Бугунги кунда мамлакатимизда интенсив боғдорчиликни ривожлантириш аҳоли

hn
– намланиш бўйича ўсимликнинг озиқланиш майдони (арид зона учун 
a
hn
=1 ); FC – тупроқнинг ЧДНС, тупроқнинг қуруқ вазнига нисбатан % ҳисобида; λ – 
мақбул намланиш майдонининг қуйи чегараси бўйича суғориш олди тупроқ намлиги 
коэффициенти бирлик улуши; a
hn
қийматини қуйидагича ҳисоблаш мумкин: 
a
hn
 = (na
h1
)/(b
1
 b
2
), (3.1.4) 
бунда: n – битта ўсимлик остидаги томизгичлар сони; a
h1
– битта томизгичнинг 
намлатиш майдони, м
2
; b
1
– қатордаги дарахтлар орасидаги масофа, м; b
2
– дарахт 
қаторлари орасидаги масофа, м. 

---

104 
Фильтрацион йўқотишлар кузатилмаган ҳолатда намланиш контури ҳисобий 
намланиш чуқурлиги ва сингиш тезлигига боғлиқ ҳолда суғориш давомийлиги 
ҳисобланади. 
Суғоришларни амалга оширишда майдонни суғориш учун сарфланган суткалик сув 
меъѐрини қабул қилиш, яъни суғориш меъѐрини (мм) белгилаш лозим. 
т = ЕТ
crop
 k
bio
 k
rat
Δt , (3.1.5) 
бу ерда: ЕТ
crop
– суткадаги эвопотранспирация, мм; k
bio
– ўсимликнинг сув сарфини 
ҳисобга олувчи биологик коэффициент; k
rat
– томчилатиб суғориш тизими қўлланилган 
умумий майдонга нисбатан намланиш майдони; Δt – суғоришлар ораси давомийлиги, 
сутка. 
Томчилатиб суғориш режими, йиллар бўйича сув танқислигининг 95% лик сув 
таъминоти (энг юқори ҳаво ҳарорати кузатилган йилда) белгиланади. 
Жами сув истъемоли (м
3
/га) ни қуйидаги (3.1.6) формула орқали ифодалаш 
мумкин. Бунда майдоннинг маълум нотекис намланиш технологияси элементлари ҳисобга 
олинади.