Biologiya-11-sinf-imtihon-javoblari pdf

ʻ
ʻ
ʻ
ʻ
Sigir va buqaning genotipini aniqlash mumkinmi? 
ha
 
P: aaBb x AABb
F1 – AaBb targ`il buzoq olingan
 
c) shoxsiz, targ il sigirlar shoxli, oq junli buqalar bilan chatishtirilganda shoxli va oq junli buzoq 
ʻ
tug ilgan. Shu sigir va buqaning keyingi buzoqlari qanday fenotipga ega bo lish ehtimoli bor?
ʻ
ʻ
P: AaBb x aabb 
F1: AaBb shoxsiz targ`il 
Aabb shoxsiz oq 
aaBb shoxli targ`il 
aabb shoxli oq rangli buzoqlar olingan
1-savolga javob
: Tirik organizmlar tanasida yashashga moslanishlar.
Bir organizmning (parazit) boshqa 
organizm (xo‗jayin) hisobiga yashashi parazitlikdeb yuritiladi. Xo‗jayin organizm bilan o‗zaro munosabatiga
ko‗ra parazitlikning ikki turi farqlanadi: ektoparazitlar xo‗jayin organizm tanasining tashqi qismlarida 
yashaydi (bit, burga, kana, to‗shak qandalasi); endoparazitlar xo‗jayin organizmning tana bo‗shlig‗ida,
ichki organ va to‗qimalarida, hujayralarida yashaydi (bezgak plazmodiysi, askarida, qilbosh chuvalchang,
tasmasimon chuvalchanglar). Endoparazitlarda xo‗jayin organizmda yashash uchun bir qancha: jumladan, 
tana o‗lchamining kichikligi, tana tuzilishining soddalashuvi, himoya vositasiga ega tana qoplami, naslining
ko‗pligi, hayot siklida xo‗jayin organizmning boshqasi bilan almashinishi va hokazo moslanishlar yuzaga
@UzBMBA
@UzBMBA
@UzBMBA
@UzBMBA
@UzBMBA

---

kelgan. Xo‗jayin organizm tanasida yashash uchun muhit qulay va optimal bo‗lgani sababli parazitlar murakkab 
tana tuzilishiga va moslanish mexanizmlariga ega emas. Shuning uchun ularning tana tuzilishi
soddalashgan, ba‘zi organlari reduksiyaga uchragan. Masalan, parazit chuvalchanglarda harakat organlari 
bo‗lmaydi. Ko‗pchilik vakillarida xo‗jayin tanasida mahkam o‗rnashib olish uchun yopishuv a‘zolari
(ilmoqlar, so‗rg‗ichlar) mavjud. Tirik organizmlarning ovqat hazm qilish sistemasida uchraydigan parazitlar 
oson o‗zlashtiriladigan oziq bilan oziqlanishi natijasida parazitlarning hazm qilish sistemasi soddalashgan.
Jigar qurtida hazm qilish organlari sistemasi soddalashgan bo‗lsa, qoramol tasmasimon chuvalchangida
butunlay yo‗qolgan. Kislorodsiz muhitda yashash anaerob nafas olishga o‗tishga sabab bo‗ldi.
Parazitlarda energiya sarfi kamligi va o‗zlashtiriladigan oziqning ko‗pligi sababli nafas olishning ushbu
usuli o‗zini oqlaydi. 
Organizmning hazm yo‗llarida yashaydigan parazitlar xo‗jayin organizm tomonidan ishlab chiqariladigan
hazm fermentlari ta‘siri ostida bo‗ladi. Shuning uchun ularda hazm fermentlari ta‘siridan himoya
qiladigan maxsus tana qoplami paydo bo‗lgan. Parazit organizmlarning yashash maydoni cheklanganligi,
tarqalish va rivojlanish siklining murakkabligiga qaramasdan jinsiy sistemasining kuchli rivojlanganligi,
serpushtligi ularning yashash uchun kurash va tabiiy tanlanishda saqlanib qolish imkonini beradi.