Bazasi boshqarish

Ma’lumotlar bazasi struktirasining grafik tasviri 
Namunali ma’lumotlar axborot mantiqiy modelini qurish. Iyerarxik 
bog‘liqlikni ko‘rsatib berish uchun MAMM obyektlarini namunali 
shaklda tasvirlash maqsadga muvofiqdir. Namunali MAMMda 
axborot obyektlari yuqorida ko‘rib chiqilgan normallashtirish 
talablariga javob beri-shi lozim. Faqat 1:M va 1:1 tipdagi strukturaviy 
aloqalarga yo‘l qo‘yiladi. Bundan tashqari, AOlar MAMMda darajalar 
bo‘yicha tartiblanishlari lozim.  
АО (А) 
АО (В) 
АО (А) 
АО (В) 
АО (А) 
АО (В) 

---

149 
MAMMning grafik tasvirida AOlarni darajalar bo‘yicha tartiblash 
uchun, har bir aloqada bosh AO tobe AOga nisbatan yuqori darajada 
joylashtirilishi kerak. Bunday joylashtiruv har bir AOga beriluvchi 
daraja indeksiga muvofiq amalga oshiriladi. 
AOning indeks darajasini oddiy modellarda aniqlash oson. 
Buning uchun MAMMning yuqori darajasidan shu AOgacha bo‘lgan 
eng uzoq yo‘ldagi aloqalar soni sanab chiqiladi. MAMMning yuqori 
darajasida «kiruvchi» aloqalarga ega bo‘lmagan, ya’ni boshqa biron-
bir AOga tobe bo‘lmagan (bosh AOga ega bo‘lmagan) AOlar mavjud 
bo‘ladi.
Namunali ko‘rinishdagi ishlab chiqilgan MAMM yuqori darajada 
yagona ildiz obyektga ega bo‘lgan to‘ntarilgan «daraxt» ko‘rinishida 
qat’iy iyerarxik bo‘lishi mumkin. Shoxobchali aloqalarga ega bo‘lgan 
namunali MAMMda qat’iy iyerarxik MAMMdan farqli o‘laroq katta 
darajadagi bittadan ziyod AO bilan bog‘liq bo‘lgan AOlar bo‘lishi 
mumkin. Faqat iyerarxik aloqalarga ega bo‘lgan namunali MAMM 
hamda 
obyektlarning 
shoxobchali 
aloqalariga 
ega 
bo‘lgan 
MAMMning illyustratsiyasi 12.3-rasmda keltirilgan.
Qayd etib o‘tamizki, iyerarxik MAMM iyerarxik yoki 
shoxobchali(tarmoqli) ma’lumotlar modeliga ega bo‘lgan MBBT 
vositalari orqali ham realizatsiya qilinishi mumkin. Shahobchali 
aloqalarga ega bo‘lgan MAMM shahobchali ma’lumotlar modelini 
ta’minlab turuvchi MBBT bilan realizatsiya qilinishi mumkin. 
0-daraja 
(1) (1) 
1-dara- 1-yil 2 
ja (1) yil
2-daraja 
(2) 
Iyerarxik 
Tarmoqli 
9.3- rasm. Namunali ko‘rinishdagi PS MAMMga misollar