Blackcurse

 

17 

kuzatishga  imkon  beradi.  Hayot  davrida  bo’yash  uchun  tripan  ko’ki  (0,5  %  li),  litiyli 

karmin  (20  %  li),  metilen  ko’ki  (0,1  yoki  0,01  %)  larni  va  boshqa  zaharli  bo’lmagan 

moddalarni  ishlatish  mumkin.  Bu  moddalarni  hujayra  yoki  organizm  yashayotgan  muxit 

suyuqligida eritish zarur. Buyash muddatlari 15 minutdan 60 minutgacha bo’ladi.  

 

 

  MIKROKINOS’YOMKA MEТODI. 

Тirik  ob’ektlar  tadkik  qilinayotganda  tuzilmalarni  mikroqinos’yomka,  ya’ni 

mikroskop  ostida  suratga  olish  alohida  urin  to’tadi.  Bu  usul  hujayrada  ketayotgan 

jarayonlarni  normal,  sekinlashgan,  tezlashgan  holda  kinoga  olishga  imkon  beradi.  Buning 

uchun Seytraffer kurilmasidan foydalaniladi. U xoxlagan intervallarda suratga olish (kadrlar 

qilish)  uchun  xizmat  qilish  masalan,  hujayralarning  bo’linishi  juda  tez  sodir  bo’lishi 

mumkin,  bu  holda  normaga  nisbatan  tezroq  olinsa  (kadrlar  ko’proq  qilinsa),  ekranda  bu 

jarayon  sekinroq  o’tadi,  natijada  normal  sharoidda  payqamay  qolinadigan  holatlarni 

yaxshiroq  kuzatish  mumkin  bo’ladi.  Aksincha  uzok  davom  etadigon  jarayonlar(masalan, 

gulni  ochilishi  kabi  )ni  ekranda  qisqa  muddatda  kuzatish  uchun  kinoga  olinayotganda 

kamroq kadrlar qilinadi(normal holda 16 kadr 1 sekundda olinadi) masalan, 1 minutda 1ta 

kadr  va  xokazo.  Natijida  normal  holda  10  soat  ketadigan  jarayon  ekranda  5-6  minutda 

kuzatilishi mumkin 

Bu  metod  hujayra  va  organizmda  bulayotgan  jarayonlarni  faqat  kuzatish  usuligina 

emas, balki ularni xujjatlashtirish metodi hamdir. 

Sitologiyada  bu  sanab  utilgan  metodlardan  tashqari  hujayra  qismlarini  (yadro  va 

boshqalar)  bir  hujayradan  ikkinchisiga  ko’chirib  o’tkazish  kabi  metodlardan  ham 

foydalaniladi. Shunga asoslanib ikki tur amyobalarning yadrolari o’zaro almashtirildi. 

Keltirilgan  fikr  va  dalillardan  ko’rinib  turibdiki, hozirgi zamon sitologiyasi hujayrani 

har  tomonlama  to’liq  o’rganishga  imkon  beradigan  juda  ko’p  metodlarga  ega  ekan. 

Hujayraning  tuzilishini  yaxshiroq  o’rganish  uchun  ularni  tirik  holda  maxsus  bo’yoqlar 

orqali  bo’yaladi.  Bu  bo’yoqlar  hujayraga  zaharli  ta’sir  qilmaydi,  sitoplazma  diffuziya 

holda, boshqa qismlar esa turlicha bo’yaladi. 

Bu  bo’yoqlardan  tripan  ko’ki,  litiyli  karmin,  neytral  kizil,  metilen  ko’ki  va 

boshqalarni keltirish mumkin.