Bap new indd

Jerdiń betinen belgili biyiklikte tınısh turǵan deneniń potenciallıq 
energiyası maksimal mániske, al kinetikalıq energiyası bolsa nolge 
teń boladı.

---

158
Saqlanıw nızamları
2-jaǵday. Biyiklikten taslap jiberilgen dene er-
kin túsiwde t = 1 s da h
2
′ = gt
2
/2 = 10 · 1
2
/2 m = 5 m 
aralıqtı 
basıp 
ótedi. 
Bul 
waqıtta 
dene 
jerden 
h
2
= h – h
2
′ = 45 m – 5 m = 40 m biyiklikte boladı. Bul waqıtta 
deneniń tezligi υ
2
= gt
2
= 10 · 1 m/s = 10 m/s mániske erise-
di. Bunday jaǵdayda h = 45 m biyiklikten túsip kiyatırǵan 
deneniń h
2
= 40 m biyikliktegi potenciallıq hám kinetikalıq 
energiyaları tómendegishe boladı:
E
p2
= mgh
2
; E
p2
= 1 · 10 · 40 Dj = 400 Dj;
2
mυ
2
2
;
E
k2
= 
1 · 10
2
E
k2
= 2 Dj = 50 Dj. 
3-jaǵday.
 h
1
= 45 m biyiklikten taslanǵan dene 2 s dawamın-
da 20 m aralıqtı basıp ótedi. Bunda deneniń Jerden biyikligi
h
3
= 25 m, tezligi bolsa υ
3
= 20 m/s qa teń boladı. Bul waqıtta 
deneniń potenciallıq hám kinetikalıq energiyaları tómendegishe 
mánislerge iye boladı:
E
p3
= mgh
3
; E
p3
= 1 · 10 · 25 Dj = 250 Dj;
2
mυ
3
2
;
E
k3
= 
1 · 20
2
E
k3
= 2 Dj = 200 Dj.
Biyiklikten erkin túsip kiyatırǵanda deneniń potenciallıq energi-