Бухгалтерия іисобининг миллий стандарти

Хўжалик муомалаларининг мазмуни
Счётларнинг боғланиши
Дебет	Кредит
1	Банк томонидан тўлови кафолатланган харидорлар ва буюртмачилардан олинган векселларнинг узоқ муддатли қисми	0910	4010
2	Олинган векселларнинг узоқ муддатли қисмини жорий қисмига ўтказиш	4020	0910
3	Ижарачи билан келишилган баҳода асосий воситаларнинг узоқ муддатли ижара шартномаси бўйича берилиши: узоқ муддатли қисмига жорий қисмига	0920 4810	9210 9210
4	Олинадиган узоқ муддатли ижаранинг узоқ муддатли қисмини жорий қисмига ўтказилиши	4810	0920
5	Кредитга сотилган товарлар бўйича ходимлар қарзларининг узоқ муддатли қисми	0930	7810
6	Кредитга сотилган товарлар бўйича қарзларнинг узоқ муддатли қисмини жорий қисмига ўтказилиши	4710	0930
7	Берилган қарзлар бўйича ходимлар қарзларининг узоқ муддатли қисми	0930	5110-5530
8	Берилган қарзлар бўйича қарзлар суммасининг узоқ муддатли қисмини жорий қисмига ўтказилиши	4720	0930
9	Моддий зарарларни қоплаш бўйича қарзларнинг узоқ муддатли қисми	0930	1010-2990, 5010-5530, 9210
10	Моддий зарарларни қоплаш бўйича қарзлар суммасининг узоқ муддатли қисмини жорий қисмига ўтказилиши	4730	0930
11	Берилган бўнакларнинг узоқ муддатли қисми	0940	5110-5530
12	Берилган бўнакларнинг узоқ муддатли қисмидан жорий қисмига ўтказилиши	4310-4330	0940
13	Ажратилган бўлинмалар, шўъба ва қарам хўжалик жамиятларидан олинадиган счётларнинг узоқ муддатли қисмини жорий қисмига ўтказиш	4110-4120	0940
14	Бошқа шахслар қарзлари суммасининг узоқ муддатли қисмини жорий қисмига ўтказиш	4890	0940
15	Вақтинчалик фарқлар бўйича кечиктирилган даромад (фойда) солиғи	0950	6410
16	Вақтинчалик фарқлар бўйича кечиктирилган даромад (фойда) солиғи суммасининг узоқ муддатли қисмини жорий қисмига ўтказиш	3210	0950
17	Облигацияларни чегирма (дисконт) билан сотиш	0960	7830
18	Дисконт бўйича кечиктирилган харажатларнинг узоқ муддатли қисмини жорий қисмига ўтказиш	3220	0960
19	Келгуси даврлар (узоқ муддатли) ҳисобига тўланган ижара тўловлари	0990	5110-5530
20	Келгуси даврлар (узоқ муддатли) ҳисобига тўланган абонент тўловлари	0990	5110-5530
21	Кечиктирилган харажатларнинг узоқ муддатли қисмини жорий қисмига ўтказиш	3290	0990

ИККИНЧИ ҚИСМ. ЖОРИЙ АКТИВЛАР
II-бўлим. Товар-моддий захиралари
III-бўлим. Келгуси давр харажатлари ва
кечиктирилган харажатлар - жорий қисми
IV-бўлим. Олинадиган счётлар - жорий қисми
V-бўлим. Пул маблағлари, қисқа муддатли
инвестициялар ва бошқа жорий активлар


II-БЎЛИМ. ТОВАР-МОДДИЙ ЗАХИРАЛАРИ

Муқаддима

1-§. Материалларни ҳисобга олувчи счётлар (1000)
2-§. Ўстиришдаги ва боқувдаги ҳайвонларни ҳисобга олувчи счётлар (1100)
3-§. Материалларни тайёрлаш ва харид қилишни ҳисобга олувчи счётлар (1500)
4-§. Материаллар қийматидаги фарқларни ҳисобга олувчи счётлар (1600)
5-§. Асосий ишлаб чиқаришни ҳисобга олувчи счётлар (2000)
6-§. Ўзида ишлаб чиқарилган ярим тайёр маҳсулотларни ҳисобга олувчи счётлар (2100)
7-§. Ёрдамчи ишлаб чиқаришни ҳисобга олувчи счётлар (2300)
8-§. Умумишлаб чиқариш харажатларини ҳисобга олувчи счётлар (2500)
9-§. Ишлаб чиқаришдаги яроқсиз маҳсулотларни ҳисобга олувчи счётлар (2600)
10-§. Хизмат кўрсатувчи хўжаликларни ҳисобга олувчи счётлар (2700)
11-§. Тайёр маҳсулотларни ҳисобга олувчи счётлар (2800)
12-§ Товарларни ҳисобга олувчи счётлар (2900)

85. Ушбу бўлимнинг счётлари қуйидагиларнинг мавжудлиги ва ҳаракати тўғрисидаги ахборотларни умумлаштириш учун мўлжалланган:

а) маҳсулот ишлаб чиқариш ёки ишлар бажариш ва хизматлар кўрсатиш жараёнида фойдаланиш учун мўлжалланган хом-ашё захиралари, материаллар, сотиб олинган ярим тайёр маҳсулотлар ва бутловчи буюмлар, ёқилғи, идишлар, эҳтиёт қисмлар, инвентар ва хўжалик жиҳозлари, бошқа материаллар;
б) тугалланмаган ишлаб чиқариш, ишлар бажариш ва хизматлар кўрсатиш;
в) тайёр маҳсулотлар;
г) корхонанинг одатдаги фаолияти давомида сотиш учун мўлжалланган товарлар.

86. Товар-моддий захиралари ҳисобини ташкил қилишда уларнинг таркиби, ҳолати, ҳаракати, миқдори, харид қилиниши, қайта баҳолаш тартиби ва ҳоказоларга эътибор қаратиш лозим. Ҳисоб маълумотлари маҳсулот таннархини пасайтириш имкониятларини қидириб топиш, моддий қийматликлардан тежамли фойдаланиш, харажат меъёрларини камайтириш, уларни тегишли ҳолатда сақлаш ва уларнинг бутлигини таъминлаш тўғрисидаги ахборотлардан иборат бўлиши лозим.

87. Ушбу бўлимда қуйидаги счётларнинг ҳисоб тартиби ёритилади:

1000 - Материалларни ҳисобга олувчи счётлар;
1100 - Ўстиришдаги ва боқувдаги ҳайвонларни ҳисобга олувчи счётлар;
1500 - Материалларни тайёрлаш ва харид қилишни ҳисобга олувчи счётлар;
1600 - Материаллар қийматидаги фарқларни ҳисобга олувчи счётлар;
2000 - Асосий ишлаб чиқаришни ҳисобга олувчи счётлар;
2100 - Ўзида ишлаб чиқарилган ярим тайёр маҳсулотларни ҳисобга олувчи счётлар;
2300 - Ёрдамчи ишлаб чиқаришни ҳисобга олувчи счётлар;
2500 - Умумишлаб чиқариш харажатларини ҳисобга олувчи счётлар;
2600 - Ишлаб чиқаришдаги яроқсиз маҳсулотларни ҳисобга олувчи счётлар;
2700 - Хизмат кўрсатувчи хўжаликларни ҳисобга олувчи счётлар;
2800 - Тайёр маҳсулотларни ҳисобга олувчи счётлар;
2900 - Товарларни ҳисобга олувчи счётлар.

88. Қийматликларни товар-моддий захиралари таркибига киритиш ва уларнинг ҳисобини юритиш тартиби Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги томонидан 1998 йил 27 августда 44-сон билан тасдиқланган (4-БҲМС) "Товар-моддий захиралари" Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандарти (28.08.1998 й. 486-сонли рўй., "Ўзбекистон Республикаси вазирликлари, давлат қўмиталари ва идоралари меъёрий ҳужжатлар ахборотномаси", 1999 й., 5-сон) билан тартибга солинади.