Berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiyot fakulteti «moliya» kafedrasi

XVF tamoyillari: 

•  tartibga  solishdan  chetga  chiqish  maqsadida,  xalqaro  valyuta  tizimi  yoki 

valyuta kursi manipulyatsiyasini ta’qiqlash; 

•  valyuta  inqirozlariga  barham  berish  maqsadida  valyuta  bozorlarida 

interventsiyani amalga oshirish majburiyati; 

XVFning funktsiyalari: 

•  kodeksda  kelishilgan  munosabatlarga    amal    qilish    xalqaro    valyuta  

siyosati 

 

va 

davlatlararo to’lovlar aylanmasi sohalarida hamkorlik; 

•  to’lov balansi taqchilligini yengib o’tish uchun moliyaviy yordam; 

•  maslahat va hamkorlik. 

O’z  vazifalarini  amalga  oshirish  maqsadida  XVF  o’z  va  jalb  qilingan 

---

mablag’lar  hisobidan  xorijiy  valyutada  kreditlar  yoki  a'zo-mamlakat  to’lov 

balansini tenglashtirish maqsadida SDR taqdim etadi. 

Moliyaviy  operatsiyalar,  faqatgina,  a'zo-mamlakatning  rasmiy  organlari: 

xazinachilik,  Markaziy  bank,  valyutani  barqarorlashtiruvchi  fondlar  bilan  birga 

amalga oshiriladi. XVF resurslarini olishni tartibga soluvchi qoidalar barcha a'zo-

mamlakatlar uchun bir xil. Joriy operatsiyalar bo’yicha xorijiy valyutaga ehtiyoj 

sezgan  mamlakat,  kreditning  zarurligini  isbotlashi  shart.  Bunday  kreditlarning 

hajmlari  quyidagi  shartlar  orqali  tartibga  solinadi:  qarzdor  mamlakatning  milliy 

valyutasi  uning  kvotasini  yil  davomida  25  foizidan  va  umumiy  hisobda  kvota 

hajmining 200  foizidan ortib  ketmasligi kerak.  Kreditlar bo’yicha  foizlar har  bir 

moliya yili uchun daromad va xarajatlarni baholash asosida amalga oshiriladi. 

Bundan  tashqari,  XVF  tarkibida  alohida  kredit  turlari  bo’yicha  bir  necha 

maxsus  fondlar  tashkil  etilgan.  Ushbu  fondlardan  aksariyat  hollarda,  bozor 

iqtisodiyotiga  o’tayotgan  mamlakatlarda  savdo  va  to’lov  tizimidagi 

qiyinchiliklarni bartaraf etishga kreditlar ajratiladi. Ushbu kreditlar odatda 4-10 yil 

muddatlarda qaytarilishi mo’ljallanadi. 

Keyingi  yillarda  XVFning  daromadi  past  bo’lgan  rivojlanayotgan 

mamlakatlardagi  tarkibiy  islohotlarni  qo’llab-quvvatlash,  shuningdek,  o’rta 

muddatli  makro-iqtisodiy  barqarorlashtirish  dasturlariga  ajratiladigan  kreditlar 

salmogi ortmoqda. 

---