Bu xalqaro mehnat taqsimoti asosida vujudga kelgan va o'zaro iqtisodiy

Tashqi savdo siyosati - soliqlar, subsidiyalar va import va eksportga to'g'ridan-to'g'ri
cheklovlar orqali tashqi savdoga ta'sir etadigan davlat iqtisodiy siyosati. Barcha
mamlakatlarning iqtisodiyoti u yoki bu tarzda eksport va importga bog'liq bo'lganligi
sababli, davlat tashqi savdoning muayyan qoidalarini o'rnatadi. Tarixan tashqi savdo
siyosatining ikkita qarama-qarshi turi rivojlangan: protektsionizm va erkin savdo.
 Protektsionizm - bu yuqori bojxona to'lovlari joriy etilganda, ayrim mahsulotlarni olib
kirish taqiqlanadi, xorijiy mahsulotlarning mahalliy mahsulotlar bilan raqobatlashishiga
yo'l qo'ymaslik uchun boshqa choralar qo'llaniladi. Protektsionistik siyosat import
tovarlarning o'rnini bosadigan mahalliy ishlab chiqarishni rivojlantirishga yordam beradi.
 Savdo erkinligi - bu tashqi savdo siyosati bo'lib, unda bojxona organlari faqat tovarlarni
olib kirish yoki olib chiqish ro'yxatdan o'tkazadi. Ular import va eksport bojlarini
undirmaydilar va tashqi savdoda miqdoriy va boshqa cheklovlarni qo'llamaydilar.
Bunday siyosat odatda milliy iqtisodiyotning samaradorligi yuqori bo'lgan davlatlar
tomonidan olib boriladi. Bunday holda, mahalliy tadbirkorlar nafaqat tashqi raqobatga
bardosh bermoqdalar, balki o'zlarining tovarlarining jahon bozoriga chiqish
imkoniyatlarini kengaytirib, protektsionistik bojxona to'siqlarini engib o'tmoqdalar. Savdo siyosatining asosiy dastagi — bu bojxona tarifidir. Bojxona tarifiga turli xil ta’riflar berilgan, ammo fikrimizcha, ular orasida eng to‘g‘risi quyidagicha: «bojxona tarifi — bu mahsulot bojxona chegarasidan olib o‘tilayotganda to‘lanishi kerak bo‘lgan bojxona bojlari haqidagi umumiy ma’lumotdir». Bojxona boji mahsulotni import yoki eksport qilganda bojxona xodimlari tomonidan undiriladigan majburiy to‘lovdir. Bojxona boji quyidagi vazifalarni bajaradi: • fiskal — davlat byudjetiga kelib tushuvchi tushumlardan biri bojxona bojidir; • proteksionistik (himoya vazifasi) — importni cheklash orqali milliy ishlab chiqaruvchilarni xorijiy raqobatdan himoya qiladi; • balanslovchi — ayrim sabablarga ko‘ra ichki narxi jahon narxidan past bo‘lgan mahsulotlarni xorijga oqib chiqib ketilishini cheklaydi.