’tadi.


2. BALIQLAR MIGRATSIYASI
Baliqlar migrastiyasi uch xil bo’ladi asosan.
1. O’rchish migrastiyasi - bunda baliqlar o’rchish uchun dengizdan daryoga, ba’zilari esa daryodan dengizga chiqadi. Ba’zi baliqlar jumladan tipik dengiz baliqlari esa dengizdan dengiz qiroqlariga, suv ustidan suv ostiga tushadi. Bular treska, piksha va boshqalar. Ba’zi baliqlar o’rchish uchun minglab kilometrlab yo’l bosadilar.
Masalan: keta (2000 km dan ortiq) nerka (4 mingdan).
Evropa daryo ugori Atlantika okeanining arbiy qiroigacha o’rchish uchun boradi.
2. Ovqatlanish migrastiyasi - Ba’zi baliqlar ovqat izlab ko’chib yuradilar.
Masalan: Sevryuga ovqat izlab Kura daryosida Kaspiy dengiziga, treska esa Shimoliy muz okeani dengizlaridan Tinch okeaniga o’tadi.