Beknazarova zamira bahriddinovna bitiruv malakaviy ishi

Katta yoshdagi qo

’yning yem- xashakka bo’lgan ehtiyoji 

(I.F. Tommi va G.I. Balabyan ma

’lumoti). 

Sutkalik

B a h o 

r d a

Yozda 

Kuzda 

Qishda 

Bir
yilda

ehtiyoji 

birinchi
yarmi

ikkinchi

yarmi
hammasi
mahsuldor 

qo
’ylar 

uchun

oziq birligi 

(kg)
1,10

1,35
1,0

0,8
1,0

377
Quruq massa 

(kg)
2,30

1,30
2,2

2,2
2,6

800
nasldor 

qo
’ylar 

uchun

oziq birligi 
(kg)
1,25

1,55
1,1

0,9
1,15

425
Quruq massa 

(kg)
2,70

2,10
2,5

2,5
3,0

900
Jadvalda keltirilgan meyyorlar asosida oziq moddalarga bo

’lgan yillik va

mavsumiy ehtiyojni (bug
’ozlik, bola emizish, sog’in va qisrlik davrlari qancha
davom etishini hisobga olgan holda) hisoblab chiqish va har xil tipdagi yaylovlarda 
qo
’ylarni boqish sifatiga baho berish mumkin. Datlab har bir tipdagi yaylovda 

mavsumda qancha yem-xashak zaxirasi bo

’lishi, shu yilning turli mavsumidagi 
o
’rtacha hosildorlik asosida hisoblab chiqariladi, so’ngra butun xo’jalik bo’yicha 

xisoblanadi. Har bir mavsum qancha davom etishi (kun hisobida) belgilab olinadi,

so
’ngra har bir mavsum yilga nisbatan necha foizni tashkil etishi aniqlanadi (yil 

100 % deb olinadi). Butun xo

’jalik bo’yicha har mavsumda mavjud bo’ladigan 
yem- xashak zaxirasi shu mavsumning yilga nisbatan bo
’lgan foiziga 
ko
’paytiriladi. Olingan ma’lumotlar jamlansa, xo’jalikning yillik umumiy yem- 

xashak zaxirasi chiqadi.

---

---

32
Proteinga boy oziqalarga ko

’k dukkakli va dukkakli o’tlar pichani, kunjara,

shrot kiradi. 
Uglevodlar 

– o’simlik oziqlarida ko’p bo’lib 70-80 % ni tashkil qiladi.

Hayvon organizmida yesa ozma-oz qand va glikogen moddasidan boshqa 
uglevodlar (0,2) kam uchraydi. Buning sababi o
’simlik xo’jayralarining qobig’i 
sellyulozadan, hayvon xo
’jayrasining qobig’i yesa oqsildan tashkil topgan. Bundan 
tashqari, o
’simliklar zahiralarni kraxmal holida saqlasa, hayvonlar yesa yog’ holida 
saqlaydi.
Uglevodlarga qand, kraxmal, kletchatka, pentoza va organik kislotalar 

kiradi.
Monosaxaridlarga pentoza va geksoza kiradi. Geksozadan yeng muhimi 

glyukoza va fruktoza hisoblanadi.

Polisaxaridlarga kraxmal va kletchatka kirib, ular shirin ta

’mga yega yemas.

Oziqalarni baholashda kletchatka alohida hisobga olinadi, ayniqsa, «xom 

kletchatka» asosan sellyulozadan iborat.

Lipidlar- ular o

’simlik va hayvon to’qimalarida mavjud. Ular suvda

yerimaydi, lekin oddiy organik yerituvchilarda yeriydi, ular benzin, yefir, 
xloroform. Oddiy lipidlarga yog
’lar, murakkab lipidlarga fosfolipidlar kiradi. 

---

---

33