Bazasi boshqarish

Mohiyatlar klassifikatsiyasi 
Infologik modelni qurishda ER diagramma (inglizcha Entity-
relationship mohiyat-bog‘lanish) tilidan foydalanish mumkin. Unda 
mohiyat to‘g‘ri turtburchak, birlashtirish romb yoki oltiburchak, 
atributlar oval, bog‘lanishlar esa yo‘nalishga ega bo‘lmagan va 
yuqorisida bog‘lanish darajasi qo‘yilgan chiziq shaklida ifodalanadi. 
Bog‘lanish darajasi 1 yoki ‘ko‘p’ so‘zini bildiruvchi M harfi bilan 
belgilanadi. 
Ikki mohiyat, masalan A va B orasida 4 xil bog‘lanish bo‘lishi 
mumkin. 
Birinchi tip-’birga-bir bog‘lanish’ (1:1). Har bir vaqtda A 
mohiyatning har bir nusxasiga B mohiyatning 1 yoki 0 nusxasi mos 
keladi. 
Talaba stipendiya olmasligi yoki odatdagidek olishi yoki yuqori 
turlardan birini olishi mumkin. 
А
Б 
А 
B 
Talaba 
Tayinlash 
Stipendiya turi 

---

138 
Ikkinchi tip-’birga-ko‘p bog‘lanish’ (1:M). A mohiyatning bir 
nusxasiga B mohiyatning 0 yoki 1 yoki bir necha nusxasi mos keladi. 
Xonadon bo‘sh bo‘lishi yoki unda 1 yoki bir necha kishi yashashi 
mumkin. 
Ikki mohiyat orasida yana quyidagicha bog‘lanishlar bo‘lishi 
mumkin. ‘Ko‘pga-bir’ (M:1) va ‘Ko‘pga-ko‘p’ (M:N). 
Mohiyatlar orasidagi bog‘lanishlar yuqorida keltirilganlar bilan 
chegaralanmaydi. Mohiyatlar orasida juda ko‘plab murakkab 
bog‘lanishlar bo‘lishi mumkin. 
Keltirilgan 
misolda 
ko‘rgazmalilikni 
oshirish 
uchun 
bog‘lanishlarda mohiyat atributi va birlashtirishlar, barcha ER 
diagrammalarda 
keltirilmadi. 
Agar 
mohiyatlar 
atributi 
ham 
bog‘lanishlarda tasvirlansa ER diagramma murakkab ko‘rinishga ega 
bo‘lar edi. Masalan, oila bog‘lanishida asosiy atributlarni bergan holda 
ER diagrammani quramiz. 
8.1-rasm.Oila bog‘lanishida asosiy atributlarni bergan holda ER 
diagramma 
Agar ER diagrammada mohiyatlarda ishtirok etuvchi barcha 
atributlarni tasvirlasak tushunish qiyinlashadi. Shuning uchun, katta 
bo‘lmagan modellarda va modellarning qismlarida ER diagramma 
tilidan foydalaniladi. Ko‘pchilik hollarda kamroq ko‘rgazmali, ammo 
ko‘proq ifodalanuvchi infologik model tili qo‘llaniladi. Unda mohiyat 
va birlashtirishlar quyidagicha tasvirlanadi. 
MOHIYAT (atribut1, atribut2, …, atributn) 
BOG‘LANISH [MOHIYAT S1, MOHIYAT S2, …]
(atribut1, atribut2, …, atributn)
S-bog‘lanish darajasi.