Boboev L. B., Abduraxmanova N. N. Dasturiy loyihalarni boshqarish fanidan

4. FORMALARNI BOSHQARISH

Dasturiy tizim rivojlanish va foydalanish davomida doimo o‘zgarib, yuksalib kelgan. Texnik nuqsonlar topilgan va bartaraf etilgan. Tizim talabini o‘zgartirib, uni o‘ziz qurilmangizga qarab yangi variant (versiya) ni sozlaysiz. kompyuterning apparat qismlari va sistemali platformaning yangi varianti yaroqli bo‘lsa va uni siz o‘z tizimingizga moslab ishlashingiz mumkin. Raqiblar siz bilan bor tizimlaridagi yangi xususiyatlar ega tizim taqdim etib musobaqalashishadi. Ya‘ni o‘zgartirib tayyorlangan dasturlar, bu tizimning yangi versiyasi (varianti) yaratilganidir. Ko‘p tizimlar shuning uchun tarmoqga e’tibor bera oladigab, har qaysi versiyasini boshqara oladigan va qo‘llab quvvatlamog‘i kerak.

Konfiguratsiya (formalar) boshqaruvi bu – tizimli dasturni boshqaruvini soddalashtirishga taaluqli bo‘lgan ko‘rsatmalarni boshqaradi. Sizga tizimni rivojlantirish zarur bo‘lsa, u tizim siz uchun soddalik qilsa, yangi versiyadagi tizimning tarkibiy qism qo‘shib olishingiz mumkin. Opertsion tizimlarning versiyalari o‘zgartirish taklifini amalga oshiradi, kamchliklarni to‘g‘rilashga va turli kompyuter qismlarini bir – biriga moslashtirishga yo‘naltirildi. Unda bir qancha versiyalar taraqqiy etgandan keyin va bir vaqtning o‘zida foydalanish mumkin. Agar siz joylashtirgan konfiguratsiya boshqaruvidan qoniqmasangiz, siz tizimning yaxshi bo‘lmagan versiyasiga zo‘r berayotgan bo‘lasiz, yoki sizga tizimning imtiyozsiz versiyasi yetkazib berilgan, yo bo‘lmasa tizimning maxsus versiyasining dasturiy kodi joylashgan manzili unitilgan, yoki komponentasi saqlangan.
Konfiguratsiya (formalar) boshqaruvi bu shaxsiy loyihalar uchun foydali, u oson yakka foylanuvchi. Bir vaqtda ishlaydigan dasturiy tizimni yaratuvchilarga bu jarayon loyihalar guruxi uchun muxim. Ba‘zan o‘sha yaratuvchilar barcha ishlarini bir joyning o‘zida tashkil etishadi, ammo yuksalgan jamoalar bu jarayonni dunyoning turli nuqtalarida joylashgan sheriklari bilan taqsimlashadi.
Boshqaruv Konfiguratsiya (formalar) tizimli dasturning 4 qismini o‘z ichiga oldi (4.1- rasm):

1. 
   Boshqaruvni o‘zgarishi. Bu qismda ishlab chiqaruvchi va xaridordan dasturning o‘zgartirishga bo‘lgan talab qondiriladi, ishlab chiqarish va o‘zgartirish natijasida narx belgilanadi va ishlatiladi.
   
2. 
   Boshqaruv turi (versiyasi). Bu qismda bir necha versiyalari kuzatishni o‘z ichiga oladi, Tizim qismlariga va ishlab turgan turli qismlariga qilingan o‘zgarishlar bir-biri bilan aralashib ketmasligini ta'minlash haqida so‘z yuritiladi.
   
3. 
   Tizim qurilishi. Bu yig'ish jarayoni dasturiy ta'minot qismlari, ma'lumotlar va kutubxonalar, keyin kompilyatsiya qilinadi va tizimini yaratish, ularni bog‘lash haqida so‘z boradi.
   
4. 
   Boshqaruvni anglash. Bu qism mijoz tomonidan foydalanish uchun ozod etiladigan tashqi muammolarni ko‘rish tizimi va versiyalari uchun dasturiy ta'minot tayyorlashni o‘z ichiga oladi.
   

Konfiguratsiya boshqarish siyosati va jarayonlari aniqlash qanday yozib olish va jarayon taklif etilgan bu tizim o‘zgarishlarini qayd etib borish, qanday tizim komponentlarini qaror qabul qilish tizimi va uning tarkibiy qismlari turli versiyalarini boshqarish uchun o‘zgartirish va qanday mijozlarga o‘zgarishlar tarqatishni ko‘rsatadi.

4.1- rasm. Konfiguratsiya boshqarish bo‘yicha faoliyati

Konfiguratsiya boshqarish vositalari boro‘zgartirish takliflar kuzatib, tizim komponentlarini do‘kon versiyalarida qolish uchun ishlatiladigan, Tizimlarni qurish va ishdan chiqishini oldini olish, xaridorlarga tizim versiyalarini kuzatib borish tavsiya etiladi.

Konfiguratsiya boshqarish ba'zan dasturlarining bir qismi hisoblanadi. Shu boshqaruvga ega bo‘lgan sifat boshqaruvi (bob 24 bilan qoplangan), sifat boshqaruvi va konfiguratsiya boshqarish mas'uliyat bir biriga bog‘liqdir, Amalga oshirilgan dasturiy ta'minotni yangi versiyasi. Sifat Kafolati (SK) jamoasi rivojlantirish guruhi tomonidan topshiriladi. SK jamoasi tekshirgandan keyin tizim sifati qabul qilinadi. Agar tizim shunday bo‘lsa, u tizimiga barcha o‘zgarishlar haqida kelishib va qayd qilinishi degan ma'noni anglatadi.
Konfiguratsiya boshqarish standartlari quyidagi ikki xalqaro standartlar asosida tuziladi. ISO 9000 va CMM va CMMI standartlari ham sifatli sertifikatlash tizimidir. Bu CM standartlari rivojlanayotgan bo‘lib umumiy CM standartlarga asoslangan bo‘lib, IEEE sifatida organlari tomonidan ishlab chiqilgan. Misol uchun, IEEE 828-1998 standart bir aholi emas konfiguratsiya boshqarish rejalari uchun to‘g‘ri keladi. Ushbu standartlar CM jarayonlar va hujjatlar CM asosida ishlab chiqarilgan. Tashqi standartlardan foydalanishning boshlang'ich nuqtasi sifatida, kompaniyalar, kompaniya maxsus aholi rivojlantirishi, ularning o‘ziga xos ehtiyojlariga ko‘ra bajariladi.
Konfiguratsiya boshqaruv muammolardan biri bu turli kompaniyalar turli atamalar yordamida bir xil tushunchalar haqida gapirishning tarixiy sabablari bor.