Butun olamni uning nixoyatda xilma XIL formalarini va olamdagi sodir bo’lib turadigan, xar XIL

4. 

Massaning saqlanish qonuni 

 

Tabiatdagi  har  qanday  o‘zgarishlar  izsiz  yo‘qolmaydi.  Juda  ko‘plab  kimyoviy  reaksiyalarning  amalga  oshish  shart-

sharoitlari  o‘rganilganda  reaksiyaga  kirishayotgan  moddalar  massasi  reaksiya  mahsu-  lotlari  massasiga  miqdoran  teng 

bo‘lishi  aniqlangan.  Bu  kabi  hodisalarni  ulug‘  ajdodlarimiz  Abu  Rayhon  Beruniy,  Abu  Ali  ibn  Sino  va  boshqa 

mutafakkirlar tajribaxonalarida og‘zi payvandlangan  idishlarda olib  borgan qizdirish  ishlarida kuzatishgan. 1748-1760-

yillarda rus olimi M.V. Lomonosov ham og‘zi payvandlan- gan kolba — retortada tajriba olib borib, bu hodisani izohlashga 

harakat qil- gan. 1772-1789-yillarda fransuz olimi A.Lavuazye ham yopiq idishda olib borilgan tajribalarda umumiy massa 

o‘zgarmasligini kuzatgan va bu o‘ziga xos yangilik — yangi qonun ekanligini tushunib yetgan. Shunday qilib, tabiatning 

asosiy  qonunlaridan  biri —  massaning  saqlanish  qonuni  ochilgan.  Kimyoviy  reaksiyaga  kirishayotgan  moddalarning 

umumiy  massasi  reaksiya  mahsulotlarining  umumiy  massasiga  teng.  A.  Lavuazye  bu  qonun  asosida  muhim  xulosa 

chiqarib, reaksiyada qatnashayotgan har bir element atomi massasi reaksiya davomida o‘zgarmasligini taʼkidlagan. Bu 

esa  kimyoviy  reaksiyada  bir  element  atomining  boshqa  element  atomiga  aylanib  ketmasligini  bildiradi.  Kimyoviy