Bu sahifa navigatsiya

Freydning psixoanalitik modeli asosida xaridorlarning tovarni sotib olish  bo’yicha qaror qabul qilishi jarayonlari o’rganiladi. Bu nazariya bo’yicha  iste'molchilarning muhim xarid motivlari to’la anglab etilmagan xarakterga ega  bo’lib, ular u yoki bu tovar haqida ma'lum bir fikrga kelishda o’zi tanlagan tovarining nima uchun tanlanganligini aniq asoslay olmaydilar. Freydning motivatsiya nazariyasi bo’yicha inson tug’ilgan kunidan boshlab  ko’pgina xohish-istaklar ta'sirida bo’lib, u bu xohish-istaklarni oxirigacha tushunib etmaydi va ular nazorat ham qilinmaydi. Maslouning motivatsion nazariyasi esa nima uchun insonlar ma'lum vaqt  davomida o’z xulq-atvorining motivi sifatida ma'lum bir ehtiyojga ega bo’lishlarini  tushuntirishga qaratilgandir. Maslou ehtiyojning ierarxik strukturasini ishlab chiqdi.  Bu nazariya bo’yicha ehtiyojlar muhimligiga qarab quyidagi turlarga bo’linadi:  fiziologik (oziq-ovqatlarga, kiyim-kechak, yashash joylarga bo’lgan ehtiyojlar), o’z-  o’zini saqlash (xavfsizlik va himoya qilinganlik), sotsial (ma'lum sotsial guruhlarga  mansublik), hurmat (o’z-o’zini hurmat, xizmatini tan olish, tashkilotda ma'lum  statusni egallash), o’z-o’zini tasdiqlash (o’zining qobiliyatini to’liq ochish imkoniyati, o’z-o’zini ko’z-ko’z qilish). Inson birinchi navbatda eng muhim ehtiyojini qondirishga harakat qiladi. Birlamchi ehtiyojlar qondirilgandan so’ngra  esa, inson muhimligiga qarab navbatdagi ehtiyojini qondirishga harakat qiladi.  Masalan, ochlikdan aziat chekayotgan kishi san'at dunyosida ro’y berayotgan  o’zgarishlar bilan qiziqmaydi, balki uni kun kechirishi uchun zarur bo’lgan oziq- ovqat mahsulotlari qiziqtiradi. Umuman, motivatsiyani o’rganish asosida xarid qilish sabablarini,  xaridorlarning xatti-harakatlarini, sotish tarmog’iga bo’lgan munosabati, axborot  olish va qaror qabul qilish jarayoni, iste'molchilarning turli guruhlarining urf-odatlari va hokazolar haqida kommunikatsiyalar jarayoni uchun zarur bo’ladigan ma'lumotlar  tanlash mumkin bo’ladi.

to’liq ochish
imkoniyati, o’z-o’zini ko’z-ko’z qilish). Inson birinchi navbatda eng muhim
ehtiyojini qondirishga harakat qiladi. Birlamchi ehtiyojlar qondirilgandan so’ngra 
esa, inson muhimligiga qarab navbatdagi ehtiyojini qondirishga harakat qiladi. 
Masalan, ochlikdan aziat chekayotgan kishi san'at dunyosida ro’y berayotgan 
o’zgarishlar bilan qiziqmaydi, balki uni kun kechirishi uchun zarur bo’lgan oziq-
ovqat mahsulotlari qiziqtiradi.
Umuman, motivatsiyani o’rganish asosida xarid qilish sabablarini, 
xaridorlarning xatti-harakatlarini, sotish tarmog’iga bo’lgan munosa