Biologiyada sistematika tarixi

Biologiyada sistematika tarixi

1-kurs magistranti: Keldibekova G.A.

Biosistematika: tarix, o’rganish asoslari va turlari

• Sistematikaning ma’nosi
• Sistematikaning tarixi
• O’rganish asoslari
• Yangi sistematika yoki zamonaviy taksonomiya

Sistemtikaning ma’nosi

Guruhning faqat bitta organizmini o'rganish ushbu guruhning qolgan a'zolari haqida yetarli ma'lumot beradi. Sistematika bilan shug’ullanadigan olimlar taksonomistlar deb ataladi.

Sistematika biologiyaning oʻsimliklar, hayvonlar va boshqa organizmlarni nomlash, eslab qolish, solishtirish va oʻrganish mumkin boʻlgan toifalarga ajratish bilan shugʻullanuvchi boʻlimidir.

Sistematik bilim turli sohalarda, masalan, qishloq xo'jaligi, o'rmon xo'jaligi, sanoat, ekologiya, dori-darmon, genetika, fiziologiya va boshqalarda ishlaydigan barcha biologlar tomonidan talab qilinadi. Bu shuningdek, qazilmalarning taksonomik tadqiqotlari yordamida yoki ularsiz evolyutsion munosabatlarni rivojlantirishga yordam beradi.

Sistematikaning asosiy rivojlanish bosqichlari

• Folk sistematikasi (Xalq sistematikasi) - bu atrofdagi dunyoni, xususan tirik dunyoni tashkil etuvchi ob'ektlarni (organizmlarni) ahamiyatiga ko'ra yoki ma'lum xususiyatlariga ko'ra guruhlarga guruhlashning eng oddiy ko'rinishi.

• Protosistematika (Dastlabki sistematika)-kollektor va metodik dastur asossida hayotning xilma-xilligini tushuntirib beradi. Suqrot, Aflotun va Aristotellardan boshlanadi

• Sxolostika- maktabning shakllanishi Porfiriy nomi bilan bog’liq, falsafiyroq bo’lgan metodik dastur bilan shug’ullanishgan.

• Gerbalistika -kollektor dasturiga qaytish davri bo’ldi. Kollektorlarning asosiy qismi esa tabiblar bo’lib, ular dorivor o’simliklarni yig’ish, ularga ta’rif berish bilan mashg’ul bo’ldilar. Bu olimlarni gerbalistlar, davrni esa gerbalistika deb atashadi. Sxolastlardan farqli ravishda gerbalistlar g’oyalarni emas faktlarni o’rgana boshladilar.

• Ilmiy sistematika. o’simlik va hayvonlar ta’riflandi va ularni tartiblashtirish. Jon Rey K.Linney J.B.Lamark Jorj Kyuvye Darvin kabi olimlarni misol qilish mumkin.