Биология йўналиши учун “Иммунология” фанидан орал назорат иши саволлари

17. Турли синфдаги иммуноглобулинлар синтезини ўзгартирувчи антитаналарнинг
биосинтези антитана ҳосил қилувчи ҳужайра.
Ig A - Қон зардобида 10-15% ни ташкил қилади. Асосан шиллиқ қаватлар кўз ёш сўлак ошқозон ости шиллиқ қаватлари, ўпка шиллиқ қаватлари ва она сутида энг кўп бўлади. Бу шиллиқ қаватлардаги антигенларнинг парчалашда ахамиятга эга.
Kun davomida odamlarda 3 dan 5 g gacha IgA ichak boʻshligʻiga chiqariladi. Odamlarda IgA ning ikkita kichik sinfii mavjud: IgA1 va IgA2 ^[1]. IgA organizmda asosan monomerik va dimerik shaklda mavjud. IgA1 molekulalari eng koʻp qon plazmasida, IgA2 esa sekretlarda uchraydi. Turli limfoid toʻqimalarda IgA1 va IgA2 ni ajratuvchi hujayralar nisbati har xil boʻladi.
gA monomeri antitelolarga xos boʻlgan tuzilishga ega va ikkita ogʻir zanjir va ikkita yengil zanjirdan iborat. Ogʻir zanjir oʻzgaruvchan hududni (V-hududi), uchta doimiy domenni (C-domenlari) va oshiq-moshiq qismini oʻz ichiga oladi. Odamlarda IgA ning ikkita kichik sinfi mavjud: IgA1 va IgA2. Ikkala kichik sinf ham koʻp miqdorda glikozillangan oqsillardir. IgA2 kichik sinfida A2m (1) va A2m (2) deb nomlangan ikkita allel variant mavjud.
IgA ning asosiy vazifasi tananing shilliq pardalarida birinchi himoya chizigʻi boʻlib, viruslarning kirib borishini oldini oladi. IgA komplement tizimi bilan oʻzaro taʼsir qilmaydi va bakteritsid xususiyatlariga ega emas, balki bakterial toksinlarni zararsizlantirishda ishtirok etadi. Sutemizuvchilarda, shu jumladan odamlarda IgA ogʻiz sutida yangi tugʻilgan chaqaloqlarga oʻziga xos immunitetni taʼminlash uchun etarli miqdorda boʻladi


Ig M - Қон зардобида 5-10%ни ташкил этади. 2 та кенжа синфга эга. Асосий хусусиятларидан бири бола туғилиши билан шаклланади. Турли хил стрептакок, стафилакок келтириб чиқарадиган касалликларга қарши курашади. Бактерия вирусларини тўлиқ парчалайди.
M molekulalari eng ogʻir (molekulyar ogʻirligi 990 kDa)^[1] va eng murakkab tashkil etilgan immunoglobulinlar hisoblanadi. Erkin IgM molekulasi pentamer boʻlib, uning har bir monomeri ikkita ogʻir zanjir (m-zanjir) va k- yoki l-tipdagi ikkita engil zanjirdan tuzilgan. Monomerlar disulfid koʻpriklar va J-zanjirlar^[2] orqali pentamer bilan bogʻlangan. Antigen organizmga birinchi marta kirganda, barcha antitelalardan birinchi boʻlib IgM immunoglobulinlari hosil boʻladi^[3][4]. Bundan tashqari, ular birinchi boʻlib ontogenez va filogenezda paydo boʻladi. Odamlarda va boshqa sutemizuvchilarda IgM taloqda joylashgan plazma hujayralari tomonidan sintezlanadi^[5][6]. IgM antibakterial immunitetda va bir qator autoimmun kasalliklarda eng faoldir hisoblanadi^[


Ig G - Қон зардобининг 70% ташкил қилади. 4 та кенжа синфга бўлинади. Асосий хусусиятлари гуморал иммунитетда ахамиятга эга. Эмбрионал ривожланиш даврида дастлабки хосил бўладиган хомилани химоялавчи хисобланади. Комплимент тихзимини ва фогацитозни кучайтиради.
 qon oqimida eng koʻp uchraydigan antitelalar hisoblanadi^[1]. IgG plazma B hujayralari tomonidan ishlab chiqariladi va har bir IgG molekulasida ikkita antijen bogʻlashish joyi mavjud.
IgG antitelalari ogʻirligi taxminan 150 kDa^[2][3] kattalikdagi molekulalardan tuzilgan boʻlib, toʻrtta polipeptid tuzilishli zanjirlardan tuzilgan. Bitta IgG molekulasida taxminan 50 kDa boʻlgan ikkita bir xil g-tipli ogʻir zanjirlar va taxminan 25 kDa boʻlgan ikkita engil zanjir boʻladi. Ikki ogʻir zanjir bir-biriga va engil zanjirlarga disulfid bogʻlari orqali bogʻlangan boʻlib olingan tetramer ikkita bir xil yarmidan iborat boʻlib, ular birgalikda Y shaklli strukturani hosil qiladi. „Vilka“ ning har bir uchida bittadan antigenga bogʻlashnish joyi mavjud boʻlib, u oʻz shaklini oʻzgartiruvchi tuzilishga ega. Y shaklidagi strukturaning „poyasi“ doimiy boʻlib, Fc bilan belgilanadi va yuqori darajada saqlanib qolgan N-glikozillanish joylarini oʻz ichiga oladi. Fc ga biriktirilgan N- glikanlar fukoza bilan toʻyingan boʻlib, murakkab tuzilmalar hosil qiladi. Ushbu glikanlarning baʼzilari N-asetilglyukozamin va a-2,6-bogʻlangan sialik kislota qoldiqlarini ham oʻz tarkibiga kiradi^[