“boshlang’ich ta’lim” fakulteti

Xalq og’zaki ijodi

• Ma’lumki, og’zaki adabiyot yozma adabiyot paydo bo’lmasdan ilgari, uzoq o’tmishdayoq mavjud bo’lgan. Bu adabiyot xalq badiiy kamoloti va ma’naviy boyligining bitmas-tuganmas xazinasidir. Xalq donoligi shu mehnat jarayonining turli va o’ziga xos shart-sharoitlariga muvofiq ravishda bolalar uchun ham ajoyib ertaklar, qo’shiqlar, topishmoqlar, maqollar yaratgan. Xalq og’zaki poetik ijodidagi obrazlarning yorqinligi, so’z ma’nolarining aniqligi, matnning ohangdorligi, musiqiyligi kabi xususiyatlar bola ruhiga orom, huzur bag’ishlaydi, uni o’ziga mahliyo etadi, chunki folklorda qayta takrorlash bir fikrni boshqa so`zlar bilan takrorlashga o`xshashdir.

Maqollar

Bolalar xalq og’zaki ijodida maqollar yetakchi o’rinda turadi. Xalq yaratgan g’oyat ixcham, chuqur va tugal ma’noli gaplar maqol deb yuritiladi. Maqol xalqning, bir necha avlodlarning aql-u farosati hamda turmush tajribasining yakuni, ular donishmandligining mahsulidir. Maqollarda hayotning achchiq-chuchugini tatib ko’rgan, turmushdagi hodisalarga aql ko’zi bilan qaraydigan, sof vijdonli, oliyjanob mehnat ahlining biror voqea hodisadan, biror kishidan yoki biror ishdan chiqargan xulosasi bayon qilinadi. Bu xulosa biror kishi uchun (ko’proq bolalar uchun) yo’l ko’rsatuvchi bo’lib xizmat qilishi mumkin. Deyarli barcha maqollarda, birnchi navbatda, bola tarbiyasi, odobi yotadi. 

• Avval o’yla, keyin so’yla,
• Bola aziz-odobi undan aziz,
• Inson odobi bilan , osmon oftobi bilan, 
•  Odob bozorda sotilmas,
•  Odobning boshi til,
• Otang bolasi bo’lma, odam bolasi bo’l, 
• Yaxshi xulq kishining husni,
•  To’g’ri o’zar, egri to’zar. 

Masal

• Kichkintoy tarbiyasi juda muhim va o’ta mas’uliyatli va nozik 

ishlardan biri hisoblanadi. Buning uchun bolalarni o’z tuyg’u va o’y-xayollari 

dunyosiga olib kirish lozim. Bu yo’lda ota-onaga, buvi-boboga, tarbiyachiga