Birinchi laboratoriya mashg‘uloti

1.3. Ishni bajarish tartibi

1) MathLab dasturini ishga tushiring va Simulink kutubxonasini oching.

2) Buyruqni bajarib yangi model faylini yarating: File / New / Model.
3) Simulinkda elektr ta’minoti tizimini (SimPowerSystems) simulyatsiya qilish uchun kerakli to’plamni oching, ector oynasidan elektr uzatish liniyasini bo’sh holatda simulyatsiya qilish uchun yangi yaratilgan model oynasiga kerakli elementlarni qo’shing (1.2-bo’limga qarang).
4) O’qituvchi tomonidan berilgan variantga muvofiq jadvaldan kerakli parametrlarni tanlang. 1.1, liniyaning qarshiligi va o’tkazuvchanligining umumiy qiymatlarini hisoblang, modelga qo’shilgan elementlarning parametrlarini o’rnating va ular o’rtasida aloqa yarating. Buning uchun rasmda ko’rsatilgandek mos keladigan bloklarning kirish va chiqishlarini bir-biriga ulang. 1.4.
5) Solver parametrlarida Simulation / Simulation parametrlar menyusida Solver yorlig’ini o’rnating.
6) Amalni bajarish uchun modelni buyruqni bajarish bilan boshlang: Simulation / Start.
7) Simulyatsiya oxirida o’lchov asboblari (ampermetr va ector) ko’rsatkichlarini yozib oling.
8) Model faylini shaxsiy ismingiz bilan saqlang.
9) Elektr tarmoqlari ishini o’rganish natijalarini 1.2-jadvalga kiriting. Elektr uzatish liniyalarining kuchlanishsiz rejimining oqimlari va kuchlanishlarining vektorli diagrammasini tuzing, elektr o’tkazgichlarining elektr o’tkazuvchanligining elektr rejimiga ta’siri to’g’risida xulosalar tuzing, shuningdek nazorat savollariga javob bering va bajarilgan laboratoriya ishlari bo’yicha hisobot tuzing. Variant olishda 10-nomerdan keyingi talabalar jurnal nomerini qoshib oladi.
Ishni bajarish uchun variantlar
1.1-jadval

Parametr	Variantlar
	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Manba kuchlanishi, kV	110	220	220	500	220	110	500	110	220	500
Liniya uzunligi, km	100	150	200	380	200	250	240	180	300	290
Solishtirma aktiv qarshilik, Om/km	0.3	0.21	0.21	0.021	0.21	0.46	0.021	0.3	0.21	0.021
Solishtirma reaktiv qarshilik, Om/km	0.4	0.344	0.344	0.29	0.344	0.4	0.29	0.4	0.344	0.229
Solishtirma o’tkazuvchanlik	2.2	2.6	2.6	3.77	2.6	2.2	3.77	2.2	2.6	3.77
Elektr uzatish liniyasining yuklamasi, P+jQ, МV.А	40+j15	70+j30	80+j45	50+j20	35+j10	45+j15	110+j50	90+j25	220+j60	380+j70

Elektr uzatish liniyalarining yuklamasiz holatida ishlashini o’rganish natijalari
1.2-jadval

Elektr uzatish liniyasining ishlash tartibi	Tekshirilayotgan kattaliklarning qiymatlari
	IB1, А	IB2, А	I1, А	U1, кВ	U2, кВ
Yuklamasiz

Nazorat savollari
1. Yuqori kuchlanishli elektr uzatish liniyasi bo’ylab yuklamasiz rejimda oqimining sababi nima?
2. Ochiq rejimdagi liniya oxiridagi kuchlanish qanday hosil bo’ladi va elektr uzatish liniyasining uchlaridagi kuchlanish qiymatlarining farqi nimada?
3. Nima uchun yuqori voltli elektr uzatish tarmog’ini bo’sh rejimda ajratgich bilan uzib bo’lmaydi?
4. Elektr uzatish liniyasining uchlaridagi kuchlanish qiymatlarining farqi nimaga olib keladi?