Болаларга амбулатор-поликлиника муассасаларида тиббий хизмат кўрсатишни янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида

КЎРИНГ, ЭШИТИНГ, стридор борми?
Стридор – нафас олаётган пайтда эшитиладиган қаттиқ товушдир. Стридор ҳиқилдок, трахея ёки ҳиқилдоқ усти шишиб қолгани туфайли пайдо бўлади.
Бунда ўпкага ҳаво ўтишига шиш тўсқинлик қилади. Боланинг нафас йўлларини бўғиб қўядиган шиш ҳаёт учун хавфли бўлиши мумкин. Тинч турган болада стридор бўлса, бу – бола учун хавфли ҳолатдир.
Стридор бор-йўқлигини қараб, эшитиб кўриш учун болани НАФАС ОЛИШ пайтида кузатинг. Эшитиб кўрингчи, стридор йўқмикин. Қулоғингизни боланинг оғзига тутиб кўринг – стридор аранг сезиладиган бўлиши мумкин.
Боланинг бурни битиб қолган бўлса, баъзан хириллашларни эшитишингиз мумкин. Бурунни тозалаб, яна эшитиб кўринг. Енгилгина касаллик билан оғриган болада стридор бола йиғлаётган ёки хархаша қилаётган маҳалдагина эшитилиши мумкин. Стридор йўқмикин, деб болани кўздан кечираётган ва эшитиб кўраётган пайтингизда унинг тинч ҳолатда эканлигига ишонч ҳосил қилинг.
Бола нафас чиқараётганда Сиз мусиқасимон (астмоид) товуш эшитишингиз мумкин. Бу стридор эмас.
КЎРИНГ, ЭШИТИНГ, астмоид нафас борми?
Нафас чиқариш пайтига эътибор қилинг. Астмоидли нафасда болада майин мусиқали шовқин (товуш) ёки нафас қийинлигида бўладиган белгилар бўлиши мумкин. Астмоидли нафасдаги хуштакни қулоғингизни боланинг оғзига тутиб эшитинг, чунки астмоидли нафасдаги товушни сезиш қийин бўлиши мумкин. Астмоидли нафаснинг сабаби бронхларнинг торайишидир. Бунда нафас чиқариш ҳар галгидан узоқроқ давом этади ва қўшимча куч талаб этади. Баъзан бола шунчалик кам ҳаво чиқарадики, хатто ҳеч қандай товуш эшитилмайди. Агар нафас чиқариш қўшимча кучанишни талаб этаётган ва ҳар галдагидан узоқроқ давом этаётган бўлса бунга эътибор беринг. Агар болада астмоид нафас бўлса, онасидан сўранг: Бу қайта эпизодми? Болада астмоид нафас илгари ҳам кузатилганми?
Астмоид нафасли баъзи болаларда кўкрак қафасининг тортилиши ҳам бўлиши мумкин. Кўкрак қафасининг тортилиши ва астмоид нафаснинг биринчи эпизоди бўлган болаларда оғир пневмония бўлиши мумкин. Аммо, кўкрак қафасининг тортилиши ва астмоид нафаснинг қайта эпизоди бўлганда кўп ҳолларда оғир пневмония бўлмаслиги мумкин. Уларда кўкрак қафасининг тортилиши оғир пневмония билан эмас, балки қайталанаётган астмоид нафас билан боғлиқ. Шу туфайли бундай болаларни олиб бориш фарқ қилади. Агар астмоид нафас ва нафас тезлашган ёки кўкрак қафасининг тортилиши бўлса: тез таъсир этувчи ингаляцион бронходилятаторни синаш учун 15-20 минут оралатиб 3 марта беринг ва ундан кейин нафас сонини қайта сананг ва кўкрак қафасиниг тортилишиши борми, текширинг, сўнг таснифланг.