Biofizika

Fotofizika va fotokimyo asoslari. 1704 yilda Isaak Ng’yuton yorug’lik nurini zarrachalar oqimi deb faraz qilgan. 1790 yilda Xristian Gyuygens esa yoruglik – bu to’lqin deb tahriflagan. Hozirgi kunda aniqlanishicha, bu ikki olim juda ham to’g’ri tahrif keltirishgan.
Yorug’lik –bu kvant yoki foton deb ataluvchi, elektromagnit to’lking’lari va bir vaqtning o’zida zarrachalar oqimidir.
Fotonlar moddalar molekulasi bilan o’zaro tahsirlashadilar, bilan birga ular o’z energiyasini molekulalarga uzatib yo’koladilar.
Foton energiyasi Ye elektromagnit tebranishi chastotasiga ν ‘ro’org’tsional va yorug’lik to’lqin uzunligiga λ esa teskari ‘ro’ortsional:

Bu yerda hg’’lank doimiysi, s – yorug’lik tezligi.
Fotofizika va fotokimyo asoslari. Yorug’lik elektromagnit nurlanishning turlicha ko’rinishi bo’lib, to’lqinli tabiatga ega. Turli xil holatlarni tushuntirishda (mas-n, fotoeffekt) yorug’likning kor’uskulyar tabiati haqidagi farazga ehtibor berishimiz kerak bo’ladi. Hech qanday modelg’ yorug’likning hamma xususiyatlarini tushuntirib bera olmaydi, shu sababli biz yorug’likning ikki taraflamalik tabiatga ega degan xulosaga kelamiz. Foton energiyasi yorug’lik to’lkin uzunligiga ‘lank nisbati bilan bog’liqligini ifodalaydi:
E = hn = hc/ l
Bu yerda: h –’lank doimiysi, n –yorug’lik chastotasi , s- kontsentratsiya, l g’- to’lkin uzunligi .
fotoeffekt -(yoruѓlik energiyasining bevosita elektr energiyasiga aylanishi).

Tajribalarda, to’lkin uzunligi –to’lqin soni yoki kayzer, foton energiyasi birligi molllarda o’lchanadi va eynshteyn, deb ataladi.

Molekulaning (atomning) umumiy energiyasi Ye (um), elektron energiyasi (Eel), tebranma (Et) va aylanma (Ea) harakat energiyalaridan tashkil to’adi:
E (umumiy) = Yeel + Yet + Yea bo’lib,
Eel >> Yet >> Yea dir.

Fotokimyoda va fotobiologiyadagidek, elektromagnit s’ektrining tor- 200 -700 nm sohasi bilan ish ko’riladi. Xalqaro yoritish komissiyasi to’lkin uzunligi soxalarini quyidagicha ifodalashni tavsiya etadi:

UB-S - 100 - 280 nm,
UB-V - 280 - 315 nm,
UF-A - 315 - 400 nm,
ko’rinuvchi s’ektr- 400-780 nm.