Бекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мантикий масалалар ўкув-услубий кўлланма
Download 386.5 Kb.
|
MANTIQIY MASALALAR 170717232409
|
Х:2=? (1)
Х:3=? (2) Х:4=? (3) Х:5=? (4) Х:6=? (5) Ушбу мантиққа оид тушунчаларни тўғрилаб ўқинг: акрауфтк Тзисе тқаимн уҳзомаал адртиенк йнтяиа згиес ддзяиит уослха оалтбсши Ўзбекистон халқ ёзувчиси Абдулла Қаҳҳор (1907-1968) ўзбек адабиёти тараққиётига «Қўшчинор чироқлари», «Шоҳи сўзана», «Тобутдан товуш», «Синчалак» каби асарлари билан салмоқли ҳисса қўшган. Адибнинг эътироф этишича, «у» «ҳамма вақт, ҳамма одамнинг жонига теккан нарса. Лекин одамзод жонига теккан нарсадан қутулиш йўлини билмаса осмон йироқ, ер қаттиқ бўлади, унга кўникади, шунчалик кўникадики, бу нарса жонига текканини ҳам пайқамай қўяди». Абдулла Қаҳҳор бу ерда нимани назарда тутган бўлиши мумкин? Иримчилар учун бу кун шу қадар қўрқинчли эдики, ҳатто буюк шоир Гёте ўрнидан ҳам турмас, Франция қироли Наполеон жангни тўхтатар, буюк қирол Бисмарк ҳатто ҳеч бир ҳужжатга қўл қўймас экан. Ўйлаб кўринг-чи, у қайси кун бўлиши мумкин? Одамсиз мамлакат, уйсиз шаҳар, дарахтсиз ўрмон, сувсиз дарё қаерда бўлиши мумкин? «Аптека» ва аптека сўзи ўртасида қандай фарқ бор? Ушбу сўзларни мазмунига қараб тузсангиз, ўзбек мақолларидан бирини ўқийсиз: қуён, тутолмас, бирини, икки, ҳам, қувлаган. Ёмғир сувида туз бўлиши мумкинми? Қарийб 90 фоиз кишилар қўлларига қоғоз ва ручка тушиб қолса биринчи бўлиб ... нимани ёзадилар? Шоирнинг «Севиб турган юрак асло қаримас» деган шеърининг мантиқан хато фикр эканлигини қандай изоҳлаш мумкин? Ўзбек мумтоз адабиётининг асосчиси, шоир, олим ва давлат арбоби Алишер Навоий (1441-1501)нинг «Ҳайрат ул-аброр» (Яхши кишиларнинг ҳайратланиши) асарининг 6-мақолот 32-бобида улар шундай таърифланади. «Улар эл иши учун дард чекишга, кибр-ҳавонинг кулини кўкка совуришга тайёр, одоб-ахлоқ улар учун йўқ, чегарасиз, ўз тилини ўзи кесувчи, ўз мақсади учун ит бўлиб вовуллашга, маймундек сакрашга тайёрлар. Улар учун расволик ва шармандаликнинг аҳамияти йўқ. Улар аввал ҳам бўлган, ҳозир ҳам бор». Ўйлаб кўринг-чи, улар кимлар? 1 дан 16 гача бўлган сонларни доирага шундай жойлаштирингки, квадратларининг йиғиндиси ҳамда квадратларнинг бурчакларидаги 4 та соннинг йиғиндиси 34 га тенг бўлсин: Ўтмишда халқ етти хазинани рўзғорнинг асоси деб билган. 1. Ипак қурти – қизларнинг сепи. 2. Товуқ – жоннинг дармони. 3. Асалари – оиланинг табиби. 4. Сигир – оиланинг қассоби 5 Обжувоз – қозоннинг ёғи 6 Ўрмон – иморатнинг суяги 7. ………. – қориннинг белбоғи Ўйлаб кўрингчи, нима қориннинг белбоғи бўлиши мумкин? Ҳамма А хусусиятга эга бўлган нарсалар Б хусусиятга эга бўлса, Ҳамма Б хусусиятга эга бўлган нарсалар А хусусиятга эга дейиш мумкинми? Машҳур америкалик автомобиллар магнати Генри Форддан «Энг яхши автомобиль қайси» деб сўрашган. Генри Форд фикрича, «энг яхши автомобиль ...» экан. Сизнингча, Форд нима деб жавоб берган? Шундай бир асар борки, уни ҳеч бир шоир ёзолмаган, бахшилар тўқиб чиқара олмаган, созандалар ўз куйи сифатида ўзлаштира олмаган. Бу асарда инсоннинг барча яхши-ёмон ҳис-туйғулари мужассам. Ўйлаб кўринг-чи, бу қандай асар? Ушбу сўзларнинг турдош номларини топинг. Қуёш, мантиқ, севги, инсон, дил, чаққон, ўй, тартиб, улуғ, фуқаро, ер, ҳодиса, китоб, ҳаёт, ҳикоя, гавҳар, дўст, ер. Грузия халқи жуда меҳмондўст ва пазанда халқ бўлиб, энг севимли таомлари мантига ўхшаган «Хачапури»дир. Лекин уни бир учини тугиб қўйиб, қотириб пиширилади. Ўйлаб кўринг-чи, «Хачапури»даги тугунчаларнинг нима кераги бор? Жалолиддин Румий қуйидаги ибратли шеърининг моҳияти нимада? Download 386.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|