Bir soatlik ochiq

Qo‘shimcha ma’lumot
J. Stefenson yaratgan birinchi transport vositasi – parovozni «Blyuxer», keyinchalik takomillashtirgan turini esa «Raketa» deb atadi.


Jahonda temiryo‘llar qurishning boshlanishi. Temiryo‘llar qurish nima uchun zarur edi? Angliya portlariga qaram o‘lkalardan juda katta miqdorda xomashyo olib keltirila boshlandi

Birinchi parovoz.
1825-yilda Jorj Stefenson ikkita shahar o‘rtasida dastlabki temiryo‘lni qurishga muvaffaq bo‘ldi. Oradan to‘rt yil o‘tgach u Ang- liyaning ikki mashhur shaharlari – Manchester va Liverpul orasida navbatdagi temiryo‘lni ham qurdi. Keyinroq, dastlabki xalqaro temir- yo‘l qurildi. Bu yo‘l London shahrini Turkiyaning Istanbul shahri bilan bog‘ladi. Temiryo‘llar keyinchalik dunyoning boshqa mamlakatla- rida ham qurila boshlandi.



Birinchi paravoz.



Mojayskiy samolyot.

Aka-uka Raytlar samolyoti.



Zamonaviy samolyotlar.
Samolyotning yaratilishi. Odamzod uzoq-uzoq davrlardayoq osmonga parvoz qilishni orzu qilgan. XIX asrning oxiri – XX asr boshlariga kelib odamning bu orzu- si ushaldi.
Rus olimi Aleksandr Fyodoro- vich Mojayskiy 1885-yilda ikkita bug‘ dvigateli o‘rnatilgan birinchi samolyotni yaratdi.



Olimlar va konstruktorlar dvigateli yonil- g‘i (benzin, kerosin) bilan ishlaydigan samolyot yaratish ustida ham bosh qo- tirdilar.
Nihoyat, 1902-yilda amerikalik aka-uka Uilber va Orvill Raytlar dunyoda birinchi shunday samolyot yaratdilar. Ular 1903-yilda 3 metr balandlikda birinchi parvozni amalga oshirdilar. Parvoz atigi 12 sekund davom etdi.
Shu vaqt ichida 30 metr masofa bosib o‘tildi. Parvoz juda qisqa davom etgan bo‘l- sa-da, bu katta tarixiy hodisa edi.

Bugungi kunda samolyot millionlab kishilarning uzog‘ini yaqin qilmoqda. Ming-minglab tonna yuklar tashilmoqda.
Ular safida «O‘zbekiston havo yo‘llari» aviakompaniyasining samolyotlari ham bor.