Biznesda buxgalteriya hisobi o’quv qo’llanma ii-qism Toshkent – ​​2022 yil biznesda buxgalteriya hisobi

1.3 Qoidalar qanday qilib bir-biriga mos keladi?

Jismoniy va yuridik shaxslarning xatti-harakatlarini tartibga soluvchi qoidalarning uchta asosiy manbasi mavjud. Bular:
• Qonun
• Noqonuniy qoidalar va qoidalar
• Etika



A nuqtasi kompaniyaning joriy xatti-harakatlarini ko'rsatadi. Bu uning hozirda qonunni buzayotganidan dalolat beradi. U o'z xodimlariga yomon munosabatda bo'lishi mumkin, masalan, sog'liq va xavfsizlik qonunlarini buzish.
Kompaniya B nuqtasiga borishni xohlaydi. Bu jamiyat kutayotgan xodimlarga maksimal darajada g'amxo'rlik qilishni anglatadi. Bu nuqtaga erishish uchun kompaniya birinchi navbatda o'zining qonuniy va qonuniy bo'lmagan majburiyatlarini bajarishi kerak.
Qonun - bu xatti-harakatlarning minimal talab qilinadigan darajasi. Belgilangan darajadan past bo'lgan har qanday darajadagi xatti-harakatlar noqonuniy hisoblanadi va jamiyat tomonidan jazolanishini talab qiladi.
Noqonuniy qoidalarga (masalan, ish joyingiz qoidalari) rioya qilish orqali siz qonun talablariga emas, balki yuqori darajadagi xatti-harakatlarga rioya qilasiz.
Axloqiy xulq-atvor jamiyat kutgan eng yuqori darajadagi xatti-harakatlar sifatida ko'riladi. Sizning xulq-atvoringiz qonuniy va qonuniy bo'lmagan majburiyatlaringizni bajarishdan tashqarida.


1.4 Korporativ boshqaruv tushunchalari
Menejmentga qarashlardan biri shundaki, u bir qancha asosiy tushunchalarga asoslanadi.


1.4.1 Adolat
Direktorlarning munozaralari, kompaniyaning asosini tashkil etuvchi tizimlar va qadriyatlar muvozanatli bo'lishi kerak, kompaniyada qonuniy manfaatdor bo'lganlarning barchasini hisobga olgan holda, ularning huquqlari va qarashlarini hurmat qilish kerak. Ko'pgina yurisdiktsiyalarda korporativ boshqaruv bo'yicha ko'rsatmalar muayyan guruhlarning huquqiy himoyasini oshiradi; masalan, minoritar aktsiyadorlar.
1.4.2 Ochiqlik/shaffoflik
Shaffoflik - bu aktsionerlar va boshqa manfaatdor tomonlarga dolzarb ma'lumotlarni ochiq va aniq oshkor etish, qaror qabul qilishga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan ma'lumotlarni yashirmaslik. Bu ochiq munozaralar va ma'lumot berishning standart pozitsiyasini anglatadi, yashirish emas.
Shu nuqtai nazardan oshkor qilish moliyaviy hisobotdagi ma'lumotlarni o'z ichiga oladi, bu nafaqat raqamlar va hisob qaydnomalari, balki direktorlar hisoboti, operatsion va moliyaviy tahlil kabi tavsiflovchi hisobotlarni ham o'z ichiga oladi. Shuningdek, u har qanday ixtiyoriy oshkor qilishni o'z ichiga oladi; ya'ni qonun yoki me'yoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan minimal darajadan ortiq oshkor qilish. Ixtiyoriy korporativ aloqalarga boshqaruv prognozlari, tahlilchilar taqdimotlari, press-relizlar, veb-saytlarda joylashtirilgan ma'lumotlar va mustaqil ekologik yoki ijtimoiy hisobotlar kabi boshqa hisobotlar kiradi.
Shaffoflik juda muhim bo'lishining asosiy sababi agentlik muammosi, mulkdorlar va menejerlar o'rtasidagi mumkin bo'lgan ziddiyat bilan bog'liq. Samarali oshkor qilinmasa, lavozim nohaqlik bilan menejerlarga tegishli bo'lishi mumkin, chunki ular egalari/investorlarga qaraganda kompaniyaning faoliyati va moliyaviy holati haqida ko'proq ma'lumotga ega. Bunday ma'lumotlarning nosimmetrikligini oldini olish nafaqat oshkor qilishning samarali qoidalarini, balki oshkor qilingan ma'lumotlarning ishonchliligini ta'minlash uchun kuchli ichki nazoratni ham talab qiladi.
Agentlik emissiyasi bilan bog'liq tegishli va ishonchli ma'lumotlarning e'lon qilinishi fond bozorining kompaniyalarni qanday boshqarishiga ishonchini mustahkamlaydi va shu bilan bozor narxlariga sezilarli ta'sir ko'rsatadi.
Buxgalteriya hisobining xalqaro standartlari va korporativ boshqaruv kodeksiga asoslangan fond bozori qoidalari e’lon qilingan ma’lumotlarning to‘g‘ri va ishonchli bo‘lishini talab qiladi. Axborot faqat noaniqliklar va noxush hodisalar to'g'risidagi ma'lumotlarning etarli darajada oshkor etilishi mavjud bo'lgandagina ushbu talabga javob berishi mumkin.
Saqlash asosli bo'lishi mumkin bo'lgan holatlarga kelajakdagi strategiyani muhokama qilish (bilish raqobatchilarga foydali bo'ladi), shaxslarga tegishli maxfiy masalalar va keyin jamoatchilikka e'lon qilinadigan kelishilgan pozitsiyaga olib keladigan muhokamalarni o'z ichiga oladi.
Direktorlarga nisbatan mustaqillik muhim tushunchadir. Korporativ boshqaruv bo'yicha hisobotlar ko'proq mustaqil ijrochi bo'lmagan direktorlar, asosan kompaniyada ishlamaydigan va kompaniya bilan boshqa aloqalar ustidan juda qattiq nazoratga ega bo'lgan direktorlarning muhimligini ta'kidlaydi. Ularda manfaatlar to'qnashuvi bo'lmasligi va aktsiyadorlar va boshqa manfaatdor tomonlarning manfaatlarini yaxshiroq himoya qilishi kerak. Ijrochi bo'lmagan mustaqil direktorlar o'z faoliyatiga ta'sir ko'rsatishi mumkin bo'lgan bosimlardan xoli bo'lgan holda, aksiyadorlar nomidan bir xil mustaqil tashqi auditorlar bilan birgalikda kompaniyani samarali monitoring qilish imkoniyatiga ega bo'lishlari kerak.
Ijrochi bo'lmagan direktorlar o'rtasida aloqalarning yo'qligi va ularning ijrochi bo'lmagan direktor sifatida ishlash muddatining cheklanishi rahbar xodimlarning ishonch haqidagi fikrlarini tahlil va so'roqsiz qabul qilish tuzog'iga tushib qolishining oldini olishga yordam berishi kerak.