Bàrchà mîddàlàr ko‘p sînli bo‘linmàs zàrràlàrdàn àtîm

Råzårfîrd tàjribàsi. Råzårfîrdning o‘z îldigà qo‘ygàn màqsà-

dini tushunish uchun àtîmning Òîmsîn mîdålini îddiy tàrvuz

sifàtidà  tàsàvvur  qilàylik:  tàrvuzning  go‘shti  musbàt  zàryadlàri

bo‘lsà, danàklàri elåktrînlàr bo‘lsin. Bungà ishînch hîsil qilish

uchun  qàndày  yo‘l  tutish  kerak?  Bundày  tàrvuzni  pàrchàlàb

bo‘lmàydi, chunki u judà kichkinà, kàttàligi 10

-10

 m. Yagînà yo‘l

tàrvuzgà  undàn  hàm  kichikrîq  jismlàrni  yo‘nàltirish,  ya’ni  uni

nishîngà îlib îtish. Òàrvuzni tåshib o‘tgàn o‘q uning ichki tuzilishi

hàqidà  mà’lumît  båràdi.  Bîrdi-yu,

tàrvuzning  màrkàzi  tîmîn  yo‘nàlgàn

o‘qlàr  uni  tåshib  o‘tmàsdàn  îrqàgà

qàytsà-chi?  Bundàn  qanday  õulîsà

chiqàrilàdi? Dåmàk, uning màrkàzidà

o‘q tåshib o‘tà îlmàydigàn, îg‘ir o‘zàk

bo‘lmîg‘i kåràk. Àks hîldà o‘q îrqàgà

qàytmàs  edi.  Endi  Råzårfîrd  tàjribà-

sining  sõåmàsi  bilàn  tànishàylik

(47- ràsm). Råzårfîrd tàjribàsidà àtîm-

gà  a- zàrràlàr  îqimi  yo‘nàltirilàdi.

a- zàrràning  zàryadi  +2å  gà,  màssàsi

esà 6,64 · 10

-27

 kg gà tång. Ìànbà tîr

tirqishli qo‘rg‘îshin idishdà jîylàshti-