Bàrchà mîddàlàr ko‘p sînli bo‘linmàs zàrràlàrdàn àtîm

Birinchi  Bîr  ràdiusi.  Eng  sîddà  àtîm  –  vîdîrîd  àtîmini

ko‘ràylik. U bittà prîtîndàn ibîràt yadrî và uning àtrîfidà àylànmà

îrbità  bo‘ylàb  hàràkàtlànuvchi  bittà  elåktrîndàn  ibîràt.  Yadrî

elåktrînni  o‘zigà  kulîn  kuchi  bilàn  tîrtàdi  và  ungà  màrkàzgà

intilmà tåzlànish båràdi, ya’ni:

×

pe

×

=

2

2

0

1

4

e

n

n

n

m

e e

r

r

v

.                                      (27.4)

Bu  yerdà  e  –  elåktrînning  và  prîtînning  zàryadi,  e

0

  –  elåktr

dîimiysi. Endi (27.1) ifîdàdàn v

n

 ni àniqlàb îlàmiz và nàtijàni

(27.4) gà qo‘yib, undàn r

n

 uchun quyidagi ifodani tîpàmiz:

---

103

e

p

=

2

2

0

2

n

e

h

m e

r

n

,                                        (27.5)

bu yerdà n – elåktrîn stàtsiînar îrbitàsining (àniqrîg‘i àtîmning

stàtsiînar hîlàtining) tàrtib ràqàmini ko‘rsàtàdi. Ìàsàlàn, n = 1

dåb  îlsàk,  elåktrînning  vîdîrîd  àtîmidàgi  birinchi  stàtsiînar

îrbitàsi ràdiusining qiymàtini hîsil qilàmiz. Bu ràdiusgà birinchi

Bîr  ràdiusi  dåyilàdi  và  àtîm  fizikàsidà  uzunlik  birligi  sifàtidà

fîydàlànilàdi:

r

B

 = 0,528 · 10

-10

 m.

Shuningdåk, r

2

 = 4r

B

 và h.k.