Бошланғич математикани чуқур ўрганиш давлат стандарти

Ko‘paytirish va bo‘lish. Geometrik shakllar va kattaliklar ( 30 soat).


Ko‘paytirish ( 5 soat)
Ko‘paytirish. Ko‘paytirishning ma’nosi.
Ko‘paytirish va yangi o‘lchovlar. Ko‘paytirish — bu bir xil qo‘shiluvchilarning yig‘indisini topish tushunchasini bildiradi. Amalning nomi va uning belgilanishi. Ko‘paytirishda berilgan va izlanayotgan sonlarning nomlari.
Ko‘paytirish amali bilan yechiladigan masalalar.
O‘tkir va o‘tmas burchaklar.
Bo‘lish ( 18 soat).
Bo‘lish. Bo‘lishning ma’nosi. Amalning nomi va uning belgilanishi. Bo‘lishda berilgan va izlanayotgan sonlarning nomlari.
Mazmuniga ko‘ra bo‘lish va teng qismlarga bo‘lish, ularni umumlashtirish.
Bo‘lish amali bilan yechiladigan masalalar.
Ko‘paytirishning o‘rin almashtirish xossasi.
O‘zaro teskari masalalar.
Masalalarning jadval usulida yozilishi.
Noma’lum ko‘paytuvchini, noma’lum bo‘linuvchini va noma’lum bo‘luvchini topish.
Uzunlik birliklari: millimetr. Belgilanishi: mm.
Ko‘paytirish va bo‘lish amallarini grafik usulda tasvirlash.


0, 1, 10 sonlar bilan ko‘paytirish va bo‘lish (7 soat)
1 sonini ko‘paytirish va 1 soniga ko‘paytirish. 0 sonini ko‘paytirish va 0 soniga ko‘paytirish. 0 sonini bo‘lish.
0 ga bo‘lishning mumkin emasligi 6 : 6, a : a ko‘rinishdagi bo‘lish.
0, 1, 10 sonlari bilan ko‘paytirish va bo‘lish.
Shaklning yuzi haqida tasavvur. Yuzani o‘lchash.
Yuz o‘lchovlari: kvadrat santimetr, kvadrat detsimetr, kvadrat metr.
Тo‘g‘ri to‘rtburchak (kvadrat)ning yuzi.


Jadvalli ko‘paytirish va bo‘lish (75 soat)
Ikki sonini bir xonali songa ko‘paytirish. Bir xonali sonni 2 ga ko‘paytirish.
2 ga bo‘lish va bo‘linmasi 2 ga teng bo‘ladigan sonni bo‘lish. Juft va toq sonlar.
Ko‘paytirish va bo‘lishga doir sodda masalalarni yechish.
3 (4, 5, 6, 7, 8, 9) sonini bir xonali songa ko‘paytirish. Bir xonali sonlarni 3 (4, 5, 6, 7, 8, 9) soniga ko‘paytirish.
O‘rganilgan turdagi 1 - 2 amalli masalalarni yechish.
3 (4, 5, 6, 7, 8, 9) soniga bo‘lish. Bo‘linmasi 3 (4, 5, 6, 7, 8, 9) soniga teng bo‘lgan sonlarni bo‘lish.
Bir xonali sonlarni ko‘paytirish jadvali va bo‘lishning mos hollari.
x ∙ 2 =12, 20 : x = 5, x : 3 = 4 ko‘rinishdagi tenglamalarni yechish (tanlash usuli bilan hamda amallarning natijalarini bilish va komponentlar orasidagi bog‘lanishlar asosida).
Berilgan sondan bir necha marta ortiq yoki kam bo‘lgan sonni topish; sonlarni ko‘paytirish va bo‘lish amali yordamida taqqoslash.
Sonlarni karralli va ayirmali taqqoslanishiga doir; sonlarni bir necha birlik va bir necha marta orttirish (kamaytirish)ga doir; bahosi, narxi, miqdorini, qiymatini topishga doir; bitta narsaning massasi, narsalarning soni va hamma narsaning massasini topishga doir sodda masalalar.
Bevosita birlikka keltiriluvchi tarkibli masalalar.
Bir amalli ko‘paytirish yoki bo‘lish bo‘lgan ikki amalli tarkibli masalalar. Sonning bir necha ulushini topish.
Bir necha ulushiga ko‘ra sonni topish.
Kattaliklarni bir necha marta va bir necha birlikka orttirish (kamaytirish) farqini grafik usulda tasvirlash. Berilgan juft kesma uzunliklarining yig‘indisi va ayirmasini topish.
Sirkul yordamida berilgan radiusli doira (aylana) chizish.
Doiraning (kvadrat, to‘g‘ri to‘rtburchak), bir, ikki, uch, to‘rt ulushini grafik usulda tasvirlash, butun va ulushni amaliy taqqoslash.
Geometrik shakllarni qismlarga bo‘lish va kichik shakllardan katta shakl tuzishga doir masalalar.
Kub, uning qirralari va yoqlari. Hajm birliklari: kub santimetr, kub dssimetr, kub metr. Тo‘g‘ri burchakli parallelepiped. Тo‘g‘ri burchakli parallelepipedning hajmi.