Barcha turdagi kompyuter xizmatlarini taklif qilamiz


Yer sharsimonligining geografik oqibatlari nimalardan iborat?


Download 1.66 Mb.
bet64/69
Sana22.02.2023
Hajmi1.66 Mb.
#1221304
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   69
Yer sharsimonligining geografik oqibatlari nimalardan
iborat?

Moddalarning fizik xossalari. Geografik qobiqda sodir bo'ladigan jarayonlar uchun moddalarning fizik xossalari (zichligi, oqishi, issiqlik sig‘imi, issiqlik o'tkazuvchanligi, nurni qaytarish qobiliyati va h.k.,) muhim ahamiyatga ega. Geografik qobiqdagi moddaning zichligi yuqoridan pastga qarab ortib boradi. Buning asosiy sababi moddalarning gravitatsion tabaqalanishidir. Tog' jinslarining zichligi 2-3 g/sm3, tirik modda va suvning zichligi 1,0 g/sm3, havoning atmosferani quyi qatlamlaridagi zichligi 0,0013 g/sm". Atmosferada zichlik pastdan yuqoriga qarab kamayib boradi, bu esa adiabatik jarayonlarni keltirib chiqaradi. Bunda havo pastga tushayotganda qiziydi va tepaga chiqayotganda soviydi. Chunki pastga tushayotganda havoning zichligi ortishi munosabati bilan zarralarni bir-biriga urilishi va ishqalanishi kuchayadi, natijada havo qizib ketadi, tepaga chiqayotganda esa zichlik kamayganligi tufayli zarralarni to'qnashishi kamayadi, natijada ishqalanish ham kamayadi va havo soviy boshlaydi. Yuqoriga ko'tarilgan sari har 100 m balandlikda harorat 0,6°C
ga pasayib boradi. Geografik qobiqdagi turli xil jarayonlarni hosil boMishida moddalarning oquvchanligi muhim ahamiyatiga ega. Havo va suv katta oquvchanlik xususiyatiga ega. Shuning natijasida ular juda katta yemirish ishlarini bajarishadi. Bundan tashqari havo va suv bilan birga mayda zarrachalar hamda issiqlik ham tashiladi

Suvning aylanma harakatlari deganda nimani tushunasiz.
Dunyo okeani xususiyatlaridan biri uning dunyoda, ya'ni tabiatda suvning katta aylanma harakatida ishtirokidir. Okeanlardagi va quruqlik yuzasidagi suvlar bugManib yogMngarchilik yogMshiga olib keladi'9. Suvning aylanma harakatini geografik qobiqda, quruqlikda, okeanda, atmosferada va xo‘jalikdagi kabi turlarga ajratish mumkin Geografik qobiqning eng muhim jarayonlaridan biri bu suvning aylanishidir. Quyosh nuri (energiyasi) ta’sirida yer yuzasidagi suvlar bugManib atmosferaga koMariladi, so‘ngra haroratning pasayishi tufayli kondensatsiyalashib yana yer yuzasiga tushadi. Natijada, Yer yuzasida «yogMn-suv-bug‘-shamol» nomli suv aylanasining tizimi vujudga keladi. Chunki, Quyosh nuri ta’sirida yer yuzasidan har yili 520 ming km' yoki 1015 mm suv bug‘ga aylanib atmosferaga koMariladi, so'ngra yogMn tariqasida (yiliga 520 ming km3 yoki 1015 mm) yana yer yuziga tushadi

Download 1.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   69




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling