Bog'liq 2 1 Fizikani o'qitish uslubiyati (Rustamov H) Maruza
Yadroning zanjir reaksiyasi.
Agar og’ir yadrolar
235
239
92
94
,
U Pu ni neytronlar bilan bombardimon qilsak uran
yadrosi parchalanib 200MEV yadro energiyasi ajralib chiqadi.
235
1
93
140
1
92
0
36
56
0
3
200
U n Kr Ва n МЭВ
parchalanish jarayonida hosil bo’lgan uchta neytron zarrachasi navbatdagi uran
yadrolarini parchalashga ishtirok etadi. Tezda uzluksiz zanjir reaksiyasi yuzaga ke-
ladi yoki portlash sodir bo’ladi. Zanjir reaksiyaning borishi (kuchayishi yoki susay-
ishi) neytronlarnig ko’payishi koeffisiyenti K bilan belgilanadi.
1
i i N К N
agar k>1
bo’lsa zanjir reaksiyasi kuchayadi. N
i
-ikkilamchi, N
i-1
-birlamchi neytronlar soni
117
K
1 bo’lsa, ikkilamchi neytronlar soni birlamchi neytronlar sonidan kichik bo’lib,
zanjir reaksiya susayadi. K=1 bo’lsa zanjir reaksiyasi bir xil darajada saqlanadi.
Odatda neytronlar soni grafit, kadmiy, bor yoki og’ir suv yordamida
sekinlashtiriladi va zanjir reaksiyasi boshqarilib turiladi. Kadmiy, bor, grafit va
og’ir suv (D
2
0) neytronlarni yaxshi yutadi.