Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari

O’qish jarayoni ma’ruza davomida mavzunitushuntirishi, amaliyot 
darslarida esa, misolni bevosita bajarib ko’rsatishi, uning muhim jihatlariga 
tinglovchilarning ehtiborini jalb etishi kerak. Amaliyot darslarida biror bir 
misolni o’rgatishda, vaqtning 10 foizini tushuntirishga, 90 foiz bevosita ishni 
bajarishga sarflash lozim. 
O’qitish jarayonida tinglovchilar ishtiroki. O’qish bu faol jarayon. 
Ishlarni bajarish orqali bilim va tajriba olinadi. O’qitish bu vazifani 
yengillashtiradi. O’qitish jarayonida ishtirok etish talabaga sinf sharoitida «ish 

---

96 
bajarish orqali o’rganish» imkoniyatini beradi. Buning natijasida yangi mavzu tez va 
unumli o’rganiladi. 
O’qitishda talabalarning faol qatnashishi o’qituvchilar uchun ruhlantiruvchi 
omil bo’lib, quyidagi imkoniyatlarni beradi: yangi uslublarni qo’llash asosida 
talabalarni fanga bo’lgan qiziqishini oshirish; mavzularni qiziqarli va yangi material 
bilan boyitib dars o’tish; muamoli masalalarni muhokama qilishga talabalarni kengroq 
jalb qilish; o’qituvchi-talaba munosabatlarini ijobiy rivojlantirish; tinglovchilarning 
ish bajarish malakasini oshirish imkoniyatlarini kengayishi. 
O’qish muhiti. O’qitish olib boriladigan joyning o’rni, tuzilishi va atrof-muhit 
tinglovchilarning o’zlashtirish qobiliyatiga tahsir ko’rsatadi. O’qish muhitini tashkil 
etishda quyidagi omillarga ehtibor qaratish lozim: yorug’lik; akustika; harorat; joy va 
qulaylik; havo almashinuvi; joylashuv; vidio vosita ekranlari. 
“Kadrlar tayyorlash” buyicha milliy dasturning maksadi - ta’lim soxasini 
tubdan islox kilish, uni utmishdan kolgan mafkuraviy karashlar va 
sarkitlardan tula xalos yetish, rivojlangan demokratik davlatlar darajasida, yuksak 
mahnaviy va axlokiy talablarga javob beruvchi yukori malakali kadrlar tayyorlash 
milliy tizimini yaratishdir. Dastur maksadlaridan kelib chikkan xolda, bugungi
kunda ta’lim jarayonida jaxonda tuplangan boy tajribalardan keng va samarali 
foydalanishga aloxida ehtibor karatilmokda.
Iktisodiy fanlarni o’qitishda anik muammoli vaziyat usulidan 
foydalanishning ustivor jixatlari qo’ydagilarda namoyon bo’ladi: ukuvchilarga
bilim, tajriba va kuzatuvlar nuktai nazaridan muammo yechimiga turlicha 
yondashuvlar bilan tanishish imkoniyatini kengayishi; kuplab yechimlar kabul 
kilish imkoniyatida; ukuvchilarni darsga bo’lgan qiziqishini ortishi; talabani uz
fikrlarini kathiy himoya qilishi; talaba fikrini "mikdor" va "sifat" jixatdan
asoslash jarayonida kunikmalar va taxlil etish imkoniyatlarini
rivojlanganligida; xamkasblari oldida uz xulosa va dalillarini ximoyalashda; 
boshkaruvda sodir buladigan jarayonlarni yaxshi tushunganligini namoyon 
etishda; mantikiy fikrlash kunikmalarini rivojlanganligida; tugri yechimlar kabul 
kila olishda; shaxslar va guruxlararo samarali kommunikasiyani tahmin yetishda; 

---

97 
kabul kilingan yechimlar uchun mahsuliyatni uz zimmasiga ola bilishda; 
menejerlik xususiyatlarini shaxsda mujassamlashganligida; tugri savol 
berishda. Iktisodiy fanlarni o’qitishda anik muammoli vaziyatlar
usulidan foydalanishdan asosiy maksad-talabalarni tadbirkorlik faoliyatiga 
tayyorlash bo’lib, talabaga amaliy va kasbiy ta’lim berilishi tahminlanadi.
Muammoli anik vaziyat (Case stady) - raxbar, raxbarlar guruxi
duch kelgan yoki keladigan biror bir anik holatni urganish va tahlil etish 
orkali uning mumkin bulgan mukobil yechimlarini izlab topish usulidir.
Ta’lim jarayonida nazariy bilimlarning amaliyot bilan kushib 
berilishi muxim muammolardan biri bulib kolayotgan bir paytda, 
o’qitishning ushbu usulidan ta’lim jarayonida foydalanish mavjud
muammoning ma’lum darajada yechim topishigiga imkon yaratadi.