Bazasi boshqarish

 
Aniq masalalar bilimlar bazasini yaratish, ma’lumotlar bilan 
ishlashni tashkil qilish 
Jadvalning kalit maydonini mustaqil aniqlash. Bo‘liqliklarni 
o‘rnatish. Tobe forma. Filtrni ma’lumotlarni saralashga qo‘llash. 
Talabalarning fanlardan imtixonlarni toptirish hisobini olib 
borishga urnab ko‘ramiz. Buning uchun ikkita jadval yaratamiz: birida 
talabalarning anketa ma’lumotlariga tegishli xamma axborotlar, 
boshqasida imtixonga tegishli ma’lumotlar saklanadi. 
Avval ikkala jadval tasnifini ishlab chiqamiz va ular o‘rtasida 
aloqa o‘rnatamiz.Jadval yaratish. 
1. Jadval – Anketa. 
Jadvalni anketa nomi bilan saqlang. 
Quyidagi maydonlarga ega (kavslarda ma’lumotlar turi 
ko‘rsatilgan) jadval tuzing: 

Familiya Ism Sharif (FISh – matnli) 

Gurux (matnli) 

Tugilgan yili (sonli) 

Adresi (matnli) 

Telefon (sonli). 
FISh ni kalit maydon deb aniqlang. Buning uchun konstruktor 
rejimida FISh maydonini ajrating, konteks menyuni chakiring 
(sichqonchaning o‘ng tugmani bosib) va Opredelit klyuch buyrugini 
tanlang yoki [Pravka – Opredelit klyuch] buyrugini bajaring. 
2. Jadval – Qaydnomasi. 
Jadvalni informatika – Imtixonlar nomi bilan saqlang. 
Quyidagi 
maydonlarga 
ega 
jadval 
yarating 
(kavslarda 
ma’lumotlarning tiplari ko‘rsatilsin):

FISh (matnli); 

Joriy nazorat (sonli); 

Oralik nazorat(sonli); 

---

129 

Yakuniy nazorat (sonli); 

FISh ni kalit maydon deb aniqlang; 

MB ni yopmasdan ikkala jadvalni yoping; 
Jadvallar o‘rtasida bog‘liqlikni o‘rnatish 
 
 «Baza dannix» oynasida bo‘lib turib, Pravka menyusining 
Sxema dannix buyrugini bajaring. 
1. Bo‘liqliklarni o‘rnatishdan oldin,sxemaga o‘rtalarida aloqalar 
o‘rnatiladigan jadvallarni kushishi kerak. 
2. «Dobavlenie tablitsi» muloqot oynasida navbat bilan har bir 
jadvalni tanlang va ularning har biri uchun Dobavit tugmasini bosing. 
Zakrit tugmasini bosing. 
3. Bo‘liqlikni o‘rnatish uchun ANKETA jadvali sxemasidan FISh 
maydonini sichqoncha bilan Informatika Imtixonlar jadvali FISh 
maydoni urniga o‘tkazing. «Svyazi» muloqot i ko‘rinishi quyidagi 
rasmda berilgan: 
7.1-rasm. Bo‘liqlikni o‘rnatish 
4. Sozdat tugmasini bosing. «Sxema dannix» muloqot oynasida 
o‘rnatilgan bo‘liqlar grafikli ifodalanadi (4.31-rasm). Bo‘liqliklarni 
taxrirlash uchun bo‘liqlikni ifodalovchi chizikka sichqoncha bilan ikki 
marta bosish etarli. 
7.2-rasm. «Sxema dannix» muloqot oynasi 

---

130 
5. Sxema dannix maketni saqlash to‘g‘risidagi savolga da (ha) deb 
javob berib, «Sxema dannix» muloqot oynasini yoping. 
ANKETA jadvalini oching va bir nechta talabalar haqidagi 
axborotlar bilan uni to‘diring.
7.3-rasm. To‘ldirilgan jadval 
Jadvalni saqlang va uni yoping. 
Tobe formani yaratish. 
1. «Baza dannix» oynasida Forma ilovasini tanlang va Sozdat 
tugmasini bosing. 
2. Ochilgan «Sozdaniye formi» muloqot oynasining Vibor 
tablitsi\zaprosa royxatida ANKETA jadvalini tanlang (4.3-rasm) va 
Master ni chakirish tugmasini bosing. 
3. «Mastera po razrabotke form» muloqot oynasida Sostavnaya 
forma ni tanlang. 
4. «Sostavnaya forma» oynasida tobe forma sifatida Informatika –
Imtixonlar ni tanlang va Dalee tugmasini bosing. 
5. Keyingi oynada ANKETA jadvalining FISh va GURUX 
maydonlarini tanlang. Dalee tugmasini bosing. 
6. Informatika-imtixonlar jadvalidan JN, ON,Yan maydonlarni 
tanlang. Dalee tugmasini bosing. 
7. Forma dizaynini aniqlang. Dalee tugmasini bosing. 
8. Informatikadan imtixon qaydnomasi formasi ismini kiriting. 
Gotovo tugmasini bosing. 
Tobe formani IMTIXONLAR nomi bilan saklang. Murakkab 
forma natijasi 7.4-rasmda keltirilgan. 
Murakkab forma formadan iborat formani ifodalaydi. U xar xil 
jadvallarni to‘ldirishga imkon yaratadi. 

---

131 
7.4-rasm. Forma yaratish 
Sichqon bilan tobe forma sohasini (imtixonlar) bosing va [Vid-
Podchinennaya tablitsa] buyrugini tanlang. Formaning tashki 
ko‘rinishini bizning xol uchun katta kulayliklar bilan uzgaradi. 
7.5-rasm. Forma yaratish oynasi 
Ba’zi bir talabalarga (xammasiga emas) imtixonlar uchun 
baxolar qo‘ying. 
Formaga Informatikadan imtixon qaydnomasi deb nom berib, 
yoping. 
Informatika-imtixonlar jadvalini oching. E’tibor bering, bu 
jadvalda faqat imtixonlar natijasi bo‘lgan yozuvlargina aks etgan: 

---

132 
7.6-rasm. Informatikadan imtihon qaydnomasi