Bolalarni bog’lanishli nutqqa o’rgatish uslubiyoti referat

Suratlar bilan o’tkaziladigan mashg’ulotlarda bolalarni so’zlashuv 
nutqiga (dialogga) o’rgatish. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarga ta’lim-
tarbiya berishda surutlardan bolalarni so’zlashuv nutqiga va hikoya qilishga 
o’rgatish vositasi sifatida foydalaniladi. Bog’cha yoshidagi bolalarning nutqini 
o’stiruvchi, tasawurlarini kengaytiruvchi seriyali suratlardan foydalanish mumkin.
Ta’limiy o’yinlar haqida IVbobda to’liq ma’lumotlar berilgan. ‘Biz 
o’ynayapmiz" (muallif — Y. G. Baturina), ,,Uy hayvonlari"
Bog’cha yoshidagi bolalarni idrok qilishga tayyorlash har xil: bolalarning 
fikr yuritishiga turtki bo’ladigan qisqa va aniq savollar berish, musiqa tinglash 
(masalan, ‘ K u z kunlari" suratini ko’rishdan awal kuz haqidagi musiqa asari 
tinglanadi): tarbiyachi qish fasli to’g’risidagi uncha katta bo’lmagan she’rni aytib 
beradi (‘Qishki o’yinlar" suratini ko’zdan kechirish mash- g’ulotidan awal) va 
hokazolar. Surat bo’yicha suhbat mashg’ulotiga tayyorlanish va uni o’tkazish 
tarbiyachiga ma’lum bir qiyin- chiliklar tug’diradi. Bolalar suratning mazmunini 
tushuntirishlari va ularda ijodiyemotsional munosabatlarni hosil qilish uchun 
tarbiyachi, eng awalo, bolalarga rasm mazmunini yaxshi tushunib olishlariga 
yordam bcradigan har xil savol va topshiriqlarni oldindan o’ylab qo’yishi kerak. 
Misol tariqasida ‘Qishki o’yinlar" nomli surat bo’yicha (katta gunihda ‘Yil fasllari" 
seriyali suratdan foydalaniladi) o’tkaziladigan mashg’ulotning namunasini 
keltiramiz.

---

28 
Tarbiyachi bolalardan yiining qaysi fasli boshlanganligini, qishning qaysi 
oyi ckanligini so’raydi/ Bolalarning javobini ting- laydi va davom ettiradi:
— Qish — yiining ajoyib fasli, to’g’ri emasmi? Bolalar qish faslida 
sayrdan uylariga qaytgilari kclmaydi, chunki ko’chada juda qiziq, ajoyib narsalar 
juda ko’p-da. Chang’ida, konkida va chanada uchish, xokkey o’ynash, qordan 
qorqiz, qorbobo, uy, minora, qasr va hokazolar yasash mumkin. Qish fasli 
to’g’risida juda ko’p she’rlar, hikoya va ertaklar yozilgan, suratlar ham chizilgan. 
Tarbiyachi qish fasli haqidagi she’rlardan birini aytadi. ‘Qishki o’yinlar" nomli 
suratni doskaga ilib qo’yadi va bir qancha savollar beradi:
— Bu rasmni qanday nomlash mumkin? Yiining qaysi fasli va kunning 
qaysi vaqti tasvirlangan? Bu qish kunida ob-havo qanday? Siz kun iliq va quyoshli 
ekanligini qanday aniqladingiz? Qishning iliq, quyoshli kunlaridan birida bolalar 
sayrga chiqishdi. 

---

29