Bolalar adabiyoti fanidan savollar Adabiyot (bolalar adabiyoti) fanining maqsad va vazifalari

Xudoyberdi To‘xtaboyev hayoti va ijodi

Xudoyberdi ToO’xtaboyevning “Tarjimai holimdan lavhalar”ida shunday yozilgan: “Men 1932 yilning 17 dekabrida FargO’ona viloyatidagi Katta Tagob qishlogO’ida tugO’ilgan ekanman. Otam ToO’xtavoy 21 yoshida quloq qilingan boO’lib, Tojikistonning Chorku degan joyida vafot qilgan. Ikki yildan soO’ng onam Sorabibi xolasi Ashirbibi oO’lib, besh bolasi yetim qolgani sababli, uning eri Usta Qodirga turmushga chiqqan (qarindoshlarning qarori shunday boO’lgan) ekan.Mening tarbiyam bobom Erkavoy, enam Robiyabibilarning ixtiyorida boO’lgan. Ruhim, xulqi-ahloqim va harakterimda neki boO’lsa, bogO’bon bobom, ertakchi enam tufayli shakllangan.OO’smirlik davrlarim Ikkinchi jahon urushi yillariga toO’gO’ri kelgan. 1949 yili QoO’qon pedagogika bilim yurtini, 1955 yili Toshkent davlat universitetini (ilgari SAGU deb atalgan) bitirganman.1958 yili Toshkentga keldim. Avval “Toshkent oqshomi”, soO’ng hozirgi “OO’zbekiston ovozi” gazetalarida hammasi boO’lib 14 yil ishladim.14 yil davomida 300 dan ortiq felʼyeton yozdim. YoO’q, baribir, ulardan koO’nglim toO’lmadi. Bostirib kelayotgan tankka qarshi rogatka (choO’zma)ga kesak solib otganimiz bilan taʼsir qilmaganidek, jamiyatdagi illatlarga qaratilgan felʼyetonlarimning ham hech taʼsiri boO’lmayotgandek edi. “Ruhi-dunyosi pok boO’lgan, tarbiyaga quloq soladigan, savob va gunohni bilishga intilayotgan, ruhim goO’zallikka talpinayotgan bolalar dunyosida ishlasam qalay boO’larkan”, deb oO’ylay boshladim va shunday qaror qabul qildim”.X. ToO’xtaboyev oO’zi taʼkidlagandek, butun ijodiy salohiyatini bolalar, oO’smirlar dunyosini sharh etishga, ularning maʼnaviy olamini boyitishga xizmat qiladigan asarlar yaratishga baxsh etdi. Shu bois yoshlar nashriyoti, “Gulxan”, “Yosh kuch” jurnallari, “Isteʼdod” jamgO’armasi boshqaruvida rahbar lavozimlarida ishlab, bola va oO’smir ruhiyatidagi goO’zallikni himoyalashga, boyitishga eʼtibor qaratdi.Eʼlon qilingan hikoya va toO’plamlari: “Shoshqaloq” (1961), “SoO’qmoqlar” (1966), “Muhabbat qoO’shigO’i” (1967), “Jonginam, shartingni ayt” (1969), qissalari: “Sir ochildi” (1961), “Omonboy bilan Davronboy sarguzashti” (1974), romanlari: “Sariq devni minib” (1968), “Sariq devning oO’limi” (1973), “Besh bolali yigitcha” (1976), “Qasoskorning oltin boshi” (1981), “Yillar va yoO’llar” (1983), “Shirin qovunlar mamlkati” (1986), “Mungli koO’zlar” (1988), “Jannati odamlar” (1966), “Qiz talashgan oO’smirlar”, “Quyonlar saltanati”, “Qiz bolaga tosh otmang”, barcha-barchasi, uning qizgO’in ijodiy faoliyatining samarasi boO’ldi.Adib 1972 yili OO’zbekiston Yoshlar tashkilotining mukofoti, 1982 yili “OO’zbekistonda xizmat koO’rsatgan madaniyat xodimi” unvoni, 1989 yili OO’zbekiston Davlat mukofoti bilan taqdirlangan.OO’zbekiston xalq yozuvchisi Xudoyberdi ToO’xtaboyevning asarlari tojik, qirgO’iz, turkman, ozarbayjon, arman, rus, ukrain, belorus, moldovan, eston, latish, litva, fin, bolgar, venger, nemis, chex, italyan ‒ jami 24 tilga tarjima boO’lgan.“Sariqni devni minib” asarining jahon tillariga tarjima qilinishiga sabab, 1971 yili Italiyaning Rim shahrida oO’tgan jahon bolalar yozuvchilarining kengashida Janni Rodarining shu asar haqida aytgan iliq gaplari boO’lgan edi.

39.