Бухоро давлат университети «Психология» кафедраси

2. Иймон – эътиқодга фаол – ҳаётий поэзия йўналганлик қобилияти. Раҳбар иймон – эътиқодли, муайян ҳаётий позицияли, мустаҳкам паймонли соф, ростгўй самимий, жонкуяр, инсонпарвар, ватанпарвар фазилатли инсон бўлмоғи – ходимлар учун ибрат – намуна вазифасини бажармоғи лозим. Токи сўз билан иш бирлигини ишлаб чиқариш амалиётида бевосита ўз ифодасини топсин, бошқалар унинг ҳатти – ҳаракати ва кишилар билан муносабатида тақлид қилишга одатлансинлар.
3.Нутқий қобилият. Раҳбар саводхон сўзлашга ва нотиқлик санъатига эга бўлиши шарт. У теварак – атрофдагилар билан узлуксиз равишда муомалага киршиб турганлиги туфайли нутқи ихчам, маъноли, оҳангдор, муяйан ритм, темп, частоталик бўлиши муҳим аҳамиятга эга. Нутқининг жарангдорлиги сўзлашганда пауза, мантиқий урғуга риоя қилишлик унинг таъсирчанлигини оширади. Фавқулодда тасодифий ҳолатларда нутқ сўзлаш фикр алмашиш лозим бўлса, у ҳолда сира ҳиссиётга берилмаслик ўзини қўлга олиб оҳиста лавозими ва имтиёзини кўз ўнгига келтириб нутқ фаолиятини амалга ошириш лозим.
4. Нуфуз обрўга эга бўлишлик. Раҳбарнинг нуфузи билан бошқаришни амалга ошира олади, холос, лекин эгалланган лавозим туб маънодош обрў келтирмайди, чунки кишиларнинг унга нисбатан муносабати вақтли хусусиятга эга бўлади. Барқарор ҳуқуқий нуфузни эгаллаш табиий равишда амалга ошади. Раҳбар ўзининг шахсий хусусиятлари билимдонлиги, ақл-фаросатлиги, мустаҳкам иродаси салоҳияти истеъдоди, таланти, фидоийлиги, баркамоллиги камтарлиги, самимийлиги сўзнинг ҳақиқийлиги билан обрў орттириш уқувчанлигига эришади. Сохталик акобирлик шахсиятпарастлик, сафсатабозлик, қаттиққўллик ҳеч қачон чин нуфуз қозонишга олиб келмайди. Раҳбар учун ҳар бир нарса оддий, пухта, табиий, одатий тусга эга бўлиши мақсадга мувофиқ.
5.Перцептив қобилияти: раҳбар учун биринчи ва иккинчи даражали масалалар бўлиши мумкин эмас, чунки ҳаёт муайян қисмлардан ташкил топган бўлади. Худди шу боис барча нарсаларга эътибор қилиш керак. Раҳбар қисқа вақт оралиғида ишлаб чиқариш участкалар, бўлимлари, аъзолар, амалдорлар ва ёрдамчи ходимлар ташқи қиёфаси, ишга тайёрлиги, меҳнат фаолиятини ташкил қилишга тахтлиги, техниканинг созлиги, кишиларга етказиш билан боғлиқдир. Худди шу боис турли тоифадаги одамларга мутахассисларга мураккаб билимлар, муаммолар ҳамда ахборотларни осон йўл билан тушунтириш уқувчанлиги мутлақо зарур. Айрим бир муаммони оддий қоровулдан тортиб то ўринбосаргача сингдириш муайян қобилиятни тақозо этади. Фавқулодда ҳолатлар вақт тоқчилиги раҳбардан дидактик қобилиятга эга бўлишликни тақозо этади. У мазкур қобилиятни махсус машқлар, треннерлар ёрдами билан ижтимоий ҳаётий тажриба орттириш орқали эгаллайди.