Batafsil bayon etilgan

 
71 
Mayyalar  kalendari  aniq  ekanligi  haqidagi  masala  yuzasidan  Y.V.  Knorozov  shunday 
deydi:  «Quyosh  yilining  haqiqiy  uzunligi  to'rtdan  bir  sutkaga  yaqinroq  ekanligini  Mayya 
astranomlari  bilishgan  (shunga  ko'ra  zamonaviy  Grigoriy  kalendarida  har  to'rt  yilda  ortiqcha  1 
kun  qo'shiladi).  Ammo  kalendarda  qo'shimcha  kunlar  nazarda  tutilmagan.  365  kunli  yil 
tuzatishlarsiz  quyosh  yili  olib  o'tishi  va  davrga  qarab  asta  surilishi  kerak  edi.  Shunday  qilib, 
Mayyalar sanasiga ko'ra necha kun o'tgani aniq, ammo necha quyoshli yil o'tgani noaniq». Agar 
shunday bo'lsa, unda har 40 yilda yangi yil boshi 10 kun orqaga surilgan, 400 yil davomida esa 
aniq astronomik vaqtga nisbatan (masalan, bahorgi tengkunlikka) 97 kunga surilgan. Shu masala 
bo'yicha  Amerika  astronomi  Robert  Nyuton  «Klavdiy  Ptolemey  jinoyati»  asarida  (-  M.: 
«Наука». 1985. 94 b) shunday yozadi: «Meni bilishimcha, yilning davomiyligini birinchi bo'lib 
islom  davlatlari  astronomlari  aniq  topishgan.  Xuddi  shu  vaqtning  o'zida  Mayya  hindularida 
Grigoriy kalendari bilan musobaqalasha oladigan kalendar mavjud edi. Bunday fikrning asosida 
ba'zi  bir  yozuvlar  xuddi  kalendar  yozuvlari  deb  o'qilishi  mumkin.  Agar  men  to'g'ri  tushungan 
bo'lsam,  Tompson  bu  yozuvlar  kalendarga  taalluqli  emasligiga  ishonadi.  Uning  fikricha,  bu 
yozuvlar fuqaro hayotidagi hukumatga yangi hukmdorlar kelish davri hodisalariga tegishli». 
Shunday  qilib,  Mayyalar  kalendarining  aniqligi  masalasi  yuzasidan  kitobning  kirish 
qismida aytib o'tilganidek, Mayyalar astronomlari tropik yilning uzunligi 365,2429 sutkaga teng 
deb  aniqlay  olishdi,  u  haqiqiy  vaqtdan  atigi  0,0002  sutkaga  qisqaroq  va  5000  yil  davomida  bir 
sutka  xatolik  kelib  chiqadi.  Shuning  uchun  Mayya  kalendari  eng  aniq  kalendarlardan  biri 
hisoblanadi.  Y.V.  Knorozov  va  D.  Tompsonning  so'zlaridan  ko'rinib  turibdiki,  Mayya 
astronomlari tropik yilining uzunligini aniqlashda bu yerda ko'rsatilgan xatolarga yo'l qo'yganligi 
haqida  aniq  dalillar  yo'q.  Ammo,  eng  asosiysi  shundaki,  u  yoki  bu  astronomik  kalendarning 
davomiyligini bilish kamlik qiladi. Bu eng asosiysi bo‘lishga qaramay, ishning faqatgina yarmi. 
Ishning  boshqa  yarmi  bu  bilimlarni  amaliyotda  qay  darajada  qo'llashdadir.  Mayyalar 
kalendarining  yuqori  darajada  aniqligi  haqida  xulosa  qilish  uchun  tropik  yilning  kasrli  qismi 
hisobi uchun qo'shimcha kunlarni qanday kiritganligi haqida ma'lumotga ega bo'lishimiz kerak. 
Ammo bu haqda hech qanday ma'lumotlar saqlanib qolmagan.