Bioxilma- xillik tushunchasi va uni atrof-muhit muxofazasidagi o’rni

2.1. Tropik mintaqa - o'simliklarning qiziq va noyob dunyosi.
Insoniyat, Yer biosferasining muhim, kattaroq qismi haqiqiy yashil o'simliklar dunyosi bilan o'ralgan. O'simliklar inson va tabiat hayotida muhim rol o'ynaydi. Qayta ishlab chiqarilmasdan, sayyoramizdagi yashil o'simliklar mavjud bo'lmaganida ayot ham to'xtab qolar edi. Bular hayot beruvchi kislorod bilan ta'minlab, yashil o'simliklar barcha jonzotlarni boqish, organik moddalarning ajralmas qism sifatida muhim rol o'ynaydi. Shu bilan birga ular ekologik muhitning bir qismi bo'lib , ularsiz hayotning, insoniyatning yashash imkoniyati yo'q.
Agar yerdagi yoki hatto alohida mintaqada o'simliklarning cheksiz sonli qismi mavjud bo'lsa, ularning turlari ma'lum bir cheklangan sondir. Darhaqiqat, bitta turdagi yuz minglab hatto millionlab nusxalar ham bo'lishi mumkin. Biroq faqat bir necha yuz yoki undan kam sonli turlar ham mavjud. Shunday ekan ekologik mintaqalardan biri bo'lgan tropik mintaqada ham o'simliklarning 40000 dan ortiq turi uchraydi. Bunga sabab tropik mintaqaning o'ziga xos iqlim sharoitidir.
Tropik mintaqa - Shimoliy va Janubiy yarimsharlarda joylashgan subtrpik va subekvatorial mintaqalar orasida joylashgan 2-geografik mintaqa. Tropik mintaqaning materik qismi uchu cho'l va chalacho'l landshafti, okeanlarga esa suvning sho'rligi (37 %) va doimiy o'rtacha va yuqori harorat 18°C dan 36°C gacha xosdir. Tropik mintaqada quyosh nurlari tik tushgani va bulutning kam bo'lganidan quyosh radiatsiyasi ko'proq bo'ladi. Natijada harorat yil bo'yi yuqori bo'ladi. Eng issiq oyning o'rtacha temperaturasi quruqliklarda 30-35°C da eng sovuq harorat 10°C dan pastga tushmaydi. Yillik yog'in miqdori 50-200mm.
Sharqdan g'arbga borgan sari o'simliklar dunyosi ham o'zgarib boradi: aralash(doim yashil va barg to'kuvchi) o'rmonlar,mussonli o'rmonlar (tropik o'rmonlar); siyrak o'rmonlar va savannalar , quruq o'rmonlar va kserofill butalar. Tropik o'rmonlar qalin qoplangan butalar va chirmashib o'suvchi lianalar va moxlardan tashkil topgandir. Shunga muvofiq tarzda bu mintaqada zonallik bo'yicha faunanig ham o'zgarib borishi kuzatiladi. Okean suvlarida bug'lanish ko'proq bo'lganidan kislorod va planktonlar siyrak joylashgan.
Floraning ajoyib vakillari o'zlarining xilma-xilligi bilan ajralib turadi va insonlarni hayratga soladi. Ular odatdagidek, ammo juda ham noyob ba qiziq ko'rinadi. Masalan qovoqli olma juda ham shirin shuning uchun bu mevani juda yoqtirib iste'mol qilishadi. Lekin bu mevani darhol iste'mol qilish sharbat va murabbolar tayyorlash kerak. Qisqa muddat ichida saqlash uchun ham yaroqsiz hisoblanadi. Barcha mevalar o'ziga xosliklarga ega. Zanjabil yoki kulrang yong'oq qadim zamonlardan o'zining shakli bilan ajralib turadi.