Bazasi boshqarish


Download 2.13 Mb.
Pdf ko'rish
bet88/153
Sana20.10.2023
Hajmi2.13 Mb.
#1710944
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   153
Bog'liq
61dbf61e8b8af1.76566515

O‘RTASIDAGI ALOQALAR 
Axborot obyektlarining tavsifi, strukturaviy aloqalarni aniqlash 
Bu axborot obyektlari(AO) juftliklari o‘rtasidagi qo‘sh (ikkili) 
aloqalar. Strukturaviy aloqalar turli axborot obyektlarining nusxalari 
orasidagi real munosabatlar hamda AO orasidagi funksional aloqalar 
bilan xarakterlanadi. 
Axborot obyektlari. Axborot obyekti tegishli rekvizit-belgilar 
hamda rekvizit-asoslar bilan berilgan qator miqdor va sifat 
xarakteristikalari bilan aniqlanadi yoki belgilanadi. YA’ni axborot 
obyekti mantiq o‘zaro bog‘liq rekvizit-larning PSning ma’lum 
mohiyatini ifodalovchi majmui-dan hosil qilinadi. Tovarlar, 
materiallar, bo‘linmalar, ta’minotchilar, buyurtmachilar, texnologik 
operatsiyalar, ta’minot va hokazolar xarakteristikalarini aks ettiruv-chi 
rekvizitlar majmui axborot obyektiga misol bo‘lishi mumkin. 
AO strukturasi. AO rekvizitlarining tarkibi uning strukturasini 
belgilaydi. Har bir ma’lum strukturali AO obyekt sinf (tur)ini hosil 
qiladi. Unga GURUH, PREDMET, O‘QITUVCHI, KAFEDRA 
singari unikal ism yoki TOV, SKLAD, POST kabi ramziy belgi 
berilishi mum-kin. 
Rekvizit tarkibiga qo‘yiladigan talablar. Axborot obyekti 
rekvizitlarining majmui normallashtirish talablariga javob berishi 
lozim. Bu uning strukturasining «chiziqliligini» belgilaydi. Predmet 
sohasining tavsifi asosida rekvizitlarning funksional bog‘liqligi 
aniqlanishi va normallashtirish talablariga javob beradigan AO ajratib 
olinishi mumkin. 
AO nusxalari va ularni identifikatsiyalash. Ma’lum turdagi 
axborot obyektlari ko‘plab realizatsiya - nusxalariga ega. AOning 
nusxasi rekvizitlarning aniq qiymati, ya’ni obyektning bir nusxasi 
haqidagi ma’lumotlar majmui bilan beriladi. AOning har bir nusxasi 
AO kalitining qiymati bilan birday belgilanishi (identifikatsiya 
qilinishi) lozim. AO kaliti bir yoki bir necha asosiy rekvizitlardan 
iborat. AO rekvizitlari kalitga funk-sional jihatdan bog‘liq bo‘lgan 
asosiy va tavsifiy rekvizitlarga bo‘linadi. 


146 
Rekvizitlarning 
funksional 
bog‘liqligi. 
Rekvizitlarning 
funksional bog‘liqligi faqat kalitning bir qiymatiga tobe (tavsifiy) 
rekvizitning faqat bir qiymatiga mos bo‘lgan holdagina ro‘y beradi. 
Rekvizitlarning funksional bog‘liqligini asosiy rekvizitdan 
tavsifiy (tobe) rekvizitga boruvchi strelkali chiziq ko‘rnishida 
tasvirlash mumkin. Asosiy rekvizit ajratib ko‘rsatiladi (bo‘rttiriladi). 
Bunda bu aloqalarni bevosita PSning har bir hujjati rekvizitlarining 
tarkibi berilgan jadvalda aks ettirish qulaydir (1 - jadval). 
9.1 - jadval. «Tovar» AO rekvizitlarining funksional bog‘liqligi. 
Hujjat 
Rekvizit nomi 
Rekvizit 
ismi 
Funksional 
tobeliklar 
Tovarlar 
Tovar kodi 
KODT 
ma’lumot- 
Nomi 
NAIM 
nomasi 
Bir dona bahosi 
CENA 
o‘lchov birligi 
EI 
Qayd etib o‘tamizki, rekvizitlarning funksional bog‘liqligini 
aniqlashda arifmetik bog‘liqlik (masalan, qiymatning miqdorga) 
hisobga olinmaydi. 
AOning grafik tasviri. MAMMni grafik tasvirlash-da AOning har 
bir turi to‘g‘ri burchak shaklida berilgan. Murakkab MAMMlar uchun 
axborot obyektining ismini, uning identifikatori (kaliti)ni belgilagan 
holda faqat AOni tasvirlash hamda TOVAR va TA’MINOT axborot 
obyektlari uchun ko‘rsatilganidek, ushbu tip obyektlarining ehtimol 
tutiluvchi eng ko‘p nusxalari sonini ko‘rsatish bilan cheklanish 
maqsadga muvofiqdir. 

Download 2.13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   153




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling