Bozor segmentatsiyasi va tovarni bozorda pozitsiyalashtirish

Bozor segmentatsiyasi va tovarni bozorda pozitsiyalashtirish

Iqtisodiyot fanlari doktori, professor: Abdullayev. I. S

Reja:

• Bozor segmentatsiyasining mohiyati va ahamiyati
• Bozor segmentatsiyasi xususiyatlari
• Bozor segmentatsiyasi turlari
• Bozor segmentatsiyasining asosiy tamoyillari
• Maqsadli bozor segmentlarini tanlash va tovarni bozorda joylashish pozitsiyasi
• Bozorni potensial segmentini aniqlash

Bozor segmentatsiyasining mohiyati va ahamiyati

Uendell R. Smit 1956 yilda o'zining "Mahsulotlarni farqlash va alternativ marketing strategiyalari sifatida bozor segmentatsiyasi" maqolasini nashr etish bilan marketing adabiyotida bozor segmentatsiyasi tushunchasini birinchi bo'lib kiritgan. Bu strategiya potensial iste’molchilar guruhlari orasida aniqlangan talablarga ko‘ra ishlab chiqaruvchilar o‘z tovarlarining sifat tavsiflarini modifikatsiyalashdan iborat. Shuning uchun iste’molchilar va ularning istaklari, afzal ko‘radigan narsalarini yaxshiroq tushunish maqsadida ularni aniq guruhlarga bo‘lish kerak.

Demak, xaridorlarning tovarlarni sotib olishdagi xulq-atvorlari, talabi va tovarlarga munosabatidagi xususiyatlariga qarab, guruhlarga ajratishni bozor segmentatsiyasi deyiladi. Ishlab chiqarish korxonalari segmentatsiyalarni ko’proq qamrab olishga harakat qilishi va ko'p sonli xaridorlarning ehtiyojlariga javob beradigan mahsulotni ishlab chiqarishi kerak. Yani, differentsial yondashuvni amalga oshirib bir yoki bir nechta bozor segmentlariga e'tiborni qaratishi hamda har bir segment uchun alohida takliflarni ishlab chiqishi lozim bo’ladi. Bozor xaridorlardan tashkil topgan bo‘lib, xaridorlar esa o‘z navbatida bir-biridan har xil parametrlari bilan farq qiladi.

Demak, xaridorlarning tovarlarni sotib olishdagi xulq-atvorlari, talabi va tovarlarga munosabatidagi xususiyatlariga qarab, guruhlarga ajratishni bozor segmentatsiyasi deyiladi. Ishlab chiqarish korxonalari segmentatsiyalarni ko’proq qamrab olishga harakat qilishi va ko'p sonli xaridorlarning ehtiyojlariga javob beradigan mahsulotni ishlab chiqarishi kerak. Yani, differentsial yondashuvni amalga oshirib bir yoki bir nechta bozor segmentlariga e'tiborni qaratishi hamda har bir segment uchun alohida takliflarni ishlab chiqishi lozim bo’ladi. Bozor xaridorlardan tashkil topgan bo‘lib, xaridorlar esa o‘z navbatida bir-biridan har xil parametrlari bilan farq qiladi.