- Iqtisodiyotning globallashuvi miqyosi va ahamiyati jihatidan iqtisodiy inqilob bilan bir xil bo'lgan ulkan o'zgarishlar bilan tavsiflanadi. Aynan shu jarayonlar jahon iqtisodiyotining hozirgi vaqtda nafaqat sayyoraviy iqtisodiyot, balki o'ziga xos sifatdagi iqtisodiyot ekanligini, uning mohiyati iqtisodiy adabiyotlarda hali shakllanmaganligini aniqladi.
- Postulat J.M. Keynsning ta'kidlashicha, bozor iqtisodiyoti avtomatik ravishda muvozanat holatiga intila olmaydi va uni tartibga solish uchun davlatning muhim aralashuvi talab qilinadi, bu globallashuv davrida juda foydali, chunki kutilganidan farqli o'laroq, integratsiya tendentsiyalarining kuchayishi va murakkablashuv. iqtisodiy aloqalar bozor iqtisodiyoti tamoyillariga, umuminsoniy qadriyatlarga, davlatlar o'rtasidagi o'zaro yordam va hamkorlik tamoyillariga asoslangan yagona jahon xo'jaligi hamjamiyatini qurishga olib kelmadi.
- Ko'pgina rivojlanayotgan va o'tish davridagi mamlakatlar qarz zanjiri tufayli erkin qo'lga ega emaslar. Bundan unumli foydalangan yetakchi davlatlar ularni kredit qulligi orqali o‘z milliy iqtisodiyoti manfaatlariga bog‘lashga harakat qilmoqda.
Iqtisodiyotning globallashuv sharoitida bozor munosabatlarini amal qilishi - Davlatlarning o'zaro bog'liqligining kuchayishi keng ko'lamli inqirozlar xavfini oshiradi, bunga biz zamonaviy iqtisodiy tarixda guvoh bo'lganmiz. Iqtisodiy munosabatlarni tartibga solishning amaldagi tartibi, afsuski, nafaqat inqirozlarning oldini olish mexanizmlariga ega emas, balki ularni mahalliylashtirishga ham qodir emas.
- Iqtisodiyot nazariyasi va amaliyotida davlat tomonidan tartibga solish va o'z-o'zini tartibga solishning iqtisodiyotdagi roli o'rtasidagi bog'liqlik masalasida haligacha birlik mavjud emas. Ekstremal nuqtai nazarlar o'rtasida: davlatning iqtisodiyotga aralashuvini minimallashtirish - ayniqsa inqiroz davrida (iqtisodiy liberalizm va monetarizm) - va hayot darajasi va iqtisodiy barqarorlikni saqlash uchun bunday davrlarda davlatning tartibga solish ta'sirini kuchaytirish zarurligi to'g'risida. (keynschilik) - oraliq pozitsiyalar ko'p. Shu bilan birga, ushbu muammoni hal qilishga yondashuvlar, xususan, Evropa Ittifoqi va XVF misolida, hozirgi iqtisodiy inqiroz davrida ko'proq monetarizmga moyil. 2011-yil sentabr oyida Yevropa Ittifoqining 1997-yildagi Barqarorlik va oʻsish paktiga aʼzo mamlakatlarning davlat byudjeti taqchilligining yalpi ichki mahsulotning 3 foizidan oshib ketishi uchun ushbu paktda belgilangan oʻzgartirishlar qabul qilingani shundan dalolat beradi. Biroq, paradoksal ravishda, aynan iqtisodiy inqirozlar davrida davlat mexanizmlarining iqtisodiyotga ta'sirining roli va intensivligi oshadi. Shuningdek, turli xalqaro iqtisodiy tashkilotlarning zamonaviy iqtisodiy tartib qoidalarini tartibga solishga yondashuvlaridagi farqlarni bartaraf etish mumkin emas.
Do'stlaringiz bilan baham: |
