Boshqarmasi navoiy texnika-iqtisodiyot kasb-hunar kolleji


  O‟quvchi  bajara  olishi    kerak


Download 317.65 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/4
Sana26.09.2017
Hajmi317.65 Kb.
#16577
1   2   3   4

 

14.1  O‟quvchi  bajara  olishi    kerak:  Radiatsiyaning  sun'iy  manbaalari  bo„lgan 

kompyuter va uyali aloqa vositalaridan foydalanish tartibini o„rganish. Radioaktiv 

moddalar va materiallarning zararli ta'siridan himoyalanish.  

14.2  Amaliy mashg‟ulot mazmuni: Quyoshning radioaktiv ta'siridan 

himoyalanish. Radiatsiya ta'siridan himoyalanish vositalari va usullari. Himoya 

vositalari va ashyolarining ximoyaviy xususiyatlari. Radiatsiyadan 

himoyalanishning tibbiy va tabiiy vositalaridan foydalanish. Dezaktivizatsiyani 

amalga oshirish. Radiatsiyaviy holatlar va ularning havfsizligi bo‟yicha 

O‟zbekiston Respublikasining 2000 yil 31 avgustda “ Radiatsiyaviy havfsizlik 

to‟g‟risida”gi qonun qabul qilindi ushbu qonunning maqsadi insonlar hayoti, 

sog‟ligi mol-mulki, shuningdek, atrof muhitni ionlantiruvchi nurlanish radiaktiv 

ifloslanishlarning zararli ta‟sirlaridan muhofaza qilishni ta‟minlash bilan bog‟liq 

masalalarni tartibga solishdan iborat  va shu kabi tushunchalarni ko`rgazmali 

qurollar yordamida aqliy hujum, hikoya, bahs-munozara, tezkor qisqa savol-

javob,suhbat kabi usullardan foydalanib tushuntirish. 

        Mustaqil ishlash uchun Aholiga radiatsiyaning zararli ta'siri  va undan 

himoyalanish yo„llari  mavzusiga doir savollarga javob yozish turli xil tarqatmalar 

tarqatilib yuboriladi 

14.3.O`qitish vositalari: 

  

-  Didaktik  materiallar  va  ko`rgazmali  qurollar:    tibbiyot  aptechka,  slaydlar 



to`plami,turli xil tarqatmalar. 

         -  AKT  va  o`qitishning  texnik  vositalari:  plakatlar,    proektsion  ko`rgazmali-

metodik qo`llanmalar, tanometir 

         -  Texnologik  jihozlar:  gazdan  himoyalash  niqobi,stendlar,    KTEZM 

namunaviy priparatlari, turli xil tarqatmalar, jugut. 

14.4.Foydalaniladigan asosiy va qo‟shimcha  adabiyotlar hamda elektron 

saytlar. 

1.I.A.Karimov “O‟zbekiston XXI asr bo‟sag‟asida: xavfsizlikka tahdid,barqarorlik 

shartlari va taraqqiyot kafolatlari.” -Т.,1997 y.  

2.“Zilzila  tabiiy  ofatdir:  Zilzila  yuz  berganda  fuqorolarning  hatti-harakatlari 

qoidalari haqida eslatmalar”.Radius. 1999y. 

3. F.Ilyosova, “Hayot xavfsizligi asoslari”, -Т., “Моliya” -2001 y. 

4.  “Окружающая  средаи  безопасностьнашей  жизни.  Экологическая  азбука 

для детей и родителей”. –Т., 2002 г., 

5. “Аvesto” tarixiy –adabiy yodgorlik. –Т., “Sharq”,2003y.  

6.O„zbekiston  Qizil  Yarim  Oy  jamiyati,  “Osnovnыe  ponyatiya  o  stixiynыx 

bedstviyax. Pravila povedeniya v sluchae ix vozniknoveniya”, -T., 2006. 

7.Авт.  кол.  “Защита  населения  итерриторий  от  чрезвычайных  ситуаций”, 

(Учебнаяпособие для руководителей ГСЧС), -Т., 2003.  


8. E.J.Ikromov, “Favqulodda vaziyatlar va jamoatchilik fikri.T, 2004 y. 

9.Y.  Allayorov,  Y  Tojiboyev,  «Favgulodda  vaziyatlarda  tez  tibbiy  yordam 

asoslari», -T., “ZAR GALAM”, 2005 y. 

 

15-Mavzu: KTEZMdan muhofazalanish va undan zaharlanganda 



birinchi tibbiy yordam ko„rsatish.(2soat). 

 

15.1  O‟quvchi  bajara  olishi  kerak:    KTEZMdan  muhofazalanish  usullari  va 

vositalaridan  foydalanish.  Muhofaza  vositalarini  tayyorlash  va  ulardan 

foydalanishni  mashq  qilish.  KTEZM  ta'siri  oqibatlarini  kamaytirish  uchun 

qo„shimcha chora–tadbirlar majmuini o„tkazish.  



15.2 Amaliy mashg‟ulot mazmuni:  KTEZMdan zararlanganlarga birinchi tibbiy 

yordam berish. Shikastlanganlarni zararlanish o„chog„idan olib chiqishni mashq 

qilish. Zaharlanishga qarshi tibbiy va tabiiy antidot vositalar berish. 

Ko„rsatmalarga amal qilish. Ruhiy qo„zg„alishda  yordam berish. KTEZMning 

bevosita ta‟sir doirasiga tushib qolgan hamda kansintratsiyasi yetarli zaharlash 

darajasida bo‟lgan zaharli havo buluti tarqalgan hudud HAYOT FAOLIYATI 

XAVFSIZLIGIviy zaharlanish zonasi deyiladi  va shu kabi tushunchalarni 

ko`rgazmali qurollar yordamida aqliy hujum, hikoya, bahs-munozara, tezkor qisqa 

savol-javob,suhbat kabi usullardan foydalanib tushuntirish. 

        Mustaqil ishlash uchun KTEZMdan muhofazalanish va undan zaharlanganda 

birinchi tibbiy yordam ko„rsatish  mavzusiga doir savollarga javob yozish turli xil 

tarqatmalar tarqatilib yuboriladi 



15.3.O`qitish vositalari: 

  

-  Didaktik  materiallar  va  ko`rgazmali  qurollar:    tibbiyot  aptechka,  slaydlar 



to`plami,turli xil tarqatmalar. 

         -  AKT  va  o`qitishning  texnik  vositalari:  plakatlar,    proektsion  ko`rgazmali-

metodik qo`llanmalar, tanometir 

         -  Texnologik  jihozlar:  gazdan  himoyalash  niqobi,stendlar,    KTEZM 

namunaviy priparatlari, turli xil tarqatmalar, jugut. 

15.4.Foydalaniladigan  asosiy  va  qo‟shimcha    adabiyotlar  hamda  elektron 

saytlar 

1.I.A.Karimov “O‟zbekiston XXI asr bo‟sag‟asida: xavfsizlikka tahdid,barqarorlik 

shartlari va taraqqiyot kafolatlari.” -Т.,1997 y.  

2.“Zilzila  tabiiy  ofatdir:  Zilzila  yuz  berganda  fuqorolarning  hatti-harakatlari 

qoidalari haqida eslatmalar”.Radius. 1999y. 

3. F.Ilyosova, “Hayot xavfsizligi asoslari”, -Т., “Моliya” -2001 y. 

4.  “Окружающая  средаи  безопасностьнашей  жизни.  Экологическая  азбука 

для детей и родителей”. –Т., 2002 г., 

5. “Аvesto” tarixiy –adabiy yodgorlik. –Т., “Sharq”,2003y.  

6.O„zbekiston  Qizil  Yarim  Oy  jamiyati,  “Osnovnыe  ponyatiya  o  stixiynыx 

bedstviyax. Pravila povedeniya v sluchae ix vozniknoveniya”, -T., 2006. 

7.Авт.  кол.  “Защита  населения  итерриторий  от  чрезвычайных  ситуаций”, 

(Учебнаяпособие для руководителей ГСЧС), -Т., 2003.  

8. E.J.Ikromov, “Favqulodda vaziyatlar va jamoatchilik fikri.T, 2004 y. 



16-Mavzu: Favqulodda vaziyatlarda aholini muhandislik muhofazasini 

tashkil etish. Binolar va qurilish ashyolarining o„ziga xos xususiyatlari.(4soat) 

 

16.1.Mavzu  bo‟yicha  o‟quvchi  bilishi  kerak:        Ta'lim  muassasasi,  yashash 

joylarining  geografik  o„rni,  relefi,  bino  va  inshootlar  joylashuvining  o„ziga  xos 

xususiyatlari.  Zilzila,  vulqonlar,  yer  ko„chishlari,  yer  cho„kishlari,  yong„in, 

portlash  hamda  suv  toshqinlarining  bino  va  inshootlarga  vayron  qiluvchi  ta'siri. 

Hududga xos bo„lgan lokal turdagi favqulodda vaziyatlar haqida xabardor bo„lish 

va  shunday  favqulodda  vaziyatlar  xavfini  aniqlash.  Bino  va  inshootlarni 

favqulodda vaziyatlar xavfidan sug„urtalashning ahamiyati. 

16.2. Mavzu bo‟yicha o‟quv axborot mazmuni: Bino va inshootlarning seysmik 

bardoshliligi. Binolarning tasnifi, tiplari va turlari. Bino va inshootlarni 

loyihalashtirish, qurish va foydalanishda hududning geografik o„rni, relefi, seysmik 

holati, o„ziga xos xususiyatlarini e'tiborga olishning ahamiyati. Qurilish ashyolari 

va jihozlaridan foydalanishda ularning sifatiga e'tibor berish va qabul qilingan 

me'yorlarga amal qilishning zaruriyati. Qurilish ashyolari va jihozlarining 

himoyaviy xususiyatlari   va shu kabi tushunchalarni ko`rgazmali qurollar 

yordamida aqliy hujum, hikoya, bahs-munozara, tezkor qisqa savol-javob,suhbat 

kabi usullardan foydalanib tushuntirish. 

      Mustaqil ishlash uchun Favqulodda vaziyatlarda aholini muhandislik 

muhofazasinitashkil etish. Binolar va qurilish ashyolarining o„ziga xos 

xususiyatlari 

mavzusiga doir savollarga javob yozish turli xil tarqatmalar tarqatilib yuboriladi 

16.3.O`qitish vositalari: 

  

-  Didaktik  materiallar  va  ko`rgazmali  qurollar:    tibbiyot  aptechka,  slaydlar 



to`plami,turli xil tarqatmalar. 

         -  AKT  va  o`qitishning  texnik  vositalari:  plakatlar,    proektsion  ko`rgazmali-

metodik qo`llanmalar, tanometir 

         -  Texnologik  jihozlar:  gazdan  himoyalash  niqobi,stendlar,    KTEZM 

namunaviy priparatlari, turli xil tarqatmalar, jugut. 

16.4.Foydalaniladigan  asosiy  va  qo‟shimcha    adabiyotlar  hamda  elektron 

saytlar 

 1.I.A.Karimov “O‟zbekiston XXI asr bo‟sag‟asida: xavfsizlikka tahdid,barqarorlik 

shartlari va taraqqiyot kafolatlari.” -Т.,1997 y.  

2.“Zilzila  tabiiy  ofatdir:  Zilzila  yuz  berganda  fuqorolarning  hatti-harakatlari 

qoidalari haqida eslatmalar”.Radius. 1999y. 

3. F.Ilyosova, “Hayot xavfsizligi asoslari”, -Т., “Моliya” -2001 y. 

4.  “Окружающая  средаи  безопасностьнашей  жизни.  Экологическая  азбука 

для детей и родителей”. –Т., 2002 г., 

5. “Аvesto” tarixiy –adabiy yodgorlik. –Т., “Sharq”,2003y.  

6.O„zbekiston  Qizil  Yarim  Oy  jamiyati,  “Osnovnыe  ponyatiya  o  stixiynыx 

bedstviyax. Pravila povedeniya v sluchae ix vozniknoveniya”, -T., 2006. 

7.Авт.  кол.  “Защита  населения  итерриторий  от  чрезвычайных  ситуаций”, 

(Учебнаяпособие для руководителей ГСЧС), -Т., 2003.  

8. E.J.Ikromov, “Favqulodda vaziyatlar va jamoatchilik fikri.T, 2004 y. 



9.Y.  Allayorov,  Y  Tojiboyev,  «Favgulodda  vaziyatlarda  tez  tibbiy  yordam 

asoslari», -T., “ZAR GALAM”, 2005 y. 



16.5.Mustaqil ish: (2soat)Favqulodda vaziyatlarda aholini muhandislik 

muhofazasini tashkil etish. Binolar va qurilish ashyolarining o„ziga xos 

xususiyatlari mavzusiga doir referat yoki ko`rgazmali qurollar tayyorlash. 

 

 



 

 

17-Mavzu: Ekologik muhit buzilishining inson hayotiy faoliyatiga zararli 



ta'siri va uning natijasida yuzaga kelayotgan muammoli vaziyatlar.(2soat) 

 

17.1.  Mavzu  bo‟yicha  o‟quvchi  bilishi  kerak:  Tabiiy  va  texnogen  ta'sirlar 

natijasida  yuzaga  kelayotgan  ekologik  favkulodda  vaziyatlar.  Tabiat  va  havo 

sofligi. Tabiat va inson uyg„unligi. Ichimlik suvining antropogen ifloslanishi. Toza 

ichimlik  suvining  yetishmasligi  muammosi.  Cho„llanish  va  qurg„oqchilik 

tushunchalari. Toza ichimlik suvidan okilona foydalanish. 

17.2. Mavzu bo‟yicha o‟quv axborot mazmuni: Maishiy va sanoat chiqindilari. 

Ishlab chiqarishda zaharli HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGIviy vositalardan 

foydalanishning atrof muhitga zararli ta'siri. Ta'lim muassasasi yoki yashash 

joylarida havoni ifloslantirayotgan omillar va ularni bartaraf etish. ziq-ovqat 

sanoatida genetik takomillashtirilgan mahsulotlardan foydalanishning zararli 

oqibatlari. Ekologik toza mahsulotlar. Oziq-ovqat mahsulotlariga qo„yiladigan 

ekologik talablar. Oziq-ovqat mahsulotlarining tanqisligi. Oziq-ovqat xavfsizligi. 

Ekologik tusdagi favqulotda vaziyatlar 3 xil bo‟ladi: 1)quruqlik (tuproq , yer 

osti)ning holati o‟zgarishi bilan bog‟liq vaziyatlar 2)atmosfera( havo muhiti) 

tarkibi va hossalari o‟zgarishi bilan bog‟liq bo‟lgan vaziyatlar 3)gedrosfera 

holatining o‟zgarishi bilan bog‟liq va shu kabi tushunchalarni ko`rgazmali qurollar 

yordamida aqliy hujum, hikoya, bahs-munozara, tezkor qisqa savol-javob,suhbat 

kabi usullardan foydalanib tushuntirish. 

      Mustaqil ishlash uchun  ekologik muhit buzilishining inson hayotiy faoliyatiga 

zararli ta'siri va uning natijasida yuzaga kelayotgan muammoli vaziyatlar 

mavzusiga doir savollarga javob yozish turli xil tarqatmalar tarqatilib yuboriladi 



17.3.O`qitish vositalari: 

  

-  Didaktik  materiallar  va  ko`rgazmali  qurollar:    tibbiyot  aptechka,  slaydlar 



to`plami,turli xil tarqatmalar. 

         -  AKT  va  o`qitishning  texnik  vositalari:  plakatlar,    proektsion  ko`rgazmali-

metodik qo`llanmalar, tanometir 

         -  Texnologik  jihozlar:  gazdan  himoyalash  niqobi,stendlar,    KTEZM 

namunaviy priparatlari, turli xil tarqatmalar, jugut. 

17.4.Foydalaniladigan  asosiy  va  qo‟shimcha    adabiyotlar  hamda  elektron 

saytlar 

 

1.I.A.Karimov “O‟zbekiston XXI asr bo‟sag‟asida: xavfsizlikka tahdid,barqarorlik 



shartlari va taraqqiyot kafolatlari.” -Т.,1997 y.  

2.“Zilzila  tabiiy  ofatdir:  Zilzila  yuz  berganda  fuqorolarning  hatti-harakatlari 

qoidalari haqida eslatmalar”.Radius. 1999y. 

3. F.Ilyosova, “Hayot xavfsizligi asoslari”, -Т., “Моliya” -2001 y. 

4.  “Окружающая  средаи  безопасностьнашей  жизни.  Экологическая  азбука 

для детей и родителей”. –Т., 2002 г., 

5. “Аvesto” tarixiy –adabiy yodgorlik. –Т., “Sharq”,2003y.  

6.O„zbekiston  Qizil  Yarim  Oy  jamiyati,  “Osnovnыe  ponyatiya  o  stixiynыx 

bedstviyax. Pravila povedeniya v sluchae ix vozniknoveniya”, -T., 2006. 

7.Авт.  кол.  “Защита  населения  итерриторий  от  чрезвычайных  ситуаций”, 

(Учебнаяпособие для руководителей ГСЧС), -Т., 2003.  

8. E.J.Ikromov, “Favqulodda vaziyatlar va jamoatchilik fikri.T, 2004 y. 

9.Y.  Allayorov,  Y  Tojiboyev,  «Favgulodda  vaziyatlarda  tez  tibbiy  yordam 

asoslari», -T., “ZAR GALAM”, 2005 y. 

17.5.Mustaqil ish: Ekologik muhit buzilishining inson hayotiy faoliyatiga zararli 

ta'siri va uning natijasida yuzaga kelayotgan muammoli vaziyatlar  mavzusiga doir 

referat yoki ko`rgazmali qurollar tayyorlash. 

 

 

18-Mavzu: O„zbekiston, Markaziy Osiyo mintakasi va xalqaro miqyosda 



yuzaga kelayotgan ekologik tahdidlar. (2soat) 

 

18.1.  Mavzu  bo‟yicha  o‟quvchi  bilishi  kerak:  Yoshlarda  ekologik  tarbiya  va 

ekologik  madaniyatni  shakllantirish  muhim  vazifa  ekanligi.  Ekologik  muhit  va 

tizim  buzilishi  natijasida  yuzaga  kelayotgan  muammoli  vaziyatlar.  Ekologik 

tahdidlar xususida.  

18.2.Mavzu bo‟yicha o‟quv axborot mazmuni:O‟zbekiston Markaziy Osiyo 

mintaqasi va xalqaro miqyosida ekologik tahdidlarning oldini olish borasida olib 

borilayotgan ishlar. Ushbu yo„nalishdagi huquqiy-me'yoriy hujjatlar haqida 

tushuncha. Hozirgi kundagi global tusdagi ekologik tahditlarga kiruvchi 

muammolardan biri orol  dengizi muammosidir . ozon qatlamining yemirilishi ham 

hozirgi kundagi ekologik global muammolardan biri bo‟lib kelmoqda buning 

oldini olish borasida Respublikamizda bir qancha chora tadbirlar ishlab 

chiqilmoqda  va shu kabi tushunchalarni ko`rgazmali qurollar yordamida aqliy 

hujum, hikoya, bahs-munozara, tezkor qisqa savol-javob,suhbat kabi usullardan 

foydalanib tushuntirish. 

      Mustaqil ishlash uchun  O„zbekiston, Markaziy Osiyo mintakasi va xalqaro 

miqyosda yuzaga kelayotgan ekologik tahdidlar  mavzusiga doir savollarga javob 

yozish turli xil tarqatmalar tarqatilib yuboriladi 

18.3.O`qitish vositalari: 

  

-  Didaktik  materiallar  va  ko`rgazmali  qurollar:    tibbiyot  aptechka,  slaydlar 



to`plami,turli xil tarqatmalar. 

         -  AKT  va  o`qitishning  texnik  vositalari:  plakatlar,    proektsion  ko`rgazmali-

metodik qo`llanmalar, tanometir 


         -  Texnologik  jihozlar:  gazdan  himoyalash  niqobi,stendlar,    KTEZM 

namunaviy priparatlari, turli xil tarqatmalar, jugut. 



18.4.Foydalaniladigan  asosiy  va  qo‟shimcha    adabiyotlar  hamda  elektron 

saytlar 

1.I.A.Karimov “O‟zbekiston XXI asr bo‟sag‟asida: xavfsizlikka tahdid,barqarorlik 

shartlari va taraqqiyot kafolatlari.” -Т.,1997 y.  

2.“Zilzila  tabiiy  ofatdir:  Zilzila  yuz  berganda  fuqorolarning  hatti-harakatlari 

qoidalari haqida eslatmalar”.Radius. 1999y. 

3. F.Ilyosova, “Hayot xavfsizligi asoslari”, -Т., “Моliya” -2001 y. 

4.  “Окружающая  средаи  безопасностьнашей  жизни.  Экологическая  азбука 

для детей и родителей”. –Т., 2002 г., 

5. “Аvesto” tarixiy –adabiy yodgorlik. –Т., “Sharq”,2003y.  

6.O„zbekiston  Qizil  Yarim  Oy  jamiyati,  “Osnovnыe  ponyatiya  o  stixiynыx 

bedstviyax. Pravila povedeniya v sluchae ix vozniknoveniya”, -T., 2006. 

7.Авт.  кол.  “Защита  населения  итерриторий  от  чрезвычайных  ситуаций”, 

(Учебнаяпособие для руководителей ГСЧС), -Т., 2003.  

8. E.J.Ikromov, “Favqulodda vaziyatlar va jamoatchilik fikri.T, 2004 y. 

9.Y.  Allayorov,  Y  Tojiboyev,  «Favgulodda  vaziyatlarda  tez  tibbiy  yordam 

asoslari», -T., “ZAR GALAM”, 2005 y. 



18.5.Mustaqil ish(2soat) O„zbekiston, Markaziy Osiyo mintakasi va xalqaro 

miqyosda yuzaga kelayotgan ekologik tahdidlar  mavzusiga doir referat yoki 

ko`rgazmali qurollar tayyorlash. 

 

 

 

 

19. Mavzu: Epidemiologik favqulodda vaziyatlar.(2soat) 

 

19.1.Mavzu  bo‟yicha  o‟quvchi  bilishi  kerak:    Epidemiologik  favqulodda 

vaziyatlarga olib keluvchi kasalliklar. Ularning yuqish yo„llarini o„rganish. Zoonaz 

va parazitar kasalliklarning belgilarini aniqlash. 

19.2 .Mavzu bo‟yicha o‟quv axborot mazmuni:  Epidemiologik kasalliklarning 

oldini olish chora-tadbirlarini (infeksiya tarqalishi oldini olish, sanitar ishlov 

berish, zararlanish o„chog„ini bartaraf etish) amalga oshirish. Epidemiya 

o„choqlarida harakatlanish tartibini o„rganish. Favqulotda epidemalogik, epizotik 

va epifetotik vaziyatlar- aholida havfli infeksiyalar (o‟lat, vabo, sarg‟ayma), 

yuqumli kasalliklar rikketsiyalar- epidimek toshmali terlama, brel kasalligi, zoonos 

infeksiyalar, sibir yarasi, quturish, verusli infeksiyalar – OITS va shu kabi 

tushunchalarni ko`rgazmali qurollar yordamida aqliy hujum, hikoya, bahs-

munozara, tezkor qisqa savol-javob,suhbat kabi usullardan foydalanib tushuntirish. 

      Mustaqil ishlash uchun Epidemiologik favqulodda vaziyatlar   mavzusiga doir 

savollarga javob yozish turli xil tarqatmalar tarqatilib yuboriladi 

19.3.O`qitish vositalari: 

  

-  Didaktik  materiallar  va  ko`rgazmali  qurollar:    tibbiyot  aptechka,  slaydlar 



to`plami,turli xil tarqatmalar. 

         -  AKT  va  o`qitishning  texnik  vositalari:  plakatlar,    proektsion  ko`rgazmali-

metodik qo`llanmalar, tanometir 

         -  Texnologik  jihozlar:  gazdan  himoyalash  niqobi,stendlar,    KTEZM 

namunaviy priparatlari, turli xil tarqatmalar, jugut. 



19.4.Foydalaniladigan  asosiy  va  qo‟shimcha    adabiyotlar  hamda  elektron 

saytlar 

1.I.A.Karimov “O‟zbekiston XXI asr bo‟sag‟asida: xavfsizlikka tahdid,barqarorlik 

shartlari va taraqqiyot kafolatlari.” -Т.,1997 y.  

2.“Zilzila  tabiiy  ofatdir:  Zilzila  yuz  berganda  fuqorolarning  hatti-harakatlari 

qoidalari haqida eslatmalar”.Radius. 1999y. 

3. F.Ilyosova, “Hayot xavfsizligi asoslari”, -Т., “Моliya” -2001 y. 

4.  “Окружающая  средаи  безопасностьнашей  жизни.  Экологическая  азбука 

для детей и родителей”. –Т., 2002 г., 

5. “Аvesto” tarixiy –adabiy yodgorlik. –Т., “Sharq”,2003y.  

6.O„zbekiston  Qizil  Yarim  Oy  jamiyati,  “Osnovnыe  ponyatiya  o  stixiynыx 

bedstviyax. Pravila povedeniya v sluchae ix vozniknoveniya”, -T., 2006. 

7.Авт.  кол.  “Защита  населения  итерриторий  от  чрезвычайных  ситуаций”, 

(Учебнаяпособие для руководителей ГСЧС), -Т., 2003.  

8. E.J.Ikromov, “Favqulodda vaziyatlar va jamoatchilik fikri.T, 2004 y. 

9.Y.  Allayorov,  Y  Tojiboyev,  «Favgulodda  vaziyatlarda  tez  tibbiy  yordam 

asoslari», -T., “ZAR GALAM”, 2005 y. 



19.5.Mustaqil ish(1soat) Epidemiologik favqulodda vaziyatlar  mavzusiga doir 

referat yoki ko`rgazmali qurollar tayyorlash. 



 

 

 

 



20. Mavzu: Favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganda birinchi tibbiy yordam  

va o„z-o„ziga yordam ko„rsatish.(2soat) 

 

20.1 O‟quvchi bajara olishi  kerak: Sun'iy nafas berish, yurakni uqalashni mashq 

qilish. Hayvon tishlaganda, ilon yoki zaharli hashoratlar chaqqanida birinchi tibbiy 

yordam  berishni  mashq  qilish.  Issiq  va  sovuqdan  ta'sirlanganda  birinchi  tibbiy 

yordam  berishni  amalga  oshirish.  Surunkali  charchash  va  stress  holatida    yordam 

berish. Epilepsiya va shok holatlarida birinchi yordam berishni o„rganish. 

20.2  Amaliy mashg‟ulot mazmuni: Yurak va nafas olish faoliyati to‟saddan 

to‟xtab qolganda tibbiy yordam ko‟rsatish qon ketishda, shikastlanishida, travmatik 

shokda birinchi tibbiy yordam ko‟rsatish. Suniy nafas oldirish uchun o‟pkaga havo 

yuborishga imkon beriladigan maxsus moslamalar bo‟lmagan holatlarda “ 

og‟izdan-og‟izga” yoki ”og‟izdan burunga” usullari bilan suniy nafas oldirishga 

kirishiladi.Tovushning inson hayotiy faoliyatiga zararli ta'sirini amaliyotda ko„rish. 

Sog„lom turmush tarzini kechirish-inson xavfsizligi garovi sifatida. Zararli odatlar 

va ularning profilaktikasi. Spirtli ichimliklarni surunkali iste'mol qilish, 

kashandalik va narkomanlik kabi zararli odatlarning salbiy ta'siri  va shu kabi 


tushunchalarni ko`rgazmali qurollar yordamida aqliy hujum, hikoya, bahs-

munozara, tezkor qisqa savol-javob,suhbat kabi usullardan foydalanib tushuntirish. 

      Mustaqil ishlash uchun Favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganda birinchi tibbiy 

yordam  va  o„z-o„ziga  yordam  ko„rsatish  mavzusiga  doir  savollarga  javob  yozish 

turli xil tarqatmalar tarqatilib yuboriladi 

20.3.O`qitish vositalari: 

  

-  Didaktik  materiallar  va  ko`rgazmali  qurollar:    tibbiyot  aptechka,  slaydlar 



to`plami,turli xil tarqatmalar. 

         -  AKT  va  o`qitishning  texnik  vositalari:  plakatlar,    proektsion  ko`rgazmali-

metodik qo`llanmalar, tanometir 

         -  Texnologik  jihozlar:  gazdan  himoyalash  niqobi,stendlar,    KTEZM 

namunaviy priparatlari, turli xil tarqatmalar, jugut. 

20.4.Foydalaniladigan  asosiy  va  qo‟shimcha    adabiyotlar  hamda  elektron 

saytlar 

1.I.A.Karimov “O‟zbekiston XXI asr bo‟sag‟asida: xavfsizlikka tahdid,barqarorlik 

shartlari va taraqqiyot kafolatlari.” -Т.,1997 y.  

2.“Zilzila  tabiiy  ofatdir:  Zilzila  yuz  berganda  fuqorolarning  hatti-harakatlari 

qoidalari haqida eslatmalar”.Radius. 1999y. 

3. F.Ilyosova, “Hayot xavfsizligi asoslari”, -Т., “Моliya” -2001 y. 

4.  “Окружающая  средаи  безопасностьнашей  жизни.  Экологическая  азбука 

для детей и родителей”. –Т., 2002 г., 

5. “Аvesto” tarixiy –adabiy yodgorlik. –Т., “Sharq”,2003y.  

6.O„zbekiston  Qizil  Yarim  Oy  jamiyati,  “Osnovnыe  ponyatiya  o  stixiynыx 

bedstviyax. Pravila povedeniya v sluchae ix vozniknoveniya”, -T., 2006. 

7.Авт.  кол.  “Защита  населения  итерриторий  от  чрезвычайных  ситуаций”, 

(Учебнаяпособие для руководителей ГСЧС), -Т., 2003.  

8. E.J.Ikromov, “Favqulodda vaziyatlar va jamoatchilik fikri.T, 2004 y. 

9.Y.  Allayorov,  Y  Tojiboyev,  «Favgulodda  vaziyatlarda  tez  tibbiy  yordam 

asoslari», -T., “ZAR GALAM”, 2005 y. 



 

20.5.Mustaqil ish: Favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganda birinchi tibbiy yordam  

va o„z-o„ziga yordam ko„rsatish  mavzusiga doir referat yoki ko`rgazmali qurollar 

tayyorlash. 

 

O‟quv fani (moduli)ning moddiy- texnik ta‟minoti. 

 

1.Tibbiyot aptechkasi 

2.Vedio roliklar 

3.Jugut 


4.Faningdaskop 

5.Termometr 

6.KTEZMlarning namunaviy priparatlari 

7.Gazdan himoyalanuvchi niqob 

8.Daftar 

9.Qalam 


10.Chizg‟ich 

11.Indikator qog‟ozi 

12.Shinalar to‟plami 

13.Bint 


14.Paxta 

15.O‟t o‟chirish baloni 



 

O‟quv  fani  (moduli)ning  o‟quvchilar  tomonidan  o‟zlashtirish  darajasini 

nazorat va                baholash tartibi:  

O‟zbekiston  Respublikasi  adliya  vazirligi  tomonidan  2008  yil  19  mayda  1812  – 

son  bilan  davlat  ro‟yxatidan  o‟tkazilgan  “Akademik  litseylar  va  kasb-hunar 

kollejlari  o‟quvchilarining  bilim  saviyasi,  ko‟nikma  va  malakalarini  nazorat 

qilishning reting tizimi to‟g‟risida”gi Nizom asosida amalga oshiriladi. 

Nazorat  turlari  yani  joriy  bo‟lishiga qarab,  turli xil  shakillarda  amalga  oshiriladi. 

Joriy  nazorat  qisqa  savol-javob,  bahs-munozarali  savollar,  tarqatma  savollar, 

guruh-guruh savollar va shu kabi ilg‟or pedagogic texnologiyalarni qo‟llagan holda 

amalga oshirilishi mumkin. 

 

 



 

5.O‟quv  fani  (moduli)  bo‟yicha  tavsiya  etilgan  asosiy  va  qo‟shimcha 

adabiyotlar hamda saytlar ro‟yxati: 

 

1.I.A.Karimov “O‟zbekiston XXI asr bo‟sag‟asida: xavfsizlikka tahdid,barqarorlik 

shartlari va taraqqiyot kafolatlari.” -Т.,1997 y.  

2.“Zilzila  tabiiy  ofatdir:  Zilzila  yuz  berganda  fuqorolarning  hatti-harakatlari 

qoidalari haqida eslatmalar”.Radius. 1999y. 

3. F.Ilyosova, “Hayot xavfsizligi asoslari”, -Т., “Моliya” -2001 y. 

4.  “Окружающая  средаи  безопасностьнашей  жизни.  Экологическая  азбука 

для детей и родителей”. –Т., 2002 г., 

5. “Аvesto” tarixiy –adabiy yodgorlik. –Т., “Sharq”,2003y.  

6.O„zbekiston  Qizil  Yarim  Oy  jamiyati,  “Osnovnыe  ponyatiya  o  stixiynыx 

bedstviyax. Pravila povedeniya v sluchae ix vozniknoveniya”, -T., 2006. 

7.Авт.  кол.  “Защита  населения  итерриторий  от  чрезвычайных  ситуаций”, 

(Учебнаяпособие для руководителей ГСЧС), -Т., 2003.  

8. E.J.Ikromov, “Favqulodda vaziyatlar va jamoatchilik fikri.T, 2004 y. 

9.Y.  Allayorov,  Y  Tojiboyev,  «Favgulodda  vaziyatlarda  tez  tibbiy  yordam 

asoslari», -T., “ZAR GALAM”, 2005 y. 



Qo‟shimcha adabiyotlar: 

1.O‟zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. 

2. O‟zbekiston Respublikasi Favqulotda vaziyatlar vazirligi. “Aholi va hududlarni 

favfqulotda  vaziyatlardan  muhofaza  qilishning  huquqiy  asoslari”  (Me‟yoriy 

hujjatlar to‟plami I tom) T. 2003y va (Me‟yoriy hujjatlar to‟plami II tom) T. 2010.  

 

 


Xorijiy va internet manbalari: 

 

          

www.ziyonet.uz

 

          



www.nkmk.uz

 

          



www.ndpu.uz

 

          



www.tdtu.library.uz

 

          



www.xterra.ru

 

          



www.bilimdon.uz

 

          



www.Examen_uz.uz

 

          



www.test.uz

 

          



www.wiut.uz

 

           



 

 

 

Download 317.65 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling