Боб керамика ва шишалар кимёвий технологияси


Чиннининг халқ хужалигидаги вдамияти


Download 1.33 Mb.
bet25/102
Sana07.02.2023
Hajmi1.33 Mb.
#1175242
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   102
Bog'liq
Noorganik materiallar kimyoviy texnologiyasi (A.Ismatov va b.)

Чиннининг халқ хужалигидаги вдамияти. Чиннидан ясал- ган маҳсулотлар курилиш, техника ва хужаликда катта аҳамиятга эга. Қурилишда асосан санитария чиннисидан тайёрланган буюмлар ишлатилади. Улар мустаҳкамлиги. кимёвий тургун ва иссиқ-совуқк1а бардошлилиги билан алоҳида ажралиб туради.
Техникада кулланиладиган чинниларга юкори ва паст вольтли. тешиш кучланиши 500 В дан юкори ва 500 В гача булган изоляторлар киради. Улардан биринчиси час- тотаси 50 гЦ. кучланиши эса 1 кВ дан юкори булган электр токини узатишда кУлланилади. Иккинчи тур изоляторлар хужаликда кучланиши 500 В дан ошмайдиган электр то­кини узатишда ишлатилиб, улар урнатилувчи изолятор деб аталади.
Глиноземли чинни номи билан аталувчи массадан тех­никада ута мустаҳкам покришка, кувур, радио антенна- ларнинг изоляторлари, юкори вольтли утказувчан изол­яторлар, шунингдеқ металлокерамика маҳсулотлари оли- нади.
Кейинги йилларда чинни мах;сулотларнинг халк хужа­лигидаги аҳамияти янада ортди. Японияда автомобиллар- нинг занг олмас ва мустаҳкам маторининг кобиги чинни­дан ясалди ва синовдан муваффакиятли утди. Собик Ит- тифокнинг купгина заводлари, шу жумладан, Тошкент ва Самарканд чинни заводи инженерлари чинни асосида ко- шинлар ясаш ва шу йул билан табиий мармартош ва гра­нит плиталарнинг урнини босиш устида илмий тадкикот- лар олиб бормокдалар. Ситаллаштирилган чинни массаси асосида подшипниқ радиатор, циклон, фонтан, ҳайкал- ча, мозаика, панно ясаш мумкин.
Ахолининг чинни буюмларга булган эхтиёжи борган сари купрок кондирилмокда. Тошкент, Самарканд, Кува- сой ва Хива чинни корхоналарида ишлаб чикарилаётган буюмларнинг тури 50 дан ортиб кетди, уларнинг сифати х,ам борган сари яхшиланиб бормокда. Республикамизда ишлаб чикарилаётган чинни буюмларда миллий безаклар, анъанавий нақшлар, халқ санъаткорларининг ижоди яна- да купрок акс эттирилиши мақсадга мувофикдир.
Чинни уй-рузгор буюми булибгина колмай, балки санъ­ат асари х,амдир. Шу сабабли чиннисоз ижодкорлар рас­сом ва ҳайкалтарошлар билан биргаликда купроқ изла- нишлар олиб боришлари лозим. Бу уз навбатида ишлаб чикарилаётган маҳсулотлар турини дид билан купайтиришга х,амда катта талаб билан харид кдлинишига олиб келади.
Корхоналарнинг тула кувватда ишлаши ва маҳсулот сифатини яхшилаш, уларнинг таннархини арзонлашти- риш учун юқори сифатли хомашё керак. Ангрен ва Қора- калпок АР каолинга, Битоб, Чияли ва Илонсой дала шпати ва кварцга, Бухоро ок кум ва фосфоритларга жуда бой. Республикамизда волластонит ва аляскит каби чинни хом- ашёлари етарлидир. Чинни буюмларни колиплаш учун иш- латиладиган гипсни Анфен керамика комбината ёки Охдн- гарон цемент заводида тайёрлаш мумкин. Шунга карамай каолин билан ок тупрок Украинанинг Дружовка ра- йонидан, пегматит Карелиянинг Чупа районидан, гипс Самара шахридан келтирилмокда.
Олимлар нозик чинни буюми ҳамда ёдгорликларни тай­ёрлаш учун керакли масса ва буёкларнинг янги турларини топишлари, мух,ит таъсирига чидамли сирларни ишлаб чикаришга изчиллик билан жорий килишлари зарур. Тош­кент Кимё-технология институтининг олимлари томони- дан яратилган паст температурада сополаги пишувчи фос- форитли чинни массасини изчиллик билан ишлаб чика- риш зарур. Бу уз навбатида катта микдордаги ёкилт ва хомашёни тежаш, куйдириш печларининг узлуксиз ремонт муддатини кескин узайтириш имкониятини берган булар зди,
Узбекистан чиннисозлари замондошларимизнинг юк- сак талабларига ижодий меҳнатлари билан жавоб бериб, турмушимиз равнакига узларининг муносиб х,иссаларини кушмокдалар. Улар бундан кейин ҳам чиннисозликни х,ар жих,атдан такомиллаштириб борадилар.

  1. §. Оловбардош материаллар ишлаб чицариш


Download 1.33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   102




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling