Birinchi a joyib m atematika
Download 354.74 Kb. Pdf ko'rish
|
|
Birinchi A joyib M atematika F estivali O‘tkazilish sanasi Manzil Tashkilotchilar Bosh homiy 6-8 Yanvar, 2016 Toshkent shahridagi Inha universiteti Inha Universiteti Toshkent shahridagi Inha universiteti Koreyaning Matematika O‘qituvchilari uchun Madaniyat tadqiqotlar jamiyati Korzinka.uz i
Hurmatli o‘quvchi! Qo‘lingizdagi ushbu kitob materiallar to‘plami bo‘lib, u eng ajoyib va qiziqarli fanlardan biri bo‘lmish matematikaga bag‘ishlangan. Hayotingizda nechta qiziqarli va hayajonli jumboqlarga javob topgansiz? Buyuk matematika allomalari haqida qancha qiziqarli va ko‘ngilochar hikoyalarni eshitgansiz? Yoki ehtimol matematika qiziqarli deb o‘ylagandirsiz? Unday bo‘lsa, Siz to‘g‘ri joyga keldingiz! Mazkur kitob algebra, geometriya va mantiqqa asoslangan ko‘plab qiziqarli jumboqlardan tahskil topgan. Ular koreyalik matematika o‘qituvchilari tomonidan maxsus Toshkent shahridagi Inha universiteti binosida 2016-yil 6-8 yanvar kunlari o‘tkaziladigan birinchi “Ajoyib Matematika” Festivali uchun tayyorlangan. Matematika shunchaki raqamlar degani emas! Yoshingiz va kasbingizdan qat’iy nazar, ushbu to‘plamda yoritilgan masalalarga javob va yechimlar topish zerikarli bo‘lmaydi va ongingizni to‘liq jalb qiladi. Uni o‘qigandan so‘ng, siz matematika ko‘p joylarda topilishi mumkinligini va u tevarak atrofimizdagi – daraxtlardagi barglarda va uylarimiz shaklida, qo‘limiz bilan tegadigan, ko‘radigan yoki o‘ylashimiz mumkin bo‘lgan qariyb barcha narsalarni qamrab olishini anglab yetasiz. Umid qilamizki, bu to‘plam matematikani o‘rganmoqchi bo‘lgan o‘quvchilar hamda bolalar bilan ishlashda undan ilhomlanadigan o‘qituvchilar, shuningdek, matematikani yoqtiradigan va qadrlaydiganlar uchun ham qiziqarli bo‘ladi.
Sherzod Shermatov Toshkent shahridagi Inha universiteti rektori
ii
Hurmatli o‘quvchilar, Matematikani his eta olasmi?
Biz har kunlik hayot tarzimizda matematika bilan uzviy bog‘liq bo‘lamiz. Agarda siz har qanday harakatni amalga oshirsangiz, ushbu harakat matematika asosida tafsiflanishi mumkin. Aytaylik, qalam uchi ochilganda giperbola shakli hosil bo‘ladi. “Milliy ilmiy tadqiqot kengashi” tarifiga ko‘ra "matematika shakl va tartib" fani deb ta’riflangan, boshqacha qilib aytganda matematika shakl va arifmetikani jamlashtiruvchi fandir. Matematika atrofimizdagi barcha narsalarni shakl va arifmetik jihatdan mutanosibligini izohlab keladi. Jumladan belgilar, mobil qurilmalar, arxitektura, moliya, injeniring va hattoki sport ham. Ayniqsa, buyuk ajdodingiz Mirzo Ulug‘bek madrasasida binominal teoremasiga mos keluvchi uchburchaklarning dioganal mujassamligi keramika orqali namoyon etilgan. Bundan tashqari Ulug‘bek observatoriyasida geometrik mukammal shakldan iborat naqshlarga guvoh bo‘lasiz. Ushbu tantanali festivalda koreyalik 20 nafardan ortiq matematika o‘qituvchilari va IUTning 67 nafardan ortiq ko‘ngilli talabalari qatnashadi. Biz ushbu ko‘rgazmaga o‘rta maktabning boshlang‘ich sinf hamda matematika o‘qituvchilarini taklif qilamiz. Bizning rang-barang dasturlarimiz matematikaning mo‘jizakor taraflarini oshkor qilib beradi.
Ajoyib Matematika Festivalida matematika fanini oila azolaringiz va do‘stlaringiz bilan his qiling. Jeanam Park Matematika professori Toshkent shahridagi Inha Universiteti iii
Professor Chang Hoon Inha Universiteti
Mavzu Kundalik hayotimizda matematika Sana 7-yanvar (payshanba)
Vaqt (1) 10:30 – 11:20
Vaqt (2) 15:00 – 15:50 Auditoriya
2-Maxsus ma’ruza
Mavzu 3 o‘lchamli kubdan tashqari kub - giperkub
Vaqt (1) 10:30 – 11:20
Vaqt (2) 15:00 – 15:50
Auditoriya
#202 (2-qavat)
2016 yil, 6–8 Yanvar. 1 – qavat, Toshkent shahridagi Inha Universiteti
1-Stend: Pazl matematik boshqotirmasi
Janob Jaeyoung Jung (Suncheon Palma litseyi) 2-Stend: Necha bosqichda idish o‘rnini o‘zgartira olasiz?
Kim Younghwa xonim (Onchun o‘rta maktabi) 3- Stend: Futbol koptogida geometriya Janob Ho Moon Park (Sangsan elektronika litseyi) 4-Stend: Paraboloik antenna siri Janob Im Muntae (Jungang litseyi) 5-Stend: Taxtachalar yordamida ko‘phadlarni ko‘paytirish va ko‘paytuvchilarga ajratish
Janob Kim Young Cheol (Samil litseyi) 6-Stend: Geometrik konstruksiya bilan turli yuraksimon shakllarni yasash Janob Ahn Jeong Douk (Dongsan o‘rta maktabi) 7-Stend: Sinus va kosinus egri chiziqlarini chizish
Janob Yim chang Vu (Yongnam o‘rta maktabi) 8-Stend: Muntazam ko‘pyoq shaklidagi elektr chiroq yasash
9-Stend: Ko‘zguda yashiringan gomeomorfizm Janob Cho Chiyeon (Dukwon litseyi)
10-Stend: Romb yuzali o‘nikkiburchakni o‘zgartirish Janob Kim kihyun (Busan Dong litseyi) 11-Stend: Tekislikda simmetriya va Dancheong naqshlari
12-Stend: Qumli uchburchak matematikasi Janob Kim Hyun-cheol (Gyeong-deok o‘rta maktabi)
iv
13-Stend: Matematika va taxtachali o‘yinlar Janob Cho Hyunjun (Geoje shahri qiz bolalar biznes kolleji) 14-Stend: Shaklni o‘zgartiring Janob Ryu Kyoungmin (Jisan o‘rta maktabi) 15-Stend: Geo-qurilmadan foydalanib shakllar yashash Janob Ko Sungwon (Daejung o‘rta maktabi) 16-Stend: Koreyaning Silla sulolasi asos solgan 14 tomonli yog‘och shashqol - Juryeonggu
Janob Mun Su Kim (Dongpyeong o‘rta maktabi) 17-Stend: Oltiburchak va sakkizburchak giroskop birlashmasi
18-Stend: Optik illyuziya
29-Stend Deltagidron yasash (4, 8, 20 yuzali muntazam poligidron) Janob Son Dae Won (Jinju-chet tillar litseyi) 20-Stend Muntazam tugun-sakkiz burchakli romb yasash
Janob Hong Kyoungho (Jeju o‘rta maktabi)
1 Ajoyib Matematika Festivali 1-Maxsus Maruza: Kundalik hayotimizda matematika
Professor Chang Hoon, Inha University 7-Yanvar, soat 10:30dan 11:20gacha va soat 15:00dan 15:50gacha, 2-qavat, 202-xona 1. AQSHning Kanzas shtatida yer maydonlari nega aylana shaklida?
(1) Nima uchun aylana ferma maydonalarining markazi markaziy tayanch nuqtada joylashgan? (2)
Qanday qilib qatorlar soni to’rtburchak maydonga qaraganda aylana maydonda kamayadi?
Velosiped balonlari izi qoldiradigan keyingi shaklning yuzasini toping.
3. King Kong haqiqatan mavjud bolishi mumkinmi? 1.8m 15m
2 2-Maxsus Maruza: 3 o’lchamli kubdan tashqari kub – giperkub Prof. Chang Hoon, Inha University 8-Yanvar, soat 10:30dan 11:20gacha va soat 15:00dan 15:50gacha, 2-qavat, 202-xona
(1)
Bir o’lchamli, ikki o’lchamli va uch o’lchamli kublar umumiy tarkibiy tuzilishi qanday? (2)
qanday yasasak bo’ladi? (3)
Besh o’lchamli kubni-chi?
(1) Kubni ikki o’lchamli fazoda chizing. (2) To’rt o’lchamli kubni ikki o’lchamli fazoda chizing. (3) Kublarni chizganda perspektivali tasvirlashdan foydalaning.
(1) Kub va to’rtburchakning to’rini chizish jarayonini tushuntiring. (2) To’rt o’lchamli kubning to’rini toping.
(1) To’rt o’lchamli kubda uchlar, to’rtburchaklar va kublar sonini toping. (2) Besh o’lchamli kubda uchlar, to’rtburchaklar, kublar va to’rt o’lchamli kublar sonini toping.
(3) n-o’lchamli kubda m-yuzalar sonini toping. 5. Tetragidron, piramida va hokazolarning to’rt o’lchamli tasvirini toping.
? ?
n-o’lchamli
2-o’lchamli
3-o’lchamli 1-o’lchamli
4-o’lchamli 0-o’lchamli
3 Ajoyib Matematika Festivali 1-Namoyish: Pazl - matematik boshqotirmasi
Janob Jaeyoung Jung, Suncheon Palma litseyi 1. Maktab matematikasida mashg’ulot maqsadlari
O’quvchilar matematik boshqotirma orqali natural sonlar ustidan bajariladigan 4 xil arifmetik amallar bilan tanishishadi.
strategiyani tuza olish ko’nikmasiga ega bo`ladilar.
Mashg’ulot umumiy tavsifi Matematik boshqotirma bu qatorlarlardagi tenglikni o`rnatishda son va arifmetik amallarni to`g’ri yozishdir. [Murakkablik darajasi 1] [Murakkablik darajasi 2] [Murakkablik darajasi 3]
bajarilishini ta’minlash lozim. Ushbu holatda o`quvchilarga har bir bo`lakning joyini almashtirishga va 180 gradusga burishga ruxsat berilagan.
8 + 2 = 6 (×)
6 = 1 − 5 (×) 2 + 0 = 2 (O) 1 = 9 + 8 (×)
8 = 6 + 2 (O)
6 + 5 = 1 (×) 2 = 2 − 0 (O)
1 + 8 = 9 (O)
4 Ikkinchi bosqich: Agar o`quvchilar birinchi bosqichni muvaffaqqiyat bilan tugatishsa, huddi shu jarayonni 6 va 7 ta bo’lakdan iborat qiyonroq matematik boshqotirmani echish uchun qullashsin. O`quvchilarga har bitta qismni ehtiyotkorlik bilan joylashtirish to`g’risida maslahat bering.
4. Kutilayotgan natija
Tabiiyki, o`quvchilar hisoblash hamda amallarni to`g’ri tartiblay olish qobiliyatlarini xato va sinovlar orqali mustahkamlaydi.
qobiliyatini o`sishini kutamiz.
5 Ajoyib Matematika Festivali 2-Namoyish: Necha bosqichda o’rnini o’zgartira olasiz?
Xonim Kim Younghwa (Onchun o’rta maktabi) 1. Maktab matematikasidagi mashg’ulotning maqsadlari
Induktiv mulohazaga asoslangan holda matematik farazlar qilish va ularni tekshirish
natijalardan foydalanishni tushuna bilish
Masalani yechish uchun turli xil mos strategiyalarni tadbiq qilish va amalga oshirish
2. Mashg’ulot umumiy tavsifi Rasmda ko’rsatilgan qoidalar bo’yicha rangli idishlarning joyini o’zgartirish uchun kerak bo’lgan eng kam harakatlar sonini topamiz!
Boshlang’ich holat Natijaviy holat [Qoidalar] 1)
Idishlar bo’sh joyga ko’chishi mumkin (sariq idish o’ngga, qizil idish chapga)
2) Idishlar boshqa rangdagi idish ustidan sakrab o’tishi mumkin.
3)
Idishlar bir vaqtning o’zida ikkita idish ustidan sakrab o’tishi mumkin emas.
6 3. Mashg’ulotning bajarilish tartibi 1) Rasmda keltirilganidek idishlarning holatni o’zgartiring. Faqatgina belgilangan harakatlar sonidan oshmasdan idishlar joylarini o’zgartiring.
2) Quyidagini idishlarning joyini o`zgartirish uchun nechta bosqich zarur bo’ladi?
Qo`shimcha ma’lumot 1)
Idishlarning joyini almashtirishingiz (S) yoki kerakli joyga (J) qo`yishingiz mumkin. ☞Idishning joyini almashtiring (S) ☞ Idishni kerakli joyga qo`ying (J) ☞ S J S
Idishlarning joyini almashtirish yoki kerakli joyga qo`yish bosqichlari Idishlarning soni
Harakatni kuzatish S harakatlarning soni J harakatlarning soni Harakatlarning soni 1
2 1 3 2
3
4
7 Ajoyib Matematika Festivali 2)
Idishlarning soni Harakatni kuzatish S harakatlarning soni J
soni Harakatlarning soni
3)
So`ngi bosqichni bajaring
Idishlarning soni Harakatni kuzatish S harakatlarning soni J harakatlarning soni Harakatlarning soni x
5. Mashg`ulot jarayonidan rasmlar
x x •••
•••
8 3-Namoyish : Futbol koptogida geometriya
Janob Ho Moon Park (Sangsan Elektronika Litseyi) 1. Maktab matematikasidagi mashg’ulot maqsadlari •
teng tomonli uchurchakni geometrik yasashni o’rganish •
kuch markazini topish •
asosiga parallel bo’lgan 6 ta qismga bo’lish •
qavariq ko’pyoqning xususiyatlarini o’rganish
Mashg’ulot umumiy tavsifi a) Teng tomonli uchburchakning kuch markazini qog’ozda topamiz va uni asosiga parallel ravishda 6 ta qismga buklaymiz. ⇨ ⇨ b) Ikosaedrning har bir qirrasini uchta qismga bo’lgandan so’ng, uning uchlarini kesib tashlang. Natijada futbol koptogi hosil bo’ladi. ⇨
Ikosaedr
Kesilgan ikosaedr
3. Mashg’ulotning bajarilish tartibi
9 Ajoyib Matematika Festivali ⇨ .........1 qadam ⇨ .........2 qadam ⇨ ..........3 qadam ⇨ ........4 qadam
4. O’quv Mashg’ulotlari
10 << Ko`pburchakning topologik xususiyatlari >> a) Ko`pburchakni o`rganing va jadvalni to`ldiring Ko`pburchak Burchaklarning soni (V) Qirralari soni (E) Yuzalarning soni(F) V-E+F Tetraedr 4 6 4
8
Oktaedr
12
Ikosaedr
b) Qanday qilib shaklni ko`rmasdan turib ko’pburchakning uchlari va qirralarining soni aniqlash mumkin? c) “Kesilgan ikosaedr”ni yasash yo’llarini toping va jadvalni to’ldiring.
Mashg’ulot jarayonidan rasmlar
11 Ajoyib Matematika Festivali Download 354.74 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|