Bir pog’onali reduktorni hisoblash

2. Reduktorning hisobi


2.1. Tishli gildiraklarning materiallarini tanlash

3.1-jadval.

Silindrsimon reduktor uchun material tanlaymiz va jadvalga kiritamiz.

Aylanish soni

Burovchi momentlar

Uzatish soni,UR

Shesternya

G’ildirak

n1, min^-1

n2, min^-1

T1, Nmm

T2, Nmm

Material, termik ishlov berish

в, MPa

т, MPa

НВ(HRC)

Material, termik ishlov berish

в, MPa

т, MPa

НВ(HRC)

3-jadvaldan silindrsimon reduktor uchun material tanlaymiz va 3.1- jadvalga kiritamiz. Bunda reduktor shesternya materiali g'ildirak materialidan kuchliroq bo'lishi kerak.

2-rasm 3-rasm
3-jadval
Tishli g’ildiraklar tayyorlashda ishlatiladigan po’lat materiallar

Po'lat markasi	Diametr D ,mm	Eni S ,mm	o'zagi NV	Sirti HRC	в	т	Termik ishlov
					mPa
35	istalgan	istalgan	163.. 192		550	270	Me'yorlashtirish
45	“	“	179.. 207		600	320	“
45	125	80	235.. 262		780	540	yaxshilash
45	80	50	269.. 302		890	650	“
40Х	200	125	235.. 262		790	640	“
40Х	125	80	269.. 302		900	750	“
40Х	125	80	269.. 302	45.. 50	900	750	TVCh. toblash
35ХМ	315	200	235.. 262		800	670	“
35ХМ	200	125	269.. 302		920	790	“
35ХМ	200	125	269.. 302	48.. 53	920	790	“
40ХН	315	200	235.. 262		800	630	“
40ХН	200	125	269.. 302		920	750	“
40ХН	200	125	269.. 302	48.. 53	920	750	“
20ХН2М	200	125	300.. 400	56.. 63	1000	800	“
18ХГТ	200	125	300.. 400	56.. 63	1000	800	“
12ХН3А	200	125	300.. 400	56.. 63	1000	800	“
25ХГМ	200	125	300.. 400	56.. 63	1000	800	“
40ХН2МА	125	80	269.. 362	50.. 56	980	780	Azotlash

Eslatma: Ko'pchilik tishli uzatmalar o'zgaruvchan sharoitdagi ish rejimida ishlaydi. Maksimal qiymatni hisoblangan yuklama sifatida qabul qilinadi. Ruxsat etilgan kuchlanishni tanlashda yuklamani toliqish ta'siriga ekvivalent doimiy deb o'zgartiriladi. Ish rejimini o'zgaruvchanligi grafik (siklogramma) ko'rinishida beriladi (2-rasm.) Agar loyihalashtirilayotgan uzatmaning yuklanish grafigi berilgan bo'lsa, g'ildirak valiga uzoq ta'sir etuvchi eng katta moment bilan hisoblanadi


2.2. Ruxsat etilgan kuchlanishlarni aniqlash

Tishli g'ildiraklar tishlarining yuklanish davri. Bunday yuklanganda, hisoblash tenglamalari bilan toliqish egri chiziqlariga asoslanadi (4-rasm). 4-rasmda logarifmik koordinatalarda tuzilgan toliqish egri chizig'i keltirilgan.

N - yuklanishlar davriy soni. N_G - burilish (sinish) nuqtasi absissasi (asoslangan son); ₀-chidamlilik chegarasi.
Agar N_G songacha yuklanishlar davrida buzilmasa, u holda uzoq vaqt o'zgarmaydi, deb qabul qilinadi.



4-rasm 5-rasm

Tasvirdagi  zona uzatmani qisqa vaqt ishlashini ko’rsatadi,  zona esa uzoq vaqt ishlashini ko’rsatadi. Agar belgilanishda «H» harfi indeks ko’rinishida berilgan bo'lsa, u kontakt mustahkamligiga, «F» harfi esa tish egilishiga tegishli. Tishli g'ildiraklarni kontakt mustahkamligiga hisoblashda kuchlanishning asoslangan soni N_HG  30НВ^2.4 formulasi yoki 5-rasm orqali aniqlanadi. Uzatmaning ishchi zonasini aniqlash uchun yuklanishlar davriga ekvivalent sonini bilish lozim. Po’lat tishli g'ildirak tishini egilishga hisoblashda hamma po’latlar uchun asoslangan soni N_FG 4  10⁶ qabul qilinadi.

Agar hisoblangan ekvivalent N_E soni asoslangan N_G sondan katta bo'lmasa, u holda  - zonaga taalluqli bo’ladi. Ish qisqa vaqtli yuklanishga hisoblanadi, ruxsat etilgan kuchlanish quyidagi formulalar orqali topiladi.
_н = _но  К_HL /S_н;
_F=_FO  K_FL /S_F,
bu yerda: К_HL ; K_FL - uzoqqa chidamliliklar koeffitsiyentlari, (8- jadvalga qarang);
 _но,_FO - chidamliliklar chegarasi. (9-jadvalga qarang)
S_н, S_F - xavfsizlik koeffitsiyentlari. (9-jadvalga qarang)
Agar N_E>N_G bo’lsa, u  - zonaga taalluqli ish, uzoq vaqt davom etadigan deyiladi, taalluqli egri chizig'i absissa o’qiga parallel bo'ladi, chidamlilik chegarasi o'zgarmaydi К_HL 1, K_FL1.
Ruxsat etilgan kuchlanishlar quyidagi formulalar orqali topiladi.
_н    _но / S_н;
_F = _FO / S_F.
2.2.1. Uzatmaning umumiy ish vaqti quyidagi formulalar orqali topiladi.
t_Z365 K_y 24 K_s;
bu yerda: Z - uzatmaning ishlash muddati, yil, (topshiriqqa qarang);
K_y-uzatmadan yil davomida foydalanish koeffitsiyenti, (topshiriqqa qarang);
K_s - uzatmadan bir kecha-kunduzda foydalanish koeffitsiyenti, (topshiriqqa qarang);
2.2.2. Keltirish koeffitsiyentlari quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
К_HЕ =0.636
K_FE =0.843
bu yerda: T - hisoblangan burovchi moment;
t_∑ - uzatmaning bir kecha-kunduzda ishlash vaqti, (2.2.1.formulaga qarang);
n₁n_ED const bo'lganda n_i n1 nisbat;
m - toliqish egri chiziqning ko'rsatkich darajasi, (6-jadvalga qarang).
2.2.3. Yuklanishlar davriga ekvivalent sonlar:
N_HE1  60  t_  K_НE n₂ c₁; N_HE2  60  t_  K_НE n₃ c₂;
N_FE1  60  t_  K_FE n₂ c₁; N_FE2  60  t_  K_FE n₃ c₂;
bu yerda: С₁С₂1 hisoblanayotgan g'ildirak bilan ilashgan g'ildiraklar soni. (1- rasm).
2.2.4. Toliqish egri chizig'idagi burilish nuqtasi absissasi (asosiy nuqta), (5-rasm):
НВ₁ =269 .. 302 bo'lganda НВ_o’r 286  N_HG1  ⁶
НВ₂ =179.. 207 bo'lganda НВ_o’r  193  N_HG2  1⁶
2.2.5. Yuklanishlar davri asosiy va ekvivalent hisoblangan sonlar qiymati jadvalga kiritiladi:

g'ildirak nomlanishi	Kontakt chidamlilikka		Tish egilishiga
	NHG	NHE	NFG	NFE
Shesternya	20  ^		4  10^6
g'ildirak	10  10^6		4  10^6

Jadval tahlilidan ko'rinib turibdiki, N_E>N_G (2-zona) ruxsat etilgan kuchlanishni uzoq vaqt ishlash sharti bo'yicha deb qabul qilamiz.

6-jadval
К_HЕ va K_FE koeffitsiyentlari qiymati

Yuklanish rejimlari turi, t	Tishli uzatma
	kontakt mustahkamligiga			egish mustahkamligiga
	termik ishlov			termik ishlov	m		termik ishlov	m
0	Istalgan termik ishlov	3	1,0	me'yorlash tirish, yaxshilash, azotlash termik ishlov	6	1,0	Hajmiy toblash TVCH Sementitlash termik ishlov	9	1,0
1			0,5			0,3			0,2
2			0,25			0,14			0,1
3			0,18			0,06			0,04
4			0,125			0,038			0,016
5

7- jadval
m - toliqish egri chizig'i ko'rsatkich darajasi

Uzatma turi	Material va termik ishlov berish		m, qiymati
			kontakt mustahkamlikka	tish egilishiga
tishli	Po’lat	Hajmiy toblash TVCH Sementitlash	6	9
		me'yorlashtirish, yaxshilash		6
Chervyakli	Cho'yan	-	9
	Bronza	8	9

8-jadval
К_HL va К_FL uzoqqa chidamlilik koeffitsiyentlarini aniqlash uchun formulalar

Uzatma turi	Material	termik ishlov	koeffitsiyentlar
			kontakt mustahkamligiga КHL	egish mustahkamligiga KFL
tishli	Po’lat	me'yorlashtirish, yaxshilash, azotlash
		Hajmiy toblash TVCH Sementitlash
	qalaysiz bronza va latun	-	1

9-jadval
va chidamlilik chegarasi, kuchlanishlar chegarasi va va xavfsizlik koeffitsiyenti qiymatlari S_H va S_F

Termik ishlov	Po’lat guruhi	, МPа	SH	МPа	SF	МPа	МPа
me'yorlashtirish, yaxshilash,	40;45;40X;40ХН 45ХЦ;35ХМ.	2НВ+70	1,1	1,8HB	1,75	2,8	2,74HB
Hajmiy toblash	40Х;40ХН;36ХМ.	18HRC+150	1,1	550	1,75	2,8	1400
TVCH toblash konturi bo'yicha (m > 3 мм)	55PP;У6;35ХМ; 40Х;40ХН.	17HRC+200	1,1	900 650	1,75	40HRC	1260
TVCH toblash konturi bo'yicha modul <3мм	35ХМ;40Х; 40ХН.	17HRC+200	1,1	550	1,75		1430

2.2.6. _н0 va _F0 - chidamlilik chegarasi, S_F va S_н -xavfsizlik koeffitsiyenti (9-jadvaldan aniqlanadi):

g'ildirak nomlanishi	Material termik ishlov berish	НВo'r	Kontakt chidamlilikka		Tish egilishiga
			н02НВo’r+70, mPa	Sн	F01.8НВo’r, mPa	SF