Baxriddinova n. M. Zaripova m. D

20-30 mkm li zarrachalar - 90% va zarrachalarning o`lchami 30-40 mkm ni tashkil etganda, 
havoni tozalash darajasi 95% ni tashkil etishi mumkin.
Kichik diametrli siklonlarga, odatda multisiklonlar deb ataladi. Ularning 
afzalliklari batareyali siklonlarda yaxshi namoyon bo`ladi. Agar siklonning radiusi kichik 
bo`lsa, uning ish unumdorligi pasayadi. Shuning uchun katta hajmdagi changli havoni tozalash 
va chang zarrachalarini havo tarkibidan ajratish tezligini oshirish uchun parallel ishlaydigan 
siklonlardan yoki batareyali siklonlardan foydalaniladi. 
Tozalangan gaz 
Tozalangan gaz 
Changli 
gaz 
Chang 
Chang 
Changli 
gaz 

---

108 
Batareyali siklonlar diametri 10-30 sm bo`lgan bir necha yuz parallel ishlaydigan 
siklon elementlaridan tarkib topgan bo`ladi. Ularda 792 dona element bo`lib, soatiga 650ming
m
3
changli havoni tozalash qobiliyatigi ega.
Sanoat korxonalarida diametri 1 metrni
tashkil etadigan siklonlardan ko`proq qo`llaniladi. Katta hajmdagi changli havoni tozalashda
esa batareyali siklonlardan qo`llaniladi.
Bitta siklon o`rniga bir nechta kichik diametrli parallel siklonlardan foydalanish bir 
qator afzalliklarga ega: 
1. Parallel ishlaydigan siklonlarda bitta umumiy chang yig’uvchi bunker, bitta changli 
havo kiruvchi va bitta toza havo chiquvchi kollektor bo`ladi. 
2. Parallel ishlaydigan siklonlarda changli havo oqimining tezligi bir xil bo`lsa, unda 
kichik diametrli siklonlarda kuchli markazdan qochma kuchlar paydo bo`lib, havoni changdan 
tozalash darajasi yuqori bo`ladi. 
3. Katta diametrli siklonlarning balandligi yuqori bo`lganligi uchun ularni joylashtirish 
qiyin, kichik diametrli siklonlar esa kam joyni egallaydi. 
Siklonlarning diametri 400 - 2500 mm, batareyali siklonlarning diametri 160 - 600 mm 
atrofida bo`lishi mumkin. 
Siklonlarning chang cho`ktirish kameralardan afzalliklari shundan iboratki, ularning 
yuqori bosim va haroratlarda ishlatish mumkin. Siklonlarda cho`ktirilgan chang zarralari qayta 
haraktlanmaydi (ikkilamchi ifloslanish yuz bermaydi), havoni tozalash darajasi esa changli 
havo oqimining tezligiga bog’liq emas.
Siklonlarning asosiy kamchilikligi shundan iboratki, ular yordamida o`lchami kichik (5 
mkm dan kichik) qattiq chang zarrachalarni atmosfera havosi tarkibidan ajratib olish qiyin. 
CHang zararalarning o`lchami kichiklashgan sari, siklonning ishlash samaradorligi (havoni 
tozalash darajasi) pasayib boradi.