Ovqatlanish biokimyosi
Ozuqa mahsulotlarning asosiy va minor komponentlari Ovqatlanish – bu
organizmni tashqi muhit bilan bog‘lovchi omil hisoblanadi va modda
almashinuvining birinchi bosqichidir. Ovqat bilan organizmga
kerakli organik va
anorganik moddalar kiradi. Organiq moddalar – bu oqsillar, karbon suvlar, yog‘lar,
nuklein
kislotalar, vitaminlardir.
Mineral moddalarga esa natriy, kaliy, kalsiy,
fosfor, xlor, temir, yod, mis, rux va boshqalar kiradi. Ular organizmga doimo
yetarli miqdorda kiritilishi kerak.
Katta yoshdagi odam kundalik ovqat tarkibida asosiy ozuqa mahsulotlaridan
80-100 g oqsil, 80-100 g yog‘ va 400-500 g uglevod bo‘lmog‘i lozim.
Balansli ovqatlanishning birinchi va muhim prinsiplaridan biri ovqat
tarkibida
asosiy ozuqa mahsulotlarini, biologik faol moddalarni va mineral
elementlarning
nisbatini inson yoshiga, jinsiga, ish faoliyatiga va turmush tarziga
qarab to‘g‘ri belgilashdir. Oqsillar, yog‘lar va karbon suvlar uchun bu nisbat 1:1:4
tengdir.
Ratsional ovqatlanish – bu o‘z vaqtida (ertalabki, tushki va kechki
ovqatlarda) moddalarning miqdorini va tarkibini to‘g‘ri taqsimlashdir.
Balansli ovqatlanishda organizm uchun hayotiy zarur bo‘lgan
asosiy ozuqa
mahsulotlaridan tashqari minor komponentlarini ham to‘g‘ri tanlash zarurdir.
Ularga almashinmaydigan aminokislotalar, to‘yinmagan yog‘ kislotalar,
vitaminlar,
mineral
elementlar
kiradi
(16-jadval).
Hayot uchun zarur bo‘lgan mineral elementlar makro- va mikroelementlarga
bo‘linadi. Makroelementlarga natriy, kaliy, fosfor, kalsiy, xlor, magniy kiradi. Bu
elementlar sut, sabzavot va mevalarda ko‘p uchraydi. Ularning asosiy funksiyalari
17-jadvalda keltirilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: 
