Biofizika kitob yangisi 2013. doc
Download 2.18 Mb. Pdf ko'rish
|
BIOFIZIKA (1)
|
H
H µ elektrokimyoviy potensiali farqi Энергетик субстрантлар углеводлар, липидлар Дигитраллаш Декарбок- силлаш Коферментларнинг тикланган шакллари (HADH 2 ва б) CO 2 Электрон транспорти тизими (цитохрамлар ва б) Ёритилганлик Хлорофилл е - H 2 O O e Электро- кимёвий энергия Туташиш факторлари (F ва б. ) АТФ АДФ+Р АТФ сарф бўладиган реакциялар Харакатчанлик Иссиқлик ишлаб чикариш Электрогенез Синтез Шуълаланиш PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 95 Bu membranalarning hammasida nafas olish zanjirlarini shakllantiruvchi oqsillar mavjud. Ushbu oqsillarning ketma-ket oksidlanish va qaytarilishda nafas olish zanjirida elektronlar ko’chishi amalga oshadi. Elektronlar transporti membranada protonlar konsentrasiyasining gradiyentini hosil bo’lishi va demak, + H ioni elektrokimyoviy potensiali farqining + ∆ H µ paydo bo’lishi bilan bog’liq. Membranalardagi ATФ H − + aza oqsillari yordamida ADФ va P dan vodorod ioni elektrokimyoviy potensiali hisobiga ATФ sintezlanadi. Bu jarayon mexanizmlari oxirigacha o’rganilmagan. Mitchelning xemiosmotik nazariyasiga ko’ra pH RT F H ∆ ⋅ + ∆ ⋅ = ∆ + 3 , 2 ϕ µ (5.35) Bunda ϕ ∆ -elektr potensiallari farqi, − ∆ pH vodorod ionlarining membrana ikki tomonidagi konsentrasiyalari farqi, − F Faradey soni, − R universal gaz doimiysi, − T absolyut harorat. Mitoxondriyalarda elektronlar donorlarining (NADN, suksinat va.b.) hosil bo’lishi ichki membranada NADN va suksinatdan, protonlar, translokasiyasi bilan bog’liq bo’lgan, kislorodga qarab elektronlar o’tishini boshlab beradi. Mitoxondriyalarda elektronlar ko’chishi zanjirini ta’minlaydigan yigirmaga yaqin elektron tashuvchilar ma’lum. Bular, mitoxondrial membranalar, oqsilning 25%ini tashkil etuvchi, mitoxondriya tuzilmasining asosiy elementlaridir. Tashuvchilar orasida NAD, flavinlar va ubixinon ikki elektronli, qolganlari – bir elektronli. Elektronlar transporti tizimini ikki guruhga ajratish mumkin: vodorodni ko’chiruvchi tizimlar (NAD, flavinlar, Q koferment, − SH oqsillar va b.) va faqat elektronlarni tashuvchi tizimlar (sitoxromlar, gemsiz temir, mis bor oqsillar). Elektronlarni tashuvchilar membranada asimmetrik joylashganligi sababli oksidlanish-qaytarilish potensiallari transmembrial va sirt potensiallariga bog’liq bo’ladi. 5.7-rasmda ko’rsatilganidek nafas olish zanjiri uchun protonlar donori bo’lib NADN 2 - va FADN 2 – kofermentlari xizmat etadi. Ular vodorodni asetil - KoA ning piruvatdan, yog’li kislotalar va aminokislotalardan, hamda uchkarbon kislotalar siklida asil guruhlarning CO 2 ni ozod etish bilan ro’y beradigan parchalanishda olishadi. Ushbu sikl fermentlari mitoxondriyalar matriksida joylashgan. Faqat suksinatdegidrogenaza mitoxondriya ichki membranasining ichki sirti bilan bog’langan. Siklning bosh vazifasi asil radikalni degidratlashdan iborat bo’lib, bunda, CO 2 ikki molekulasi va to’rt juft vodorod atomi hosil bo’ladi. Bitta asetil qoldig’ining Krebs siklida oksidlanishda NAD oksidlangan kofermentning oltita molekulasi va FAD oksidlangan kofermentning ikki molekulasi sakkizta vodorod atomini qo’shib olishadi va mos holda NADN 2 va FADN 2 ni hosil qilishadi (NAD – nikotinamidadenin dinukleotid kofermenti, FAD – flavinadenin dinukleotid kofermenti). Elektron transporti to’liq tizimli to’rtta kompleksdan tashkil topgan (5.8-rasm). NH 2 C PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com |
