Болалар жарроҳлигининг ривожланиш тарихи. Замонавий текшириш усуллари. Болалар жарроҳлигида деантология. Қорин бўшлиғида ўткир жараёнлар (аппендицит, перитонит, орттирилган ичак тутилишлари). Болаларда диафрагмал чурралар

Пастки сийдик йўлларини функционал текшириш
Цистометрия - қовуқни тўлдира бориб ундаги босимни ўлчаб, детрузорларнинг қисқариш фаолиятини текшириш усулидир. Бу текширишга бемор онгли равишда иштирок этиши керак, шунинг учун у 5-7 ёшдан юқори болаларда ўтказилади.
Қовуқ детрузори ва сфиктерлари нерв-мускул тонусининг ўзгариши туфайли баъзи қовуқ касалликларида сийиш вақти ўзгаради. Бу касалликларни (нейроген қовуқ, инфравезикал обструкция ва ҳ.к.) белгилашда цистометрия муҳим аҳамиятга эга. Ўткир цистит ва уретритларда бу текширишни ўтказиш мумкин эмас.
Цистометриянинг техникаси. Беморнинг қовуғига резина катетери киритилиб, сийдик чиқариб юборилади. Катетерни цистометрга уланади. Сув манометрия қовуқ сатҳида ўрнатилади. Тана ҳароратигача истилган суюқлик секин-аста қовуққа киритилади. Ҳар бир 20 мл суюқликдан сўнг қовуқ ички босими ўлчаб борилади. Бунда:
1 ) дастлабки сийдик қисташ вақти;
2) кейинги императив сийги қисташ вақти;
3) сийиш вақтидаги максимал босим белгиланади.
Олинган маълумот миллиметрли қоғозга чизиқ сифатида регистрация қилинади. Бунда абсцесса чизиғи буйича, қовуққа киритилган суюқлик миқдори белгиланади, ордината чизиғи буйича эса сув устуни босими сантиметрларда қўйиб чиқилади. Нормада детрузорлар қисқариш босими 10-15 см сув устунини ташкил қилади ва киритилган суюқлик миқдори қовуқнинг физиологик ҳажмига тўғри келади. Қовуққа 150 мл суюқлик киритилган соғлом одам қовуқ тўлганини сезади, қовуққа 250 мл суюқлик киритилгач сийиш истаги туғилади, сийгиси қистайди. Қовуқда 350-500 мл суюқлик киритилса, одамда жуда кучли сийиш истаги пайдо бўлади. Бунда одатда қовуқ ичидаги босим тезда кўтарилиб кетади ва 10-15 см сув устуни даражасига етади. Детрузор тонуси жуда ортиб кетган бўлса, қовуқда 60-100 мл суюқлик киритилгандаёк, қовуқ, ичи босими 35-40 см га кўтарилиб кетади, аксинча қовуқ гипотониясида унга 700-800 мл суюқлик киритилса ҳам босими 10-15 см сув устунидан ошмайди.
Сфинктерометрия қовуқ бектув аппаратини текшириш усули. Сфинктерометрия қовуқ бектув аппарати силлиқ ва кўндаланг-тарғил мушакларнинг тонуси қандай аҳволда эканлигини аниқлашга имкон беради. Уретранинг дистал қисмига катетер киритилади, унинг ташқи учи резина биллион ва айни вақтида сфигмоманометр билан уланади. Қовуқ катетер орқали киритилган дақиқадан бошлаб манометрдаги симоб устуни даражасига қараб кузатиб туриладиган босим бирданига кескин камайиб кетади. Шундан сўнг, қовуққа қаво киритишни давом эттириб, текширилаётган болага қовуқ ичидаги ҳавони ушлаб туриш учун чаноқ туби мускулатурасини қисқартиришни таклиф этилади. Ана шундай қилганда қовуқдаги босим яна қайтадан кўтарилади, буни манометр симоб устуни даражаси кўтарилгандан билса бўлади. Ана шу кўтарилиш қовуқ сфинктери кўндаланг-тарғил мускулининг тонуси қай даражада эканлигини кўрсатади. Ташқи сфинктернинг тонуси 40 мм симоб устунидан паст бўлса сийдик ушлолмаслиги вужудга келади.