Бозор ҳокимияти шароитида нархларнинг шаклланиш тамойиллари

FOYDANI MAKSIMALLASHTIRISHNING ODDIY MISOLI
Firmalarning taklifi qarorini tahlil qilishni 2 jadval bilan boshlasak. Jadvalning birinchi ustunida Vaka Oilaviy Sut Fermasi ishlab chiqargan sut gallonlarining ma`lumotlari berilgan. Ikkinchi ustun fermaning umumiy daromadini ifodalasa, ya`ni 1 galon sut $6 narxini miqdor ko`paytmasiga teng, uchinsi ustun fermaning umumiy mablag’ini ko’rsatadi. Umumiy mablag’ doimiy mablag’larni o’z ichiga olib u 3$ deb belgilangan, o’zgaruvchan mablag’ esa mahsulotning miqdoriga bog’liq.
To’rtinchi ustunda fermaning foydasi ko’rsatilgan, bu umumiy daromaddan umumiy mablag’ni ayirish orqali hisoblangan. Agar ferma hech narsa ishlab chiqarmasa, u 3$ yo’qotadi. Agar ferma bir gallon sut ishlab chiqarsa, uning foydasi 1$, agar ikki gallon ishlab chiqarsa, 4 $ foyda qiladi. Sababi, Vaka oilasining maqsadi foydani maksimallashtirishdir. Misolga ko’ra, ferma to’rt yoki besh gallon sut ishlab chiqarsa, uning foydasi 7$ ga chiqib, foyda maksimallashadi.
Jadval
Umumiy daromad
Umumiy xarajat
Foyda
Chekli daromad
Chekli xarajat
Foydadagi o’zgarish
Foydani maksimallashtirish: raqamli misol
Miqdor

CHEKLI MABLAG’LAR EGRI CHIZIGI VA FIRMANING

• CHEKLI MABLAG’LAR EGRI CHIZIGI VA FIRMANING
• TAKLIF HAJMI HAQIDAGI QARORI
•  
• Tahlilimizni davom ettirib, 1-rasmdagi mablag’lar egri chizig`ini ko`rib chiqamiz. Bu egri mablag’lar biz avvalgi bobda aytib utganimizdek, ko’plab firmalar ta'kidlaganidek, 3 asosiy xususiyatga ega: chekli mablag’ egrichizigi yukoriga karab ko’tariladi. Umumiy o’rtacha mablag’ esa U shakliga ega bo’ladi. Va chekli mablag’lar egri chizigi umumiy o’rtacha mablag’ning eng oxirgi minimum nuqtada tutashadi. Shuningdek, diagrammada bozor narxining gorizontal chizig’i ko’rsatilgan. Uning o`rtacha va chekli daromadlariga mos keladi. Boshqacha so`z bilan aytganda, narx firma ishlab chiqarmoqchi mahsulot miqdoriga bog`liq emas. Narx chizig’i gorizontaldir, chunki firma narxni qabul qiluvchi hisoblanadi. Firmaning ishlab chiqarish xajmidan kat'iy nazar narx bir xil bo’ladi. Shuni esdan chikarmangki, rakobatli firmaning o’rtacha va chekli mablag’lari kabi narxlari xam tengdir.