Боб. Психологияда интелект диагностикам муоммолари 7-10 Интеллект психодиагностикаси методологияси. 10-21


ИНТЕЛЛЕКТУАЛ ТЕСТЛАРНИ ТАДБ1Щ ЭТИШ НАТИЖАСИДА ТУПЛАНГАН МАЪЛУМОТЛАРНИНГ МАТЕМАТИК ВА ПСИХОЛОГИК ТАХЛИЛИ


Download 100.19 Kb.
bet25/30
Sana24.12.2022
Hajmi100.19 Kb.
#1061044
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30
Bog'liq
Dissertatsiya

ИНТЕЛЛЕКТУАЛ ТЕСТЛАРНИ ТАДБ1Щ ЭТИШ НАТИЖАСИДА ТУПЛАНГАН МАЪЛУМОТЛАРНИНГ МАТЕМАТИК ВА ПСИХОЛОГИК ТАХЛИЛИ.


Барча нарсалардан хох илмий изланшцца, хох шундайлигича фойдаланишнинг уз миёрлари мавжуд. Интеллектуал тестларни тадбих этишда тестологлар ва илмий тадкихотчилар, маълум бир шарт — шароитларни хисобга олган холда иш юритишлари муваффаххиятли саналади.
Бизнинг махсадимиз интеллектуал тестлар орасидаги ечимдаги фархларни ва афзалликларни анихдаш хисобланади. Методикалар уртасидаги топширихларни бажаришдаги узаро боглихни уз тадхихотимизда анихлашга харакат хилдик.
Бизнинг урганилган объектларимизга техника йуналишдаги талабалар, табиий фан йуналишдаги талабалар ва урта мактабнинг 9-10 - синф ухувчилари натижалари урин олган.
Биз хар бир контенгитнинг натижаларни коррелацион жадвал ва хисоблаш орхали ёритдик ва методикалар топширихлари уртасидаги боглихлик томонлари ургандик.
Табиий йуналишдаги талабаларнинг интеллектуал тестлардан олинган натижаларининг коррелацион богланиш уртасидаги
курсаткичлари хуйидагича: -
Бунда Равен тести буйича А - вариант натижаси юкори курасатгични ташкил этди. Чунки а — вариант топширихлари узаро богликдик принципига асосланган, яъни бошка топширикдарга Караганда осон конуниятга эга (10,15 ± 0,80). В — вариант буйича юкори курсатгич табиий йуналиш талабаларида кузатилди. Бунда аналогия (жуфт шакллар орасидаги )Ьсшашлик) хонунияти мавжуд (8,54 ± 0,78).


64




С — варианти буйича уртача курсатгич келиб чикди, бу сериада прогрессив узгаришлар асосида курилган (8,46 ± 0,66). Талабалар бу вариантни ечишда кийинчиликларга учради. Равен тестининг А - вариант топшириги билан С - вариант топшириги уртасида салбий коррелацион муносабат кузатилди.
Яъни, (г к 0,618 р < 0,05) бунда А - вариант топшриги С - вариант топширигига Караганда осонрок конуниятга эга, яъни узаро богликлик конунияти кулланилган- С ~ вариант топшириги эса мураккаброк конуният, прогрессив узгаришлар принципи кулланилган ва кийинчилик мана шу ерда. Тестнинг кадикий диагностик курсатгичи юзага чикади бу ерда. Агар С - вариант топширигини ечганларида синалувчилар А - вариант топширигини бемалол еча оладилар. Равен тестининг А - серияси билан Кеттел тестнинг 1- кием 3 — 4 тест топшириклари ва 2 — кием 2 — тест топшириги уртасида салбий коррелацион муносабат мавжуд (г к ■ 0,579 р < 0,05; г к 0,762 р < 0,01; г к -0,606 р < 0,05).
Бунга сабаб Равен тестининг А - варианти тоширигига Караганда Кеттел тестининг 1 кием 3-4 тест топшириги ва 2 - кием 2 — тести мураккаблик даражасига эга. Тестнинг хдкикий урни мана шу ерда хдм куринди. Равен В - варианти топшириги билан Кеттел тестининг 2 - кием 4 — тест топшириги уртасида салбий коррелацион муносабат кузатилди (г к “0,701 р < 0,01).
Бунда анология принципи кулланилган бу осон кечган. Лекин Кеттел тестининг 2 - кием 4 - тести улар учун ечишда кийинчилик тугдирган. Агар талабалар Кеттел тестининг 2 - кием 4 - тестини еча олса В — вариант топширигини х,ам кийиналмасдан еча олади. Равен тестининг С - вариант топшириги билан Кеттел тестининг 1 - кием 4 - тести ва 2 - кием 3 - тести уртасида ижобий коррелацион муносабат (г к 0,765 р < 0,01; г к 0,653 р < 0,05) С - вариант топшириги прогрессив узгаришлар асосида тузилган булади, талабаларда анча кийинчилик тугдиради, аммо


65




тест топширигини кечганда Кеттел тестининг 1 - кием 4 тест топшириги ва 2 - кием 3 — тести топширигии кийинчиликсиз ечишга муваффак булишади. Равен тетсининг D - вариант топшириги билан Е - вариант топшириги уртасида ижобий коррелацион муносабат касб этади. Чунки Д

  • вариант, шаклларни кайта гурухлаш принципига асосланган. Е — вариант топшириги эса шаклларни кисмларга таксимлаш принципига асосланган. Агар D - вариант топширигини бажарган талабаларда Е - вариант топшириги кийинчилик тугдирмайди (г к 0,628 р < 0,05). Кеттел тестининг 1 — кцем 1 — тест топшириги билан 2-3 тест топшириги ва 2 — кием 2 — тест топшириги уртасида ижобий коррелацион муносабат борлиги кузатилди (г К 0,671 р < 0,05; г к 0,600 р < 0,05; г к 0,648 р < 0,05). Чунки 1 - кием 1 - тест топшириги карасак, ухшашлик, мослик конунияти бор, колган тестлар эса оддийдан мураккабга караб усиб боради. Кеттел тестининг 1 - кием 3

  • тестининг топшириги билан 2 - кием 3 — тести уртасида ижобий коррелацион муносабат вужудга келди (г к 0,602 р < 0,05). Чунки, бу тест топшириклари узаР° алокадорлик принципига эга. Биринчи ечса, иккинчисини еча олади. Кеттел тестининг 1 — кием 4 — тест топшириги билан 2 - кием 2-3 тест топшириглари уртасида ижобий коррелацион муносабат кузатилди (г к 0,649 р < 0,05) (г к 0,596 р < 0,05) 1 - кием 4 - тест топшириги мулжал олиш нуктани тугри куйиши конуниятга асосланади. Кийинчилик булгани учун, кейинги вариантда хам кийинчилик келаверади.

Техника йуналишидаги талабаларнинг Равен ва Кеттел тести натижарининг методикалар уртасидаги коррелацион курсатгичлар куйидагича:
Техника йуналиши талабаларига хам Равен ва Кеттел “интеллектуал тестининг” топширикларини тадбик этдик.


66




Бу юкоридаги жадвалда курсатиб утилган. Равен тестининг А - вариант топширигини ечганда, С - вариант топширигини ечишда кийналади. Иккала вариант уртасида салбий коррелацион мавжуд (г к; 0,580 р < 0,05). Уларда Равен тестининг А - вариант топшириги билан Кеттел тестининг 4 — тести уртасида х,ам салбий коррелацион муносабат борлиги аникданди (г к 0,628 р < 0,05). А — вариант топширигини ечса, С — вариант топширигини еча олмаганлигини к)фдик. Бу Кеттел тестининг 4 - кисмда хдм такрорланади. Чунки Кеттелнинг ушбу тест топшириги мураккаблик сари боради. С - топширик билан Кеттел тестининг 1 - кием 4 - тести уртасида х,ам салбий коррелация маужудлигини аникданди (г к; 0,151 р < 0,05). С - вариант топширигини ечган талабалар, Кеттел тестининг 1 - кием 1 - тестида кийинчиликка дуч келяптилар. Демак, баъзи мураккаблик жихатлари теширилувчилардан юкори акдий харакатни сураяпти. Бу бир тестда эмас, иккинчи тестда хам исбот булмокда.
D - Топширик (Равен тести) ни ечган талабалар, албатта Кеттел тестининг 1 - кием 3 - тестини еча оладилар. Кеттелнинг 1 - кием 1 - тестини 3 - тести билан ижобий коррелацтон муносабати куринди (г к 0,548 р < 0,05). Техника йуналиши талабаларида яъна Кеттел 1 - кием 1 - тестини еча олсалар, шу киемнинг 3 - тестини еча олиши эхтимоли К}финди. Кеттел тестининг 1 - кием 3 - тестини шу киемдаги 4 - тест билан ижобий коррелацияси куринди (г к 0,552 р < 0,05). Талабалар 3 - тести топшириги еча олса, 4 - тест топшириги ечишда кийинчиликка кам учрайди. Чунки Кеттел тестлари соддаликдан мураккабликка караб боради. Мана шу жойда синалувчилар сараланади. Талабаларда Кеттел тестидаги 1- кием 3 - тест топшириги билан 2 - кием 3 - тест топшириги уртасида ижобий богланиш мавжуд (г к 0,634 р 0,05). Агар ушбу топширикларни тузилиш шаклига келсак, мураккаб конуният хукм сурган. Лекин талабалар ушбу топширикдан муваффаккиятли утишдилар. Деган, уларни шугуллантирса, даражасини оширса булади. Кеттел тестининг 4


67




мураккаб топширигини еча олган талабалар, ушбу тестдаги 2 - кием 1-2-3 - тестларни хам осонлик билан еча оладилар. Бу ерда ижобий коррелацион богланиш бор (г к 0,568 р < 0,05; г к 0, 812 р < 0,01; г к 0,673 р < 0,01). Демак талабаларга топширикдарнинг мураккаб вариантлари хамма вакт муаммони тез кал килишга, ечишни топишга амалий асосан, мана бу хам бир шарт - шароит хисобланади. Кеттел тестининг 2 - кием 1 - тести топшириги 2-3 - тестилар билан ижобий коррелацион богланиши бор (г к 0,798 р < 0,01; г к 0,644 р < -0,05). Демак ушбу курсатгич тестдаги аналогия конунияти асосида кечган. Айнан, енгил топшириклар ечимни шу конуният билан куряпсиз. Агар Кеттел тестининг 1чи топширигидан муваффаккиятли утса, кейинги 2-3 топширикларда кийинчиликка кам учрайдилар. Умуман техника йуналиш талабалари ижобий курсатгичга эга. Улар тест конуниятларини яхши тушунганлар. (3-4 жадвалга каранг.)
Урта мактаб 9 - синф укувчиларининг Равен ва Кеттел тести натижаларининг методикалар уртасидаги коррелацион богланиш курсатгичлари куйидагича:
Тадкикотимизнинг илмий янгилигини оширишда биз талабалар билан чекланиб колмасдан, восита мактаб укувчиларини хам ургандик.
Бунда жадвалда Равен тестининг А - вариант топшириги энг юкори курсатгич олди (9,18 ±1,17). Бу топширик осон чунки узаро богликлик принципи билан кечган. Бунга кучли анализ сентиз керак эмас. В - серия топширицлари хам ижобий, конуният аналогия б-улгани учун. Шаклларни ухшашлик томонлари тезда ангаланади ва тез ечилади. Бу ерда муаммо унча йук (8,18 ± 1,08). С - вариант топшириги урта даражада (7,27 ±1,35) ана энди муаммо пайдо булди. Чунки С - серия прогрессив узгариш билан кечади. Бу акд - заковат, мантикий уй, ажрата олишлик, олдиндан кура олишни такозо этади, бу укувчиларнинг билимининг урталигини очиб
беради.


68


D - топширик, натижаси паст даражада яъни (5,64 ± 1,43) Хайта гурухлаш принципи мавжуд. Хамма хам буни ечавермайди, методиканинг янгилиги мана ерда хам бор, укувчилар вазиятдан чихиб кета олмайдилар агар тушунмаса.


Равен тестининг С - серия топшириги Е - серия топшириги билан ижобий коррелацион муносабатга эга. Яъна бу серия Кеттел тестининг 1 - кдсм 1 - тести ва 2 - хисм 1 - тестлари билан хонунияти яхин. Бирини ечган кишида, иккинчисида тусих булмайди (р к; 0,886 р< 0,01; г х 0,850 р < 0,01; г к 0,726 р < 0,05; г х 0,774 р < 0,01). Энди хонуниятга эътибор берамиз. Нима учун икки методика бундай ижобий богланяпти. Равен тести С - серияси мураккаб топширикди, Кеттелнинг 1 - хисм 1 - тести, 2 - хисм 1 - тестлари хам мураккаб тусга эга, Лекин синалувчилар С вариантни яхши ечдилар ва Кеттелда хам хийналишса хам ижобий бажарганлар. Равен тестининг D - варианти натижаси Е - вариант билан ижобий коррелацион муносабатга эга. Чунки иккова хам мураккаб, лекин улар буни ахлан, фикран, тасаввур билан сезганлар. D серия (Равенники) Кеттелнинг 1 - хисм 3 - тести билан салбий коррелацион богланишга эга. Лекин 2чи - хисм 4 - тести билан яна ижобий богланган (г х 0,764 р < 0,01; г х 0,767 р < 0,01; г х -0,669 -р < 0,05; г х 0,711 р < 0,05).
Изох: Равен тести Д - серияси хонунияти хайта гурухлаш принципида, Е - серия эса хисмларга тахсимлаш, Кеттелда 3 - тест (1 - хисм) мос келишлик, 4 - тест мулжал олиш принципи асосида курилган. Албатта, бу икки методика хонунияти уртасида уйгунлик бор. Демак тестлар данчалик осондан мураккаб томон борса укувчилар шунча мослашиб боради. Е - серия (Равен тести) Кеттел тести 1 -хисм 1 - тести ва 2 - хисм, 1 - тести билан ижобий коррелацион муносабатга эга. Айнан мана шу жой мураккаб, лекин бири - бирини тахозо этган курсатгичлар (г X 0,922 р < 0,01; г к 0,618 р < 0,05; г к 0,709 р < 0,05) Е - серия Равенда тахсимлаш булса, Кеттелда 1 - хисм 1 - тест мослик, 2 - хисм 1 - тест мос


69




келмаслик принципы асосида тузилган. Демак иккаласида хам мураккаблик бор. Удувчилар топширикдарни яхши ечдилар, демак бу ерда акдилар уз кучини курсатган. Иккаласини уРни алмашса хам ечаверишадилар. Равеннинг кийин топишригидан ижобий утганлари учуй Кеттелда хам шу холат билан утдилар. Мана шу ерда тестларнинг хадидий юзи очилмокда.
Урта мактабнинг 10 — синф ухувчиларининг Равен ва Кеттел тести буйича методикалар топширигини ечишдаги коррелацион богланиш курсатгичлари. Бунда хам керакли маълумотлар мавжуд.
Мактаб укувчиларида (10 - синф) А — вариант Равен тести серияси талабаларникига 5Ышаб юдори (8,361 ± 1,91). Бунда А - вариант топшириги узаро боглик принципи асосида тузилган, улар осон ечганлар. В - серия хам ижобий юдори курсатгичга эга бу аналогия принципига эга. (9,14 ± 1,03). Равен тестининг С - варианта бонща гурухларники каби уртача курсатгич олди. Чунки прогрессив матрица конуни уларни кийнаб дуйди (8, 00 ± 1,52). Синф олган курсатгичлари коррелация тахлили билан курсах, уна Равен тести А - вариант билан В - варианта уртасида ижобий богланиш бор (г д 0,601 р < 0,05). Бунда А - вариантни еча олган талабалар В - варианты хам бемалол еча оладилар. Улар донуният жихатдан алодадорлик тамонилиги эга. Равен тестининг В - вариант топшириги билан Кеттел тестининг 2 -дисм 4 - тести уртасида ижобий коррелацион муносабат бор (г д 0,670 р < 0,01). Бунда агар Равеннинг В - версиясини еча олсалар Кеттелнинг 2 — дисм 4 — тестини хам еча олиш кузатилади, кузатдик хам. Равен тестининг D - вариант топшириги билан Е - вариант топшириги уртасида ижобий коррелацион муносабат кузатдик (г д 0,788 р <0,01) икки вариант топширидлари уртасида боглидлик бор. D - вариант шаклларни дайта гурухлаш, Е - эса дисмларга ажратиш. Бу ерда хам бир мураккаб тест иккинчисида муваффаддият олиб келяпти.


70



Download 100.19 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling