Boshqaruv personali mexanizimi tashkil etish

risida»gi qonunning qabul qilinishi ushbu yo‘nalishdagi birinchi
va juda muhim qadam bo‘ldi. Ushbu qonunda ta’lim sohasidagi 


davlat siyosatining asosiy tamoyillari belgilab qo‘yildi:
—
O‘z-o‘zini ta’lim va tarbiyaning insonparvar, 

demokratik xarakterda ekanligi;

—
ta’limning uzluksizligi va izchilligi;

—
Personalni kasbiyumumiy o‘rta, shuningdek, o‘rta 

maxsus, kasb-hunar ta’limining majburiyligi;
—
o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining yo‘nalishini: 

akademik litseyda yoki kasb-hunar kollejida o‘qishni tanlashning

ixtiyoriyligi;
—
ta’lim tizimining dunyoviy xarakterda ekanligi;

—
davlat ta’lim standartlari doirasida ta’lim olishning 

hamma uchun ochiqligi;
—
ta’lim dasturlarini tanlashda yagona va tabaqalashgan 

yondashuv;

—
bilimli bo‘lishni va iste’dodni rag‘batlantirish;

—
ta’lim tizimida davlat va jamoa boshqaruvini 

uyg‘unlashtirish
2
. 

—
«Ta’lim to‘g‘risida»gi qonun qabul qilingandan so‘ng 

yangi o‘quv rejalari, dasturlari, darslik va qo‘llanmalar yaratishga
2
Oliy ta’lim. Me’yoriy hujjatlar to’plami “Sharq”, Toshkent, 2001. 4-bet.

109
kirishildi. Ta’lim muassasalarini attestatsiyadan o‘tkazish va 

akkreditatsiyalash yo‘lga qo‘yildi. Ayni vaqtda, yangi turdagi
ta’lim muassasalari tashkil etila boshlandi.
Oliy o‘quv yurtlarida kadrlar tayyorlashni markazlash-
tirishdan hududiy yo‘nalishga o‘tkazish chora-tadbirlari ko‘rildi. 
O‘quv yurtlari tarmog‘i kengaydi, universitet ta’limi rivojlanishi
ta’minlandi. Yangi ixtisosliklar, bilimlarning yangi tarmoqlari 
bo‘yicha mutaxassislar tayyorlashga kirishildi. Umuman,
maktab ko‘p tarmoqli tizimga o‘tkazildi. Abituriyentlar va 
talabalarning bilim darajasini test va reyting usulida baholashga
o‘tildi. Oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar sifatiga 
qo‘yilayotgan talablar hisobga olingan holda, doktoranturada
kadrlar tayyorlash tubdan qayta ko‘rib chiqildi. Jumladan, Oliy 
Attestatsiya komissiyasi tashkil etildi.
Iqtidorli bolalar va 
:
o‘quvchi yoshlarni har taraflama qo‘llab-

quvvatlash davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. Iste’dodli

o‘smir va qizlarni izlab topish, ularga ko‘maklashish, ularning 
qobiliyati va iste’dodini o‘stirish bo‘yicha maxsus jamg‘armalar
tashkil etildi. Qobiliyatli talaba — yoshlarni Amerika Qo‘shma 
Shtatlari, Yaponiya, Xitoy, Janubiy Koreya, Germaniya, Buyuk
Britaniya, Rossiya Federatsiyasi va boshqa taraqqiy etgan 
davlatlarning nufuzli oliy o‘quv yurtlarida va ilmiy markazlarida
o‘qitish va stajirovkadan o‘tkazish yo‘lga qo‘yildi.
Ammo ta’lim tizimi, fan va ishlab chiqarish o‘rtasidagi puxta
o‘zaro hamkorlik va foydali integratsiyaning mavjud emasligi 
kadrlar tayyorlash tizimidagi eng jiddiy kamchiliklardan biri
edi. Ana shunday sharoitda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 
I.A.Karimov tashabbusi va bevosita rahbarligi ostida 1997-yildan
boshlab, Kadrlar tayyorlash milliy dasturi ishlab chiqildi va 
izchil amalga oshirishga kirishildi.
Milliy dasturga muvofiq kadrlar tayyorlash tizimini tubdan 
isloh qilishning muhim omillari etib quyidagilar belgilandi:

110
—

respublikaning demokratik huquqiy davlat va adolatli 

fuqarolik jamiyati qurish yo‘lidan izchil ilgarilab borayotganligi;

—
mamlakat iqtisodiyotida tub o‘zgartirishlarning 

amalga oshirilishi, respublika iqtisodiyoti, asosan, xomashyo

yo‘nalishidan raqobatbardosh pirovard mahsulot ishlab chiqarish 
yo‘liga izchil o‘tilayotganligi, mamlakat eksport salohiyatining
kengayayotganligi;
—
davlat ijtimoiy siyosatida shaxs manfaati va ta’lim 

ustuvorligi qaror topganligi;

— O‘zbekistonning jahon hamjamiyatiga integratsiyasi, 
respublikaning jahondagi mavqei va obro‘-e’tiborining
mustahkamlanib borayotganligi.
Ta’lim tizimini tubdan isloh qilish, uni o‘tmishdan qolgan
mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan to‘la xalos etish, rivojlangan 
davlatlar darajasida, yuksak ma’naviy axloqiy talablarga javob
beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash milliy tizimini 
yaratish, kadrlar tayyorlash Milliy dasturining maqsadi etib
belgilandi.
Kadrlar tayyorlash milliy dasturi maqsadini amalga oshirish
uchun quyidagi vazifalarni hal etish belgilab qo‘yildi:
— «Ta’lim to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi
qonuniga muvofiq ta’lim tizimini isloh qilish, davlat va 
nodavlat ta’lim muassasalari hamda ta’lim va kadrlar tayyorlash
sohasida raqobat muhitini shakllantirish negizida ta’lim tizimini 
yagona o‘quv ilmiy-ishlab chiqarish majmui sifatida izchil
rivojlantirishni ta’minlash;
—
ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimini jamiyatda amalga 

oshirilayotgan yangilanish, rivojlangan demokratik huquqiy

davlat qurilishi jarayonlariga moslash;
—
kadrlar tayyorlash tizimi va mazmunini mamlakatning 

ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyoti istiqbollaridan, jamiyat

ehtiyojlaridan, fan, madaniyat, texnika va texnologiyaning 
zamomaviy yutuqlaridan kelib chiqqan holda qayta qurish;

235
tahlil qilish, umumlashtirish, shu asosda tegishli xujjatlarni 

tayyorlash imkoniyatiga ega bo‘lishlari talab qilinadi. Olib
borilgan tadqiqotlar boshqaruv xizmati mutaxassislari ish 
vaqtining 30 foizdan 80 foizgachasi ana shu ma’lumotlar bilan
ishlashga sarflanishini ko‘rsatmoqda. Bu tabiiydir, chunki, 
axborot bilan ishlash samarali boshqaruvning hal qiluvchi omili
hisoblanadi.