Biznes boshqaruv asoslari
Asosiy vositalarni moliyalashtirish
Download 0.76 Mb.
|
Biznes boshqaruv asoslari-fayllar.org (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Moliyaviy sharoitlar tavsifi Korxona daromadlari Korxona xarajatlari Moliyaviy hisobotlar prognozi Pul mablag’lari budjeti
- 4. Moliyaviy prognozlashtirish.
|
Asosiy vositalarni moliyalashtirish
NMAlarni moliyalashtirish Uzoq muddatli moliyaviy qo’yilmalar 2. Aylanma aktivlarni boshqarish Pul mablag’lari va ekvivalentlar I/ch zaxiralari moliyalashtirish Debetorlik qarzlarini boshqarish 3. Dividend siyosati va manbalar tuzilmasi Moliyaviy sharoitlar tavsifi Korxona daromadlari Korxona xarajatlari Moliyaviy hisobotlar prognozi Pul mablag’lari budjeti Kapitalga bo’lgan umumiy talab Tashki moliyalashtirishga talaba 5. Hisob siyosati 6. Boshqaruv nazorati tizimi Ma’lumki moliyaviy reja yetarli darajada murakkab bo’lib korxona investitsiya faoliyatiga ta’sir etuvchi barcha moliyaviy ishlab chiqarish tavsifidagi omillarni kompleks qamrab oladi. Moliyaviy rejalashtirishda prognozlashtirish muhim rol o’ynaydi. Moliyaviy menejer realizatsiya hajmini, mahsulot tannarxini moliyalashtirish manbalari, pul oqimlari miqdorini prognozlashtirishi zarur. Prognozlashtirishning 2 asosiy usuli hozirgi paytda samarali hisoblanadi. Ular: ekspert baholash usuli, situatsion tahlil va prognozlashtirish usullari. 4. Moliyaviy prognozlashtirish. Situatsion tahlil va prognozlashtirish usuli asosida qattiq yoki funksional determinatsiyalashgan bog’liqlikni o’rganishga mo’lljallangan model yotadi. Bu modeldan foydalanish va unga turli omillar prognoz ko’rsatkichlarini qo’yish bilan masalan, realizatsiyadan tushum, aktivlarning aylanuvchanligi, , moliyaviy bog’liklik darajasi kabi ko’rsatkichlar orqali samaradorlikning asosiy ko’rsatkichlaridan biri- xususiy kapital retabelligi ko’rsatkichining prognoz ko’rsatchiklarini aniqlash mumkin. Rejalashtirilayotgan loyiha bo’yicha mumkin bo’lgan natijalarning prognozi quyidagi formula orqali amalga oshiriladi: n Pk=1; (1) K=1 (1) formula orqali asosiy mezonlar aniqlanadi(masalan, kutilayotgan foydani maksimallashtrish) n E(R)= Rk*Pk--max; (2) K=1
variantlar tanlab olinishi mumkin.Mazkur formulalar asosida «Azat» xususiy ishlab chiqarish firmasi tomonidan amalga oshiriladigan investitsiya loyihasining ma’lum mezonlarini ko’rib chiqamiz. Korxona qo’shimcha ishlab chiqarish vositalarini jalb qilish uchun 2 alternativ variantga ega. Buning uchun M1 stanokni yoki M2 stanokni sotib olish bo’yicha moliyaviy qaror qabul qilish masalasi oldinga tashlandi. M2 stanok mahsulot birligiga kam chiqim va daromad ko’proq keltiradi. jadval.
Doimiy xarajatlar Mahsulot birligiga operatsion daromad M1 stanok 15 000 20 M2 stanok 21 000 24 Qarorlar daraxti yordamida quyidagi hisob kitoblar amalga oshiriladi. Moliyaviy menedjer stanoklar vositasida ishlab chiqariladigan yillik tovarlarga bo’lgan talabni o’rganadi va yillik mahsulot ishlab chiqarish ehtimolligi quyidagicha aniqlanadi: X1 = 1200 birlik miqdorda 0,4 ehtimollik bilan; X2 = 2000 birlik miqdorda 0,6 ehtimollik bilan; 0,4 1200 20x1200-15000 = 90000 ming s. A 1 M 1 0,6 2000 20x2000-15000 = 25000 ming s. A 2 M 2 0,4 1200 24x1200-21000 = 7800 ming s. 0,6 2000 24x2000-21000 = 2700 ming s. Yuqorida keltirilgan chizma ma’lumotolari asosida har bir loyiha bo’yicha kutiladigan matematik daromadni hisoblashimiz mumkin: Ye(R1) =9000* 0,4 + 25000*0,6 = 18600 ming sum; Ye(R2) = 7800*0,4 + 27000*0,6 =19320 ming sum. Demak M2 stanokni sotib olish bo’yicha ko’zlangan variant iqtisodiy jihatidan samaraliroq hisoblanadi. Mazkur usul menejerlarning turli sohalarida foydali hisoblanadi. Masalan, boshqarish hisobida kapital qo’yilmalar budjetini tuzishda va xususan, qimmatli qog’ozlar bozorini tahlil qilishda samara beradi. Tijorat korxonalarida faoliyatning asosiy maqsadlaridan biri foyda hisoblanishi bilan rejalashtirish jarayonida ham rejali foydani aniqlash muhim hisoblanadi.Hozirgi sharoitda O’zbekiston Respublikasi mahsulot ishlab chiqarishni rejalashtirishda assortiment hisob kitob usulidan keng foyalaniladi. Realizatsiyadan tushum va foydani rejalashtirish assortiment hisob kitob usulida aniqlanishining quyidagi ma’lumot asosida ko’rib chiqamiz. Assortiment hisob kitob usulida tovar realizatsiyasidan tushgan tushum va foydani aniqlanishi. Maxsulotning nomi Realiza tsiya xajmi. donalar da 1 donasinin g ulgurji narxi. sum Ulgurji narxlardagi realizatsiya xajmi ming sum Bitta maxsulotn ing rejali tannarxi, sum Realizatsi ya kilingan maxsulot tannarxi, ming sum Rejalas htirilga n realizat siyadan foyda, ming sum. 1- maxsulot turi 150000 130 19500 95 18050 1450 2- maxsulot turi 40000 300 12000 220 8800 3200 3- maxsulot turi 200000 215 43000 160 32000 11000 Jami - - 74500 - 58850 15650 Manba: «A» kichik i-ch korxonasining ma’lumotlari asosida tayyorlandi. S mahsulot ishlab chiqarish va uni bozorlarda sotish miqdori va narxlari realizatsiyadan tushum, mahsulot ishlab chiqarish xarajatlari va foydani rejalashtirish uchun asos hisoblanadi. Yuqoridagi realizatsiyadan tushum, xarajatlar va foydani rejalashtirish usuli aksariyat hollarda to’g’ridan to’g’ri hisoblash deb ham ataladi. Tahlil qilinayotgan korxonada rejalashtirilayotgan 3 turdagi mahsulot bo’yicha tushum bozor prognozlari asosida 74500 ming sumni tashkil qiladi. Mahsulot tannarxiga kiritiladigan xarajatlar esa 58850 ming sum miqdorda rejalashtirilgan. Umuman kuzatishlar natijasida 3 turdagi mahsulotlar asosida tashkil qilinadigan ishlab chiqarish prognoz ko’rsatkichlari 2 va 3 turdagi mahsulot ko’proq foyda olish imkoniyatlari mavjudligini ko’rsatmokda. 2 turdagi maxsulot ishlab chiqarish biriligining kamligiga asosiy sabab bozordagi talabni qondirish imkoniyatlari hisobga olingan. Albatta mazkur faoliyat turi korxona uchun sezilarli moliyaviy resurslarni jalb qilishni talab qiladi. Loyihalar bo’yicha investitsiya resurslarini jalb qilish va ularni ishlab chiqarish jarayoni uchun avanslangan kapitalga aylantirishda mablag’lar manbalari moliyaviy resurslarni shakllantirishga bog’liq bo’ladi. Ayni vaqtda bunday moliyaviy resurslarni jalb qilishning qator moliyaviy instrumentlari mavjudki ular yordamida qarz mablag’larni korxonalar manfaatlari uchun boshqarish imkoniyatlari shakllantirilmoqda. Moliyaviy taxminlashtirish yakunida erkin pul oqimi (EPO) miqdori ham aniqlanadi: EPO – mazkur yilda yaratilgan pul oqimidan qo’shimcha kapital xarajatlar va ishchi kapital ehtiyojlari ayirmasi ekanligini unutmaslik zarur. Ko’pchilik korxonalar o’zlarinig mablag’ga bo’lgan ehtiyojlarini balans hisobotlarini loyihalab aniqlasalarda, koeffitsientlar o’zgarmagan holda quyidagi formuladan foydalanish mumkin: Qo’shimcha mablag’ga extiyoj = Aktivlarning o’sishiga talab - Passivlarning spontan o’sishi - Taksimlanmagan foydaning o’sishi Download 0.76 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|